Γράφει ο Στέλιος Πέτσας, Βουλευτής ΝΔ Α’ Ανατολικής Αττικής, τ. Αν. Υπουργός
Τα Ελληνικά Ταχυδρομεία (ΕΛΤΑ) ιδρύθηκαν το 1828 από τον πρώτο Κυβερνήτη του νέου Ελληνικού Κράτους Ιωάννη Καποδίστρια. Στα 197 έτη της λειτουργίας τους αναπτύχθηκαν, μετασχηματίστηκαν, κλυδωνίστηκαν, αλλά άντεξαν, περνώντας μέσα από πολέμους και οικονομικές κρίσεις. Στις τελευταίες δεκαετίες της λειτουργίας τους, υπό το πρίσμα τη συμμετοχής της χώρας μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, έπαψαν να αποτελούν κρατικό μονοπώλιο καθώς απελευθερώθηκε η αγορά. Στην Ελλάδα και στην Ευρωπαϊκή Ένωση από το 2013 και μετά, απαγορεύτηκαν οι κρατικές ενισχύσεις. Έτσι, η μόνη αποζημίωση που λαμβάνουν από το Ελληνικό Δημόσιο είναι αυτή που αντιστοιχεί στην «καθολική υπηρεσία», δηλαδή στην υποχρέωση να εξυπηρετούν τους πολίτες για την αλληλογραφία τους και το εν γένει επιστολικό έργο σε κάθε γωνιά της Πατρίδας μας.
Από το 2017, σε συνέχεια του 3ου αχρείαστου Μνημονίου της Κυβέρνησης Τσίπρα, μεταφέρθηκαν στο Υπερταμείο, δηλαδή απομακρύνθηκαν από την άμεση Εποπτεία κάποιου Υπουργείου, πλήν της εποπτείας για την καθολική υπηρεσία και την επιδότηση που λαμβάνουν για αυτή. Από τον Δεκέμβριο του 2020 το 100% των μετοχών των ΕΛΤΑ ανήκουν στην Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας (ΕΕΣΥΠ Α.Ε.).
Σήμερα, μετά την ανακοίνωση των ΕΛΤΑ περί της ανάγκης κλεισίματος 204 φυσικών καταστημάτων σε όλη την Επικράτεια, επανήλθε με πιεστικό τρόπο το ερώτημα αν είναι βιώσιμα τα ΕΛΤΑ. Πριν δώσω την απάντηση σε αυτό το ερώτημα, θα επιχειρήσω να διαλύσω κάποιους μύθους και να αναδείξω κάποιες αλήθειες.
Μύθος 1ος. Η κατάσταση στα ΕΛΤΑ είναι μοναδική στην Ευρώπη.
Η ταχυδρομική αγορά συρρικνώνεται παντού γιατί οι νέες ψηφιακές τεχνολογίες έχουν αλλάξει τη συμπεριφορά μας. Το συνολικό επιστολικό έργο, στην Ευρωπαϊκή Ένωση μειώθηκε κατά 45% τα τελευταία 15 χρόνια, ενώ στην Ελλάδα η συρρίκνωση ήταν ακόμη πιο δραματική φτάνοντας το 75%.
Μύθος 2ος. Η μείωση των φυσικών καταστημάτων δεν συμβαίνει πουθενά αλλού στην Ευρώπη, παρά μόνο στην Ελλάδα.
Η συρρίκνωση των ιδιολειτουργούμενων καταστημάτων είναι πολύ μεγάλη, ενώ σε ορισμένες χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Σουηδία, ή η Δανία, τα πρώην κρατικά ταχυδρομεία δεν έχουν πια κανένα δικό τους κατάστημα. Αντίθετα, έχει αυξηθεί σημαντικά ο αριθμός των συνεργαζόμενων πρακτορείων σε όλη την Ευρώπη.
