Ρεπορτάζ: Άρτεμις Γκούρλια
Ένα από τα μεγαλύτερα κυκλώματα οικονομικής απάτης των τελευταίων ετών αποκαλύφθηκε έπειτα από πολύμηνη έρευνα της Διεύθυνσης Αντιμετώπισης Οργανωμένου Εγκλήματος. Πίσω από τις εικονικές συναλλαγές, τις εταιρείες-φαντάσματα και τις πλαστικές σακούλες με τα πενηντάευρα, ξεδιπλώνεται ένα δίκτυο μεθοδικά οργανωμένο, που είχε κατορθώσει να αποσπά παράνομα επιστροφές ΦΠΑ εκατομμυρίων ευρώ.
Σύμφωνα με τις Αρχές, η εγκληματική οργάνωση διατηρούσε περισσότερες από 370 εταιρείες-βιτρίνες και μέσω εικονικών τιμολογίων είχε αποκομίσει περισσότερα από 5 εκατομμύρια ευρώ, ενώ σχεδίαζε να εισπράξει επιπλέον 3,7 εκατομμύρια. Αν και οι έρευνες βρίσκονται σε εξέλιξη, η υπόθεση έχει ήδη οδηγήσει σε 18 συλλήψεις, ανάμεσά τους και πρόσωπα με δημόσιο προφίλ.
Η Φωνή της Ανατολικής Αττικής αποκαλύπτει δύο κρίσιμες συνομιλίες που περιλαμβάνονται στη δικογραφία και αποτυπώνουν τον τρόπο δράσης του κυκλώματος αλλά και τον πανικό των μελών του λίγες ημέρες πριν από την εξάρθρωσή του.
Από μια ανώνυμη καταγγελία στο νήμα του κυκλώματος
Η έρευνα ξεκίνησε όταν στα γραφεία της Υποδιεύθυνσης Δίωξης Οικονομικών Εγκλημάτων έφτασε μια ανώνυμη καταγγελία. Ο συντάκτης της ανέφερε συγκεκριμένα ονόματα και περιέγραφε τον τρόπο λειτουργίας ενός συστήματος που εκμεταλλευόταν προγράμματα του ΕΣΠΑ και επιστροφές φόρου, σύμφωνα με το περιεχόμενο της καταγγελίας.
«Ο Άρης Ηλιάδης, πρόεδρος ομάδας του Μενιδίου, βρίσκει εταιρείες-φαντάσματα και τις εντάσσει στον Αναπτυξιακό Νόμο. Κρατά το 60% των χρημάτων και τα υπόλοιπα τα παίρνουν όσοι φαίνονται ότι ίδρυσαν την εταιρεία», ανέφερε η καταγγελία.
Από εκείνη τη στιγμή, οι αστυνομικοί άρχισαν να χαρτογραφούν ένα δίκτυο δεκάδων εταιρειών χωρίς πραγματική δραστηριότητα. Πολλές είχαν κοινές έδρες ή καταχωρημένες διευθύνσεις σε ακατοίκητα κτίρια. Οι διαχειριστές τους ήταν συχνά άνεργοι ή άτομα χωρίς οικονομικό υπόβαθρο, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις δεν γνώριζαν καν ότι εμφανίζονταν ως «επιχειρηματίες».
Οι εικονικές εταιρείες χρησιμοποιούνταν ως εργαλεία για να φαίνονται μεταξύ τους εμπορικές συναλλαγές μεγάλης αξίας. Μέσω της πλατφόρμας myDATA καταχωρούνταν τιμολόγια, οι συναλλαγές «νομιμοποιούνταν» λογιστικά και κατόπιν υποβάλλονταν αιτήσεις για επιστροφή ΦΠΑ. Το σχέδιο ήταν τόσο οργανωμένο που, όταν μια εταιρεία εντοπιζόταν από ελεγκτικούς μηχανισμούς, αδρανοποιείτο άμεσα και αντικαθίστατο από νέα.
Οι συνομιλίες-φωτιά που αποκαλύπτει η «Φωνή»
Η πρώτη συνομιλία, που φέρνει στο φως η «Φωνή της Ανατολικής Αττικής», αποκαλύπτει πώς λειτουργούσε το σύστημα «ξεπλύματος» των τιμολογίων — μεθοδικά, σχεδόν μηχανικά, σαν καθιερωμένη εμπορική συναλλαγή.
Πελάτης: Κατάλαβα, ωραία. Εγώ ουσιαστικά, αν συμφωνήσουμε, κόβουμε ένα τιμολόγιο, σου κάνω κατάθεση και μου δίνεις την καθαρή.
