Συνάντηση εργασίας με στόχο την Ενεργειακή Δημοκρατία στην Τοπική Αυτοδιοίκηση πραγματοποιήθηκε σήμερα στο δημαρχείο του δήμου Αθηναίων, μετά από πρωτοβουλία του δημάρχου Αθηναίων, Χάρη Δούκα. Η κίνηση αποσκοπεί στην ισότιμη συμμετοχή των ΟΤΑ στον ενεργειακό χώρο, μετά την κατάργιση του θεσμού των ενεργειακών κοινοτήτων από την απελθούσα πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας . Συμμετείχαν δήμαρχοι και εκπρόσωποι από 45 δήμους της χώρας.
Με την συμμαχία και την ένωση δυνάμεων θα καταφέρουμε να αλλάξουμε το τοπίο, ανέφερε ο κ. Δούκας και έφερε ως παράδειγμα τις νίκες της αυτοδιοίκησης στα ζητήματα του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού(ΝΟΚ), στην ακύρωση του σχεδίου των αναγκαστικών σενεννώσεων των ΔΕΥΑ αλλά και την αλλαγή θέσης προς μια θετική κατεύθυνση στο θέμα του Τέλους Ταφής. Για αυτό και πρέπει η ΚΕΔΕ να μπεί μπροστά στην δικεδίκηση να αλλάξει το ενεργειακό τοπίο, να σταματήσει ο αποκλεισμός των ΟΤΑ από τον σχεδιασμό και τις αποφάσεις.
Ο Δήμαρχος Αθηναίων, Χάρης Δούκας, μεταξύ άλλων τόνισε: «Η σημερινή απόφαση 45 Δήμων είναι η πρώτη μεγάλη ρωγμή στο ενεργειακό κατεστημένο της χώρας. Η ενέργεια είναι δημόσιο αγαθό και όχι εμπόρευμα. Ενώνουμε δυνάμεις με δεκάδες Δήμους για να διασφαλίσουμε καθαρή και φθηνή ενέργεια για όλους, δίνοντας προτεραιότητα στους πολίτες που το έχουν περισσότερο ανάγκη. Διεκδικούμε συγκεκριμένες θεσμικές αλλαγές, για δίκαιη πρόσβαση στον ηλεκτρικό χώρο των Δήμων και των ενεργειακών τους κοινοτήτων, εικονικό ενεργειακό συμψηφισμό και αξιοποίηση των χρημάτων του Ταμείου Ανάκαμψης που αφορούν ενεργειακές κοινότητες. Δεν κάνουμε πίσω. Κάθε μέρα που περνάει θα αυξάνουμε την πίεση προς την κεντρική κυβέρνηση. Οι Δήμοι και οι πολίτες πρέπει να έχουν ισότιμη συμμετοχή στην αγορά ενέργειας. Σήμερα, εκπρόσωποι άνω του 40% του πληθυσμού της χώρας διεκδικούν να πάρουν την ενέργεια στα χέρια τους για να σταματήσει η αισχροκέρδεια».
Επίσης, ο Γρηγόρης Κωνσταντέλλος, Δήμαρχος Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης, και Α’ Αντιπροέδρος της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας, δήλωσε: «Το “Πρόγραμμα Απόλλων”, το οποίο παρουσιάστηκε πρόσφατα στους Δήμους, στην πράξη λειτουργεί υπέρ συγκεκριμένων μεγάλων επενδυτών. Δημιουργείται ένα ιδιότυπο ενεργειακό “χρηματιστήριο”, όπου κάποιοι θα πωλούν ενέργεια με κρατικά συμβόλαια, ενώ άλλοι θα καλούνται να την αγοράσουν. Μας υπόσχονται “φθηνή” ή “δωρεάν” ενέργεια για τους ευάλωτους, όμως στην πράξη ούτε δωρεάν είναι ούτε κατανέμεται δίκαια. Τόσο με την εξαιρετική πρωτοβουλία του καλού μου φίλου, Δημάρχου Αθηναίων Χάρη Δούκα, αυτή της «Ενεργειακής Συμμαχίας», όσο και με την ΚΕΔΕ, θα διεκδικήσουμε την ουσιαστική συμμετοχή των Δήμων στα ενεργειακά έργα, τη δυνατότητα συμψηφισμού ενέργειας για την καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας και την αναγνώριση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης ως στρατηγικού εταίρου στο ενεργειακό μέλλον της χώρας».
Στην Ενεργειακή Συμμαχία συμμετέχουν ήδη δήμοι που εκπροσωπούν πάνω από το 40% του γενικού πληθυσμού και η πρωτοβουλία του δημάρχου Αθηναίων έχει ευρεία αποδοχή. Όπως ανεφέρθει στην συνάντηση εργασίας η Τοπική Αυτοδιοίκηση έχει παραγκωνιστεί στο ενεργειακό και η κυβέρνηση την οδηγεί όμηρο στα επιχειρηματικά θέλω των 4-5 ομίλων που νέμονται τον ενεργειακό χάρτη της χώρας.
