Ήδη σε αναζήτηση πέμπτου πρωθυπουργού μέσα σε λιγότερο από δύο χρόνια, ο Εμανουέλ Μακρόν αναμένει ότι ο Φρανσουά Μπαϊρού θα αποδυναμωθεί από τα αντιδημοφιλή μέτρα μείωσης του ελλείμματος. Ούτε ένας νέος πρωθυπουργός, ούτε εκλογές φαίνονται ικανοί να δώσουν σταθερή πλειοψηφία. Ακόμη και μια προεδρική παραίτηση δεν θα αρκούσε: ο διάδοχός του θα βρισκόταν αντιμέτωπος με τα ίδια αδιέξοδα.
Η Πέμπτη Δημοκρατία υπό πίεση
Για περισσότερα από 70 χρόνια, οι θεσμοί που δημιούργησε ο Σαρλ ντε Γκωλ άντεξαν σε απεργίες, διαδηλώσεις και πολιτικές εναλλαγές. Σήμερα όμως, η Εθνοσυνέλευση είναι παραλυμένη, οι δημοσιονομικές διαπραγματεύσεις βαλτώνουν και τα σημάδια κοινωνικής κρίσης πολλαπλασιάζονται.
Ο ίδιος ο Φρανσουά Μπαϊρού προειδοποίησε για κίνδυνο «ελληνικού σεναρίου» αν το Παρίσι δεν περιορίσει το χρέος του. Οι αγορές ανησυχούν, ενώ οι αντιπολιτεύσεις εντείνουν την πίεση. Ο Ζορντάν Μπαρντελά (Εθνικός Συναγερμός) και ο Ζαν-Λικ Μελανσόν (LFI) ζητούν ανοιχτά την αποχώρηση του Μακρόν. Ακόμη και σχολιαστές του κέντρου θεωρούν την κατάσταση μη βιώσιμη. «Η δυσφορία είναι πραγματική», επιβεβαιώνει ο δημοσκόπος Ματιέ Γκαγιάρ (Ipsos) στο Politico.
Μια άχρηστη αποχώρηση;
Για το Politico, μια παραίτηση του Μακρόν θεωρείται εξαιρετικά απίθανη. Η θητεία του λήγει το 2027 και μια πρόωρη αποχώρηση δεν θα έλυνε τη θεσμική αναρχία. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι πρόωρες βουλευτικές εκλογές θα παρήγαγαν ξανά ένα κοινοβούλιο χωρίς σαφή πλειοψηφία, ενισχύοντας ελαφρά το RN αλλά χωρίς να βελτιώνεται η κυβερνησιμότητα.
Ο συνταγματολόγος Μπενζαμέν Μορέλ υπενθυμίζει ότι ο μύθος ενός προέδρου πάντα ακολουθούμενου από κοινοβουλευτική πλειοψηφία κατέρρευσε ήδη από το 2017, όταν ο Μακρόν διέλυσε το παλιό δικομματικό σύστημα. Το αποτέλεσμα: μια μόνιμη κατακερματισμένη πολιτική σκηνή που σήμερα επιστρέφει σαν μπούμερανγκ.
Η σκιά του 1968
«Δεν έχω ξαναδεί τέτοια αβεβαιότητα από το 1968», δηλώνει ο Έρικ Σανέι, πρώην επικεφαλής οικονομολόγος της AXA, μιλώντας στο Politico. Τότε η Γαλλία είχε λυγίσει από τις απεργίες και τις διαδηλώσεις. Σήμερα, η ίδια αβεβαιότητα κυριαρχεί στην οικονομία και την πολιτική: «Ξαφνικά, δεν ξέρεις τι θα συμβεί με την κυβέρνησή σου», σημειώνει.
Η αστάθεια αυτή τρέφει τη δυσπιστία των Ευρωπαίων εταίρων. Αν η γαλλική κοινή γνώμη συνεχίσει να απορρίπτει τις μεταρρυθμίσεις και τη λιτότητα, η Γερμανία θα μπορούσε να θέσει όρους για οποιαδήποτε στήριξη από την ΕΚΤ. Όμως τίποτα δεν δείχνει ότι το Παρίσι θα δεχθεί αυτές τις θυσίες: τα Κίτρινα Γιλέκα, οι κινητοποιήσεις για τις συντάξεις και τα σημερινά καλέσματα για γενική απεργία δείχνουν μια μόνιμη απόρριψη.
Μια Δημοκρατία σε αδιέξοδο
Ο Μακρόν, γνωστός για την αδιαλλαξία του, δεν σκοπεύει να εγκαταλείψει το Μέγαρο των Ηλυσίων πριν το τέλος της θητείας του. Όμως, όπως σημειώνει το Politico, η αλλαγή πρωθυπουργού, η διάλυση της Εθνοσυνέλευσης ή ακόμη και η αντικατάσταση του προέδρου δεν θα άλλαζαν την ουσία: η Γαλλία βυθίζεται σε μια θεσμική και δημοσιονομική κρίση χωρίς ορατή λύση.
Το να ζητά κανείς την αποχώρηση του Μακρόν είναι εύκολο. Το πραγματικό στοίχημα, υπογραμμίζει η ανάλυση, είναι το τι θα ακολουθήσει: ένα κατακερματισμένο σύστημα, μια κοινωνία εχθρική στη λιτότητα και μια Πέμπτη Δημοκρατία όλο και πιο αγκυλωμένη.
