Σε ιδιώτη πρόκειται να παραχωρηθεί μεγάλο μέρος του Κτήματος Τατοΐου. Το υπουργείο Πολιτισμού μέσω του Υπερταμείου προκήρυξε διαγωνισμό για τη μακροχρόνια μίσθωση μέσω σύμβασης παραχώρησης 24 κτιρίων (εξαιρούνται τα μουσεία), το μεγαλύτερο μέρος αυτών στον ιστορικό πυρήνα του κτήματος. Ο ιδιώτης θα μπορεί να τα αξιοποιήσει σύμφωνα με τις ήδη εγκεκριμένες για κάθε κτίριο χρήσεις, μετατρέποντάς τα σε ξενώνες, εστιατόρια, χώρους εκδηλώσεων και αναψυκτήρια. Πρόκειται για αλλαγή πλεύσης, καθώς μέχρι σήμερα τα συναρμόδια υπουργεία μιλούσαν για μεμονωμένες μισθώσεις μέσω ενός κρατικού φορέα διαχείρισης του κτήματος.
Η ρύθμιση
Καθώς η δημιουργία κεντρικών υποδομών στο Κτήμα Τατοΐου (όπως ύδρευση, αποχέτευση κ.ο.κ.) και η μετατροπή του κεντρικού ανακτόρου και κάποιων βοηθητικών κτιρίων σε μουσεία βρίσκεται πλέον σε προχωρημένο στάδιο (χρηματοδοτούνται με κοινοτικούς πόρους μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης), η κυβέρνηση αποφάσισε τη μακρόχρονη παραχώρηση μεγάλου μέρους του ιστορικού κτιριακού αποθέματος σε ιδιώτη. Ετσι, κατατέθηκε στη Βουλή ρύθμιση σε σχέδιο νόμου του υπουργείου Οικονομικών, με την οποία τα υπουργεία Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος παραχωρούν άνευ ανταλλάγματος στο υπουργείο Πολιτισμού τα τμήματα του κτήματος που τους ανήκουν ιδιοκτησιακά (17.700 στρέμματα, από περίπου 42.000 στρ.). Και η Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας Α.Ε. (το Υπερταμείο) προκήρυξε δημόσιο διεθνή διαγωνισμό για την ανάθεση σύμβασης παραχώρησης. Αναθέτουσα αρχή είναι το υπουργείο Πολιτισμού.
Σκοπός της σύμβασης παραχώρησης είναι «η αξιοποίηση, επανάχρηση, ανάδειξη, στερέωση, ήπια ανάπτυξη και συντήρηση κτιρίων και χώρων εντός του πρώην βασιλικού Κτήματος Τατοΐου». Οπως αναφέρεται, «οι νέες χρήσεις θα ενσωματωθούν στα υφιστάμενα κτίρια, χωρίς αλλοιώσεις, αλλά με τις ενδεδειγμένες προσαρμογές των εξωτερικών τους όψεων και των εσωτερικών τους διαρρυθμίσεων στις νέες χρήσεις, κατόπιν έγκρισης των αρμόδιων υπηρεσιών του υπουργείου Πολιτισμού».
Τα ακίνητα θα μπορούν να αξιοποιηθούν σύμφωνα με τις ήδη εγκεκριμένες χρήσεις, μετατρέποντάς τα σε ξενώνες, εστιατόρια, χώρους εκδηλώσεων και αναψυκτήρια.