Η.Α.: Σας δίνω τα χρήματα και κρατάω το ΦΠΑ, το δικό μου.
Πελάτης: Σωστά, σωστά, ωραία.
Η.Α.: Έχω και παροχής· κι αν κάποια στιγμή χρειαστείτε, τα βάζω εγώ τα χρήματα.
Το απόσπασμα αυτό δείχνει ότι ο μηχανισμός είχε «ταρίφα». Το ΦΠΑ κρατούταν ως προμήθεια, ενώ οι εμπλεκόμενοι φρόντιζαν να φαίνεται ότι πραγματοποιούνταν νόμιμη οικονομική συναλλαγή. Οι καταθέσεις και οι εκδόσεις τιμολογίων λειτουργούσαν ως «μάσκα» νομιμότητας για τη ροή μαύρου χρήματος.
Η δεύτερη συνομιλία, καταγεγραμμένη λίγες εβδομάδες πριν από την επιχείρηση της ΕΛ.ΑΣ., δείχνει ότι οι πρωταγωνιστές είχαν αρχίσει να υποψιάζονται τους ελέγχους.
Η.Α.: Τέλος πάντων, να σου πω κάτι; Οι δύο από τις μικρές βγήκαν σε έλεγχο.
Ν.Π.: Δύο από;
Η.Α.: Από τις μικρές, εκείνες. Βγήκαν σε έλεγχο, τα κατεβάσαμε χθες.
Ν.Π.: Τα κατεβάσατε;
Η.Α.: Ναι.
Η φράση «τα κατεβάσαμε» ερμηνεύεται από τους ερευνητές ως προσπάθεια διαγραφής αρχείων ή παραστατικών που θα μπορούσαν να ενοχοποιήσουν τα μέλη του κυκλώματος. Είναι η στιγμή που, όπως φαίνεται, η οργάνωση αντιλαμβάνεται πως οι αρχές πλησιάζουν.
Οι συνομιλίες αυτές δεν αποτελούν απλώς στοιχεία· αποτυπώνουν την αυτοπεποίθηση, την τεχνική γνώση και την αίσθηση ατιμωρησίας που επικρατούσε μέσα στο δίκτυο. Αποδεικνύουν ότι το σύστημα είχε μετατραπεί σε κανονική «βιομηχανία τιμολογίων», με εσωτερικές δομές και προκαθορισμένες διαδικασίες.
Η μεγάλη επιχείρηση και τα ευρήματα
Το πρωί της 30ης Σεπτεμβρίου, περισσότεροι από 100 αστυνομικοί συμμετείχαν στη συντονισμένη επιχείρηση σε Αττική, Πελοπόννησο και νησιά. Οι έρευνες αποκάλυψαν μετρητά σχεδόν 500.000 ευρώ, κρυμμένα μέσα σε σακούλες, καθώς και δεκάδες τραπεζικά παραστατικά, επιταγές, και στοιχεία που συνδέουν τις εταιρείες μεταξύ τους.
Οι φωτογραφίες που έδωσε στη δημοσιότητα η ΕΛ.ΑΣ. είναι αποκαλυπτικές: πλαστικές σακούλες γεμάτες χαρτονομίσματα, δεμένες σε πάκους, όπως θα γινόταν σε ένα αυτοσχέδιο λογιστήριο μετρητών. Στα κατασχεθέντα βρέθηκαν επίσης δύο περίστροφα, ένα κυνηγετικό όπλο, μαχαίρια, τραπεζικές κάρτες και πλήθος σφραγίδων, που φαίνεται πως χρησιμοποιούνταν για την «παραγωγή» εικονικών παραστατικών.
Σύμφωνα με τη δικογραφία, το κύκλωμα λειτουργούσε με τρόπο που θυμίζει οικονομική πυραμίδα: ορισμένα μέλη διαχειρίζονταν τις εταιρείες–βιτρίνες, άλλοι αναλάμβαναν τη λογιστική κάλυψη και τις δηλώσεις, ενώ στο τέλος της αλυσίδας βρίσκονταν εκείνοι που διακινούσαν τα χρήματα, εισπράττοντας ή διοχετεύοντάς τα σε άλλες εταιρείες.
Οι διώξεις και οι απολογίες
Μετά τις συλλήψεις, ο εισαγγελέας Πρωτοδικών άσκησε ποινική δίωξη σε βαθμό κακουργήματος για σύσταση και διεύθυνση εγκληματικής οργάνωσης, απάτη κατά του Δημοσίου, φοροδιαφυγή, έκδοση και αποδοχή εικονικών φορολογικών στοιχείων και ξέπλυμα μαύρου χρήματος.
