Mε αφορμή το αυριανό άνοιγμα των σχολείων και τα πολλά πρωτάκια για τα οποία θα χτυπήσει για πρώτη φορά το σχολικό κουδούνι, η Συνθετική Ψυχοθεπεύτρια Ευαγγελία Γκέγκα, γράφει για την σχολική ετοιμότητα στην μετάβαση από το Νηπιαγωγείο στην Α’ Δημοτικού.
Η Σχολική ετοιμότητα με τον πιο απλό ορισμό είναι οι απαραίτητες δεξιότητες που έχει κατακτήσει ένα παιδί και το καθιστούν έτοιμο να ξεκινήσει την Α΄ Δημοτικού. Οι τομείς οι οποίοι πρέπει να έχουν αναπτυχθεί είναι ο γνωστικός/γλωσσικός, ο ψυχοσυναισθηματικός/ κοινωνικός και ο σωματικός/ κινητικός. Ηλικιακά το παιδί πρέπει να βρίσκεται ανάμεσα στα 5- 6 έτη.
Ο γνωστικός τομέας αφορά κυρίως απλές λογικομαθηματικές έννοιες όπως να αναγνωρίζει μεγέθη (μεγάλο, μεσαίο, μικρό), ποσότητες ( άδειο- γεμάτο, πολύ-λίγο), χρώματα, σχήματα, ομαδοποίηση, μέτρηση μέχρι το 10, χωρικές έννοιες (μέσα- έξω), σειροθέτηση (πρώτο- δεύτερο, αρχή-τέλος), ομοιότητες και διαφορές.
Στον γλωσσικό τομέα πρέπει να αναγνωρίζει τα περισσότερα γράμματα του αλφάβητου, να μπορεί να τα αντιγράψει, να αναγνωρίζει το πρώτο γράμμα και το τελευταίο μιας λέξης, να γράφει το όνομα του, το λεξιλόγιό του να εμπεριέχει σημαντικό αριθμό λέξεων και να μπορεί να διηγηθεί ένα απλό περιστατικό ή μια ιστορία προφορικά.
Όσον αφορά το χωροχρονικό προσανατολισμό είναι σημαντικό να έχει κατακτησει τις έννοιες του χρόνου ( πρωί, βράδυ, χθες, σήμερα) και να έχει μάθει τις ημέρες της εβδομάδας και τους μήνες (όχι απαραίτητα με τη σειρά), καθώς και να διαχωρίζει δεξί-αριστερό.
Στον κινητικό τομέα μια πολύ σημαντική δεξιότητα είναι η λεπτή κινητικότητα. Με τον όρο λεπτή κινητικότητα περιγράφεται ο συντονισμός των μικρών μυϊκών ομάδων στα χέρια και τα δάκτυλα.Σχετίζεται με το πόσο ικανό είναι το παιδί να χρησιμοποιεί τα δάχτυλά του για να χειρίζεται με επιδεξιότητα διάφορα αντικείμενα. Η λεπτή κινητικότητα είναι πολύ σημαντικό κριτήριο για να μπορέσει το παιδί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του σχολείου όπως η γραφή και σε διάφορες άλλες δραστηριότητες.
Ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δοθεί στο ψυχοσυναισθηματικό τομέα. Το παιδί είναι σημαντικό να διαθέτει το απαραιτητο επίπεδο ωριμότητας ώστε να καταφέρει να ανταποκριθεί στις κοινωνικές προκλήσεις του σχολείου.
Είναι σημαντικές επίσης και δεξιότητες όπως η επικοινωνία, η συνεργασία και το μοίρασμα. Το παιδί αρχικά θα πρέπει να έχει εκπαιδευτεί στην αναγνώριση των συναισθημάτων του και στην κατάλληλη διαχείριση τους η οποία θα είναι ανάλογη με την ηλικία του φυσικά. Δεν μπορούμε να ζητήσουμε από ένα μικρό παιδί να διαχειριστεί το θυμό του ή τη θλίψη του όπως ένας ενήλικας, είναι σημαντικό να αποδεχόμαστε όλα τα συναισθήματα των παιδιών μας και να τα βοηθάμε να τα εκφράζουν με έναν υγιή τρόπο. Το επόμενο βήμα αφού το παιδί κατανοήσει τα συναισθήματά του είναι η ανάπτυξη της ενσυναίσθησης, να αντιλαμβάνεται, να κατανοεί και να αποδέχεται τα
συναισθήματα των άλλων. Αν το παιδί δεν αναπτύξει τα απαραίτητα επίπεδα ενσυναίσθησης θα είναι δύσκολο να οικοδομήσει σωστή επικοινωνία, φιλίες και συνεργασία με τα υπόλοιπα παιδιά.
Ένα άλλο επίσης πολύ σημαντικό στοιχείο για τη καλή ψυχοσυναισθηματική κατασταση του παιδιού είναι η αυτοπεποίθηση. Το χτίσιμο της αυτοπεποίθησης ξεκινάει από τον πρώτο χρόνο ζωής του παιδιού και συνεχίζεται καθ΄όλη τη διαρκεια της ζωης του. Ικανοποιητικά επίπεδα αυτοπεποίθησης προσφέρουν αντόχες απέναντι στη ματαίωση, στις δυσκολίες, σε χαμηλούς βαθμούς σε κάποιο τεστ και προσφέρουν την επιθυμία της συνεχούς προσπάθειας ακόμα και αν βιώσει κάποιο είδος αποτυχίας.
Η αυτοσυγκράτηση και η υπομονή είναι εξίσου σημαντικά στοιχεία για να καταφέρει το παιδί να επικοινωνήσει και να συνεργαστεί σωστά με τα υπόλοιπα παιδιά στο σχολείο.
Για κάθε τομέα ξεχωριστά υπάρχουν πάρα πολλές δραστηριότητες και παιχνίδια που κυκλοφορούν στο εμπόριο και μπορούμε να ασχοληθούμε μαζί με τα παιδιά μας βοηθώντας τα και διασκεδάζοντας παράλληλα. Όμως ακόμα και αν το παιδί δεν έχει αναπτύξει σε ικανοποιητικό επίπεδο τις απαιτούμενες δεξιότητες στους προαναφερθέντες τομείς δεν χρειάζεται να απογοητευόμαστε, είναι καλό να θυμόμαστε ότι κάθε παιδί μαθαίνει και λειτουργεί με τους δικούς του ρυθμούς και με τον δικό του μοναδικό τρόπο. Αν οι δυσκολίες συνεχιστούν όμως για μεγάλο χρονικό διάστημα θα ήταν χρήσιμη η επίσκεψη σε έναν ειδικό ώστε να αξιολογήσει το παιδί και να το βοηθήσει μέσα από ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα, προσαρμοσμένο στις ανάγκες του.
Kαλή σχολική χρονιά σε όλους!