Προς παραχώρηση έχουν οριστεί 24 από τα 56 κτίρια του κτήματος, το εμβαδόν των οποίων κυμαίνεται από 30 τ.μ. έως 930 τ.μ. μαζί με τον περιβάλλοντα χώρο τους. Τα κτίρια αυτά είναι: κτίριο προσωπικού (600 τ.μ., νέα χρήση: ξενώνας), στρατώνες (930 τ.μ., νέα χρήση: εστιατόριο, χώρος κοινωνικών εκδηλώσεων, κατάστημα πώλησης), διευθυντήριο (416 τ.μ., ξενώνας), δασονομείο (100 τ.μ., ξενώνας), θερμοκήπιο (60 τ.μ.), οικία αξιωματικών (190 τ.μ., ξενώνας), σταθμός χωροφυλακής (100 τ.μ., ξενώνας), ξενοδοχείο Τατόιον (376 τ.μ., ξενοδοχείο), τρεις κατοικίες εργατών (288 τ.μ., 182 τ.μ., 80 τ.μ., ξενώνας), μία αποθήκη (30 τ.μ., ξενώνας), εργαστήριο εργατών (90 τ.μ., ξενώνας), οινοποιείο, εμφιαλωτήριο (720 τ.μ. και 185 τ.μ., επισκέψιμο οινοποιείο), γαλακτοκομείο (580 τ.μ., αναψυκτήριο, εστιατόριο), ελαιοτριβείο (282 τ.μ. και 22 τ.μ., επισκέψιμο ελαιουργείο), στάβλος Πλάτανου (180 τ.μ., αναψυκτήριο, εστιατόριο), τέσσερα κτίρια Μάνδρας (διάθεση αγροτικών προϊόντων, αναψυκτήριο, εστιατόριο).
Οπως προκύπτει, λοιπόν, το υπουργείο Πολιτισμού θα παραχωρήσει σε ιδιώτη σχεδόν όλο τον ιστορικό πυρήνα του κτήματος, δηλαδή τα κτίρια που βρίσκονται κοντά στο ανάκτορο και σε εκείνα που θα μετατραπούν σε εκθεσιακούς χώρους (λ.χ. βουστάσιο). Το ποια χρήση θα επιτρέπεται σε καθένα από τα κτίρια του κτήματος είχε καθοριστεί με αποφάσεις της υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη το 2022 και τροποποιήθηκε το 2025.
Να σημειωθεί ότι στο αντικείμενο του διαγωνισμού «δύναται να συμπεριληφθούν» στη β΄ φάση ακόμα δύο αντικείμενα: η παραχώρηση περίπου 1.200 στρεμμάτων στον ιστορικό πυρήνα του κτήματος, «ώστε να αναβιώσει ο αγροτικός χαρακτήρας του κτήματος»· και η δημιουργία χώρου στάθμευσης 600 θέσεων κοντά στο δυτικό όριο του κτήματος, που θα συνδέεται με τον ιστορικό πυρήνα με εσωτερικό λεωφορείο.
Η ανατροπή
Η προκήρυξη του διαγωνισμού για την παραχώρηση των κτιρίων σε ιδιώτη είναι μια σαφής ανατροπή σε σχέση με όσα είχαν μέχρι τώρα δημοσιοποιηθεί για την αξιοποίηση του τμήματος. Μέχρι σήμερα η διαχείριση του κτήματος είχε αποφασιστεί να γίνει από έναν κρατικό φορέα (η δημιουργία του οποίου μάλλον εγκαταλείπεται), ο οποίος θα αναλάμβανε να μισθώσει τα κτίρια σύμφωνα με τις επιμέρους αποφασισμένες χρήσεις. Μάλιστα το υπουργείο Πολιτισμού είχε ξεκινήσει και την εκπόνηση Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΕΠΣ), το οποίο περιελάμβανε την ανέγερση μεγάλου συνεδριακού κέντρου 1.200 τ.μ. στο ξέφωτο του ιστορικού πυρήνα. Μετά τις αντιδράσεις που υπήρξαν, το πολεοδομικό σχέδιο αποσύρθηκε διακριτικά και το ΥΠΠΟ ανακοίνωσε ότι το συνεδριακό δεν θα δημιουργηθεί. Οπως αναφέρεται στην προκήρυξη του διαγωνισμού, το ΕΠΣ εγκρίθηκε με απόφαση της κ. Μενδώνη τον Απρίλιο του 2025. «Η διαδικασία έγκρισης του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου βρίσκεται σε τελικό στάδιο», αναφέρεται.