Στην Γερμανία σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν το 85% των επενδύσεων για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας περνάει μέσα από την Τοπική Αυτοδιοίκηση και την περιφερειακή διακυβέρνηση (κρατίδια) την ίδια ώρα που στην χώρα μας το ποσοστό αυτό μετά βίας ξεπερνά το 4%.
Για το πρόγραμμα Απόλλων που ήρθε να αντικαταστήσει τον θεσμό των ενεργειακών κοινοτήτων ξεκαθαρίστηκε πως είναι μια παγίδα που οδηγεί τους δήμους στις πελατειακές λίστες των παρόχων ενέργειας και πως η κυβέρνηση έχει υπαναχωρήσει σε όσα στην αρχή υποσχόταν για φτηνή τιμολογιακή πολιτική. Αν θέλουμε πάροχο τον δρόμο τον ξέρουμε να πάμε και μόνοι μας, είπαν χαρακτηριστικά. Εμείς διεκδικούμε ενεργειακό χώρο για να έχει πραγματικά φτηνό ρεύμα ο πολίτης, να στηριχθούν τα ευάλωτα νοικοκυριά και να ανασάνουν τα οικονομικά των δήμων.
Παράλληλα τέθηκε ο προβληματισμός για το ποια ανάπτυξη θέλουμε, όταν με την αλόγιστη και ανεξέλεγκτη εγκατάσταση ενεργειακών πάρκων συρρικνώνουμε δραματικά τον πρωτογενή τομέα και θέτουμε σε κίνδυνο μακροπρόθεσμα την επιβίωση του ελληνικού λαού.
Στην συνάντηση που έγινε στην αίθουσα του δημοτικού συμβουλίου συμμετείχαν εκτός του οικοδεσπότη Χάρη Δούκα, ο Α΄Αντιπρόεδρος της ΚΕΔΕ κκαι δήμαρχος Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης Γρηγόρης Κωνσταντέλλος, ο δήμαρχος Ρεθύμης, Πρόεδρος της ΠΕΔ Κρήτης και Πρόεδρος της ΕΔΕΥΑ Γιώργης Μαρινάκης, ο δήμαρχος Μοσχάτου-Ταύρου Ανδρέας Ευθυμίου, ο δήμαρχος Τρικκαίων και Πρόεδρος της ΠΕΔ Θεσσααλίας Νίκος Σακκάς, ο δήμαρχος Αγιάς Αντώνης Γκουντάρας, ο δήμαρχος Αργιθέας και Πρόεδρος του Δικτύου Πόλεων με Λίμνες και του Δικτύου Πίνδος Ανδρέας Στεργίου, η δήμαρχος Ζωγράφου Τίνα Καφατσάκη, ο δήμαρχος Μαραθώνος Στέργιος Τσίρκας, ο δήμαρχος Αγράφων Αλέξης Καρδαμπίκης, ο δήμαρχος Ασπροπύργου Γιάννης Ηλίας, ο δήμαρχος Μεγάρων Παναγιώτης Μαργέτης, ο δήμαρχος Μακρακώμης Γιώργος Χαντζής, ο δήμαρχος Καρπενησίου Χρήστος Κακαβάς, ο Πρόεδρος της ΠΕΔ Στερεάς Ελλάδας Νίκος Σουλιώτης και ο δήμαρχος Θέμου Σπύρος Κωνσταντάρας.
Επίσης συμμετείχαν εκπρόσωποι από δήμους, όπως οι Κοζάνης, Παπάγου- Χολαργού(Κατερίνα Γκούμα), Νέας Σμύρνης, Φυλής, ενώ παρακολούθησαν διαδικτυακά την συνάντηση πολλοί ακόμη αυτοδιοικητικοί.
Το ψήφισμα συνυπέγραψαν οι Δήμοι: Αγαθονησίου, Αγιάς, Αγράφων, Αγρινίου, Αθηναίων, Αιγάλεω, Αργιθέας, Ασπροπύργου, Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης, Βόλου, Ιωαννιτών, Ελασσόνας, Ζαγοράς – Μουρεσίου, Ζωγράφου, Θέρμου, Θεσσαλονίκης, Καβάλας, Καλλιθέας, Καρδίτσας, Καρπενησίου, Κατερίνης, Κοζάνης, Κομοτηνής, Κυθήρων, Λεβαδέων, Μακρακώμης, Μαραθώνος, Μεγαρέων, Μετεώρων, Μοσχάτου – Ταύρου, Μουζακίου, Νεμέας, Νέας Ιωνίας, Νέας Σμύρνης, Νισύρου, Ξηρομέρου, Παλαμά, Παπάγου – Χολαργού, Πύλης, Ρεθύμνης, Σαλαμίνας, Σικυωνίων, Τρικκαίων, Φιλοθέης – Ψυχικού, Φυλής, καθώς και η ΠΕΔ Στερεάς Ελλάδας. Επιπλέον Δήμοι έχουν εκφράσει ενεργό ενδιαφέρον για την υποστήριξη της συγκεκριμένης πρωτοβουλίας.