Ακολούθησαν πολύωρες απολογίες στον 32ο ανακριτή. Πέντε από τους κατηγορούμενους, ανάμεσά τους ο φερόμενος ως αρχηγός και πρόεδρος αθηναϊκής ομάδας, κρίθηκαν προφυλακιστέοι. Στην απολογία του, σύμφωνα με πληροφορίες, αρνήθηκε κάθε κατηγορία, υποστηρίζοντας ότι οι εταιρείες του είναι υπαρκτές και ότι δεν υπάρχει καμία ροή χρήματος που να τον ενοχοποιεί.
«Από την αστυνομική επιχείρηση δεν προέκυψε κανένα εύρημα που να με συνδέει με παράνομη δραστηριότητα. Δεν βρέθηκαν λογαριασμοί, δεν καταδείχθηκε καμία μεταφορά χρημάτων προς εμένα», φέρεται να είπε.
Άλλοι τέσσερις κατηγορούμενοι οδηγήθηκαν επίσης στις φυλακές, ενώ οι υπόλοιποι αφέθηκαν ελεύθεροι με περιοριστικούς όρους. Όλοι, χωρίς εξαίρεση, αρνούνται ότι συμμετείχαν στο κύκλωμα.
Η διαδρομή του χρήματος
Σύμφωνα με τα στοιχεία της δικογραφίας και την επίσημη ενημέρωση της Διεύθυνσης Αντιμετώπισης Οργανωμένου Εγκλήματος, τα ποσά που προέρχονταν από τις παράνομες επιστροφές ΦΠΑ διοχετεύονταν αρχικά σε τραπεζικούς λογαριασμούς εταιρειών–βιτρινών, οι οποίοι είχαν ανοιχτεί με στοιχεία «αχυρανθρώπων». Από εκεί μεταφέρονταν τμηματικά, μέσω καταθέσεων και εσωτερικών μεταφορών, σε λογαριασμούς φυσικών προσώπων ή σε νέες εταιρικές δομές. Όπως προκύπτει από τα ευρήματα της Οικονομικής Αστυνομίας, μέρος των χρημάτων φαίνεται να κατευθυνόταν σε αγορές ακινήτων και οχημάτων, ενισχύοντας περαιτέρω τη νομιμοφάνεια της δραστηριότητας των εμπλεκομένων.
Οι επόμενες κινήσεις και το μήνυμα των αποκαλύψεων
Η έρευνα δεν έχει κλείσει. Ήδη εξετάζονται νέα στοιχεία από ηλεκτρονικές συσκευές, καθώς και ενδεχόμενη εμπλοκή υπαλλήλων που ενέκριναν ελέγχους ή επιστροφές. Οι αρχές θεωρούν ότι το οικονομικό αποτύπωμα της υπόθεσης μπορεί να ξεπεράσει κατά πολύ τα πέντε εκατομμύρια ευρώ.
Οι συνομιλίες που αποκαλύπτει η «Φ» δεν είναι απλώς ένα κομμάτι της δικογραφίας. Είναι η φωνή των πρωταγωνιστών τη στιγμή που ο μηχανισμός τους αρχίζει να καταρρέει.
Δείχνουν τη γνώση, την οργάνωση, την ψυχραιμία αλλά και τον πανικό τους όταν αντιλαμβάνονται ότι οι έλεγχοι πλησιάζουν.
Η υπόθεση αυτή, πέρα από τα οικονομικά μεγέθη, φέρνει στην επιφάνεια το ζήτημα της διαφάνειας και των ελέγχων στο φορολογικό σύστημα. Το κύκλωμα εκμεταλλεύτηκε τις αδυναμίες των μηχανισμών ελέγχου και κατάφερε, για χρόνια, να λειτουργεί ανενόχλητο. Οι αποκαλύψεις, όμως, δείχνουν ότι τα «παραθυράκια» στενεύουν και πως η τεχνολογία –εκείνη που οι ίδιοι αξιοποίησαν για να φαίνονται νόμιμοι– τελικά τους πρόδωσε.
Η «Φωνή» θα συνεχίσει να παρακολουθεί στενά την εξέλιξη της υπόθεσης, καθώς τα νέα ευρήματα που προκύπτουν καθημερινά αναμένεται να δώσουν ακόμη πιο καθαρή εικόνα για το πώς ένα τόσο περίπλοκο σύστημα στήθηκε, λειτούργησε και τελικά κατέρρευσε κάτω από το βάρος των ίδιων του των τιμολογίων.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Η Φωνή της Ανατολικής Αττικής