Μύθος 3ος. Μπροστά σε αυτή τη δραματική αλλαγή στην αγορά η σημερινή Κυβέρνηση στην Ελλάδα δεν έκανε τίποτα για να προετοιμάσει τα ΕΛΤΑ για τη νέα εποχή.
Τον Σεπτέμβριο του 2020 ψηφίστηκε ο νόμος 4727/2020 με τον οποίο ρυθμίστηκαν ζητήματα καθολικής υπηρεσίας, τον Δεκέμβριο του 2020 με τον ν. 4758/2020 ρυθμίστηκε το νέο πλαίσιο λειτουργίας των Ελληνικών Ταχυδρομείων, ενώ τον ίδιο μήνα προχώρησε η ενίσχυση των ΕΛΤΑ με συνολικά 250 εκατ. ευρώ. Από αυτά τα 100 εκατ. ευρώ αφορούσαν την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου των ΕΛΤΑ, ενώ τα 150 εκατ. ευρώ αφορούσαν την πλήρη αποζημίωση για την καθολική υπηρεσία για τα έτη 2013-2020.
Αξίζει επίσης να επισημανθούν και οι εξής αλήθειες.
Αλήθεια 1η. Από τα καταστήματα των ΕΛΤΑ προέρχεται μόλις το 10% των εσόδων, ενώ προέρχεται το ήμισυ περίπου των εξόδων.
Αλήθεια 2η. Ήδη το 92% των συντάξεων και το 90% των ταχυδρομικών αποστολών γίνεται απευθείας στο σπίτι.
Αλήθεια 3η. Το υφιστάμενο πρόβλημα δεν μπορεί να κρυφτεί κάτω από το χαλί, ούτε οι αναγκαίες αποφάσεις να αναβληθούν.
Σε αυτό το πλαίσιο, θα ανέμενε κανείς να ακούσει από τη διοίκηση των ΕΛΤΑ και του Υπερταμείου, ένα στρατηγικό συνεκτικό σχέδιο με προοπτική. Σε αυτό συνηγορούσαν τα εκατομμύρια ευρώ που διατέθηκαν από τα ΕΛΤΑ τα τελευταία χρόνια σε συμβουλευτικές εταιρείες, ο σχεδόν διπλασιασμός των αποδοχών της διοίκησης, η υδροκέφαλη και πολυτελής διοικητική πυραμίδα με πλήθος Γενικών Διευθυντών, Διευθυντών και εξωτερικών συνεργατών, η μετακόμιση των κεντρικών γραφείων σε νέα έδρα με ενοίκιο περί τα 2 εκατ. ευρώ το χρόνο.
Αντίθετα, υπήρξε ο απόλυτος αιφνιδιασμός, με την απόφαση της διοίκησης των ΕΛΤΑ να κλείσει 204 καταστήματα σε όλη την Ελλάδα. Εγώ προσωπικά άμεσα στην αρμόδια Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων ως Συντονιστής/Εκπρόσωπος της Νέας Δημοκρατίας, αλλά και εν συνεχεία και άλλοι βουλευτές της συμπολίτευσης, αντιδράσαμε σε αυτή την αρνητική έκπληξη. Και αυτό, γιατί όπως από την αρχή τόνισα, το ζήτημα των Ελληνικών Ταχυδρομείων είναι και τεχνοκρατικό και κοινωνικό, καθώς επηρεάζει την καθημερινότητα μεγάλου αριθμού συμπολιτών μας, ιδίως των πιο ηλικιωμένων, τόσο σε παραμεθόριες και απομακρυσμένες περιοχές, όσο και σε μεγάλες πόλεις και αστικά κέντρα.
Ήδη σήμερα έχει ανασταλεί η λειτουργία στα 46 από τα συνολικά 204 καταστήματα που είχε αρχικά εξαγγελθεί ότι θα κλείσουν στις 3 Νοεμβρίου 2025 και έχει δοθεί παράταση ενός τριμήνου για τα υπόλοιπα. Αυτός ο χρόνος πρέπει να χρησιμοποιηθεί παραγωγικά. Όχι προσχηματικά.
Θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί παραγωγικά για να εξηγηθεί σε όλους, από τις πόλεις μέχρι το τελευταίο χωριό, ότι κανένας πολίτης, οπουδήποτε στην Ελλάδα, δεν πρόκειται να μείνει χωρίς εξυπηρέτηση.
Επίσης, πρέπει να χρησιμοποιηθεί παραγωγικά, για να βρεθούν συνέργειες, τόσο με τους κατά τόπο Δήμους, με φορείς όπως Εμπορικοί Σύλλογοι ή Επιμελητήρια, όσο και με ιδιώτες, για δημιουργία πρακτορείων, στη μορφή των συνεργαζόμενων καταστημάτων που όπως επισημάνθηκε ανωτέρω είναι ένα μοντέλο που ακολουθείται τα τελευταία χρόνια στην Ευρώπη.
Θεωρώ ότι το πιο κρίσιμο είναι να υπάρχει ένα στρατηγικό σχέδιο μετασχηματισμού των ΕΛΤΑ που θα τα οδηγήσει με ασφάλεια στη νέα εποχή και θα στηρίζεται σε δύο πυλώνες. Πρώτον, αύξηση εσόδων με ανάπτυξη νέων προϊόντων και υπηρεσιών. Δεν είναι δυνατόν να πολλαπλασιάζονται σημεία εξυπηρέτησης ανταγωνιστών (π.χ. Box Now), ή να εκμεταλλεύονται τις κλασικές ταχυμεταφορές ιδιωτικές εταιρείες – με πολλαπλάσιο κόστος για τον πελάτη – και τα ΕΛΤΑ να μην αναπτύσσονται σε αυτές τις αγορές. Δεύτερον, μείωση κόστους. Είναι αδιανόητο η όποια εξυγίανση να μην αγγίζει τις δαπάνες διοίκησης, από τις αποδοχές μέχρι το εύρος της διοικητικής πυραμίδας, το κόστος ενοικίων γενικά, το κόστος μετακινήσεων και το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των ΕΛΤΑ.
Αυτό το στρατηγικό σχέδιο δεν πρέπει να αγνοεί τα γεωγραφικά και δημογραφικά χαρακτηριστικά της Πατρίδας μας. Επομένως, είναι απαραίτητο να διατηρηθεί τουλάχιστον ένα κατάστημα σε κάθε ένα από τους 332 Δήμους της Πατρίδας μας. Και αυτό, μέχρι να δοκιμαστούν και να αποδειχθούν επιτυχημένα τα νέα εργαλεία όπως «τα ΕΛΤΑ κατ’ οίκον», ο «ψηφιακός ταχυδρόμος», τα τηλεφωνικά ραντεβού με ταχυδρόμους και διανομείς, ή τα συνεργαζόμενα πρακτορεία (“shop in shop”). Γιατί τα ΕΛΤΑ δεν είναι μια ακόμη δημόσια επιχείρηση που παλεύει να προσαρμοστεί στη νέα εποχή. Είναι η ψυχή της Ελλάδας, ιδίως στην ύπαιθρο που η παρουσία τους υπενθυμίζει ότι δεν υπάρχουν ξεχασμένοι Έλληνες.
Ο εποικοδομητικός σκεπτικισμός που εξέφρασα εξαιτίας των αιφνιδιαστικών χειρισμών της διοίκησης, στοχεύει σε σύγχρονα και βιώσιμα Ελληνικά Ταχυδρομεία προς όφελος των πολιτών σε κάθε γωνία της Πατρίδας μας. Και εργάζομαι για την βέλτιστη βιώσιμη λύση, μακριά από ανέξοδους λαϊκισμούς, αλλά και διατηρώντας αποστάσεις από αποφάσεις που φέρουν τον ψευδεπίγραφο τίτλο «τεχνοκρατικές», ενώ είναι απλά πρόχειρες.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Η Φωνή της Ανατολικής Αττικής