Το ψήφισμα
Την Παρασκευή 11 Απριλίου 2025, στο πλαίσιο της Αθηναϊκής Ενεργειακής Συμμαχίας, ολοκληρώθηκε στο Δημαρχιακό Μέγαρο Αθηνών, συνάντηση εργασίας και υπογραφή ψηφίσματος με Δημάρχους και εκπροσώπους Δήμων από όλη την χώρα, με θέμα την «Ενεργειακή Δημοκρατία στην Αυτοδιοίκηση». Συγκεκριμένα, συν-υπεγράφη:
1. Δίκαιη Πρόσβαση στον Ηλεκτρικό Χώρο για ΟΤΑ και Ενεργειακές Κοινότητες ΟΤΑ
Ζητείται η θεσμοθέτηση και άμεση εφαρμογή ρυθμίσεων που θα εξασφαλίζουν πρόσβαση στον ηλεκτρικό χώρο για έργα ενεργειακών κοινοτήτων ΟΤΑ, με έμφαση σε έργα που εξυπηρετούν δημοτικές υποδομές και ευάλωτα νοικοκυριά. Για τα έργα αυτά πρέπει να εφαρμόζεται το μοντέλο του εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού. Συγκεκριμένα:
= Σύμφωνα με τον νόμο 5016/24 άρθρο 105 παρ.10.: «Οι επιλέξιμοι σταθμοί του Προγράμματος (Απόλλων) προβαίνουν αμελλητί σε τροποποίηση ή έκδοση των απαιτούμενων αδειών για την εγκατάσταση τους. Οι αρμόδιες αρχές χειρίζονται τις σχετικές αιτήσεις κατά απόλυτη προτεραιότητα».
Οι επιλέξιμοι σταθμοί αφορούν έργα για κάλυψη των ενεργειακών αναγκών των ΟΤΑ. Συνεπώς, ζητείται η επέκταση της εν λόγω πρόβλεψης σε όλες τις ενεργειακές κοινότητες ΟΤΑ που αποσκοπούν στην κάλυψη ενεργειακών αναγκών δημοτικών υποδομών και ευάλωτων καταναλωτών.
– Σύμφωνα με το άρθρο 28 παρ.1. του ν.5151/24:«Για την κάλυψη καταναλώσεων των εγκαταστάσεων που ανήκουν σε ή διαχειρίζονται φορείς της Γενικής Κυβέρνησης, όπως ορίζεται στην περ. β της παρ. 1 του άρθρου 14 του ν. 4270/2014 (Α΄ 143), επιτρέπεται η εφαρμογή ενεργειακού και εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού».
Φορείς της Γενικής Κυβέρνησης αποτελούν και οι ΟΤΑ. Συνεπώς, ζητείται να ανοίξει άμεσα η συγκεκριμένη κατηγορία για υποδοχή αιτημάτων όρων σύνδεσης, με στόχο την επιτάχυνση της διαδικασίας αδειοδότησης με εφαρμογή ενεργειακού και εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού.
2. Χρηματοδότηση έργων ενεργειακών κοινοτήτων ΟΤΑ
Για τα δημόσια έργα των ενεργειακών κοινοτήτων αυτοπαραγωγής ΟΤΑ, σύμφωνα με το άρθρο 60 του ν. 5037/2023 προβλέπεται ότι: «Με κοινή απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας και του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού δύναται να προκηρύσσονται προγράμματα εγκατάστασης φωτοβολταϊκών σταθμών, φωτοβολταϊκών σταθμών με συστήματα αποθήκευσης και σταθμών Α.Π.Ε. διαφορετικής τεχνολογίας και σταθμών Α.Π.Ε διαφορετικής τεχνολογίας με συστήματα αποθήκευσης από Κοινότητες Ανανεώσιμης Ενέργειας (Κ.Α.Ε.), προς εφαρμογή του εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού, με χρηματοδότηση ιδίως από πόρους της Ε.Ε. και του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης».
Ζητείται η έκδοση Υπουργικής Απόφασης για την εφαρμογή του άρθρου 60 του Ν. 5037/2023, ώστε να προκηρυχθούν ειδικά χρηματοδοτικά προγράμματα για έργα ενεργειακών κοινοτήτων ΟΤΑ. Τα προγράμματα αυτά μπορούν να αξιοποιούν τους διαθέσιμους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης που έχουν προβλεφθεί για ενεργειακές κοινότητες, δίνοντας προτεραιότητα σε έργα που αφορούν δημοτικές υποδομές και ευάλωτα νοικοκυριά.
