Συνέντευξη στην Άρτεμις Γκούρλια
Το Δημαρχείο Λαυρεωτικής είναι γεμάτο χάρτες, σχέδια, φακέλους έργων. Ωστόσο, αυτό που τραβάει το βλέμμα όταν περνάς την πόρτα του Δημάρχου δεν είναι τα έγγραφα αλλά ο ρυθμός του λόγου του. Ο Δημήτρης Λουκάς δεν «συζητά» απλώς—ξετυλίγει τη σκέψη του με έναν τρόπο που φανερώνει πως έχει πλήρη εικόνα της περιοχής του και, ακόμη περισσότερο, πλήρη επίγνωση του τι διακυβεύεται τα επόμενα χρόνια. «Η Λαυρεωτική μπαίνει σε μια δεκαετία που θα κρίνει την ταυτότητά της» λέει πριν καν προλάβω να θέσω την πρώτη ερώτηση. Η φράση ακούγεται σαν συμπέρασμα μετά από μακρά ανάλυση, όχι σαν εισαγωγή. Κι όμως, είναι η αρχή μιας συζήτησης που αποκαλύπτει ότι αυτός ο δήμος δεν κινείται στην τύχη ούτε από συγκυρίες: λειτουργεί με σχέδιο.
Η στρατηγική αυτή δεν ξεκινά ούτε στα λιμάνια ούτε στα μεγάλα έργα· ξεκινά από την αναγνώριση της ιδιαιτερότητας του τόπου. «Είμαστε μια ανοιχτή πύλη στο Αιγαίο, μισή ώρα από την Αθήνα, είκοσι λεπτά από το αεροδρόμιο. Και ταυτόχρονα έχουμε το αρχαιότερο θέατρο του κόσμου, τον ναό του Ποσειδώνα, γεώτοπους και τις φυσικές καλλονές του Δήμου μας που αναγνωρίστηκαν από την UNESCO. Αυτό το αποτύπωμα δεν το έχουν πολλές περιοχές». Για τον ίδιο, η ένταξη στην UNESCO δεν ήταν ένα γραφειοκρατικό επίτευγμα αλλά μια γεωπολιτική αναβάθμιση. Χρησιμοποιεί τη λέξη «εργαλείο», όχι «διακριτικό». Και εξηγεί γιατί: «Η αναγνωρισιμότητα αυτή μπορεί να φέρει ανάπτυξη εφόσον τη συνδέσεις με τις υποδομές, την ταυτότητα και την οικονομία».
Στον πρωτογενή τομέα, ο Δήμος επιχειρεί να αναστρέψει την εγκατάλειψη της γης. Προγράμματα για νέους αγρότες, αξιοποίηση εκτάσεων, έργα άρδευσης. «Δεν ήταν αυτονόητο ότι θα μπορούσαμε να ποτίσουμε. Η επεξεργασία των νερών του Βιολογικού Κερατέας μας δίνει λύση για αμπελώνες, ελαιώνες, καλλιέργειες. Αυτά τα πράγματα αλλάζουν την οικονομία». Στον δευτερογενή τομέα, η εικόνα είναι ακόμη πιο δυναμική. Οι φαρμακοβιομηχανίες και άλλες εταιρείες επενδύουν στην περιοχή όχι τυχαία, αλλά επειδή – όπως λέει – «υπάρχει υποδομή, υπάρχει πρόσβαση στο αεροδρόμιο, υπάρχει λιμάνι, και υπάρχει σταθερότητα». Ο προαστιακός που έρχεται και ο σταθμός που χωροθετείται στο ΒΙΠΑ δεν είναι «ευκολία». Οι εργαζόμενοι πρέπει να έχουν πρόσβαση. Το βλέπουμε λειτουργικά, όχι θεωρητικά».
Το κομμάτι όπου ο λόγος του Δημάρχου αποκτά βαρύτερο τόνο είναι το λιμάνι. Και όχι χωρίς λόγο. Η συζήτηση για την επέκτασή του, την αλλαγή της εισόδου των κρουαζιερόπλοιων, τις μόνιμες γραμμές προς Κυκλάδες και Ανατολικό Αιγαίο έχει για τον ίδιο ιστορικό χαρακτήρα. «Το λιμάνι θα καθορίσει την επόμενη γενιά. Δεν μπορούμε να το βλέπουμε αποσπασματικά. Είναι ο κεντρικός μοχλός της αναπτυξιακής μας ταυτότητας». Δίπλα σε αυτό, το νέο Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο δημιουργεί για πρώτη φορά καθαρές χρήσεις γης σε μια περιοχή όπου για δεκαετίες η επενδυτική στασιμότητα είχε γίνει καθεστώς. «Τώρα υπάρχουν όροι, υπάρχει πλαίσιο, υπάρχει προοπτική» λέει, αναφέροντας ένα προς ένα τα δημοτικά και ιδιωτικά ακίνητα που αλλάζουν ρόλο.
Αν όμως υπάρχει έργο που μεταφέρει πιο καθαρά την αντίληψη του Δημάρχου για το τι σημαίνει «αναβάθμιση», είναι η ανάπλαση της Κερατέας. Η περιγραφή του έργου δεν έχει ίχνος από τον συνήθη αυτοδιοικητικό τόνο. Η προσέγγισή του είναι ουσιαστικά πολεοδομική. Σταθερό πλάτος οδού, υποδομές όμβριων, αντικατάσταση ύδρευσης, διευθέτηση φρεατίων, δέντρα, φωτισμός για πεζούς, θέσεις στάθμευσης που «επιτέλους θα είναι θεσμοθετημένες και όχι ανοχή», προσβασιμότητα, οδηγός τυφλών. Ταυτόχρονα, όλες οι πλατείες και οι κάθετοι δρόμοι μπαίνουν σε συνολικό σχεδιασμό. Δηλαδή, όχι «κομμάτι-κομμάτι» ευκαιριακά, αλλά ενιαίο έργο. Το Open Mall κουμπώνει πάνω στην ανάπλαση σαν δεύτερη στρώση: όψεις καταστημάτων, ψηφιακές υπηρεσίες, έξυπνες λύσεις που δεν γίνονται για εντυπωσιασμό αλλά για λειτουργικότητα. «Θέλουμε να δημιουργήσουμε πραγματική εμπορική ζωή μέσα στον ιστό της πόλης. Αυτό δεν γίνεται με πασαλείμματα».
Στο Λαύριο, ο αντίστοιχος μετασχηματισμός περνά μέσα από τον πολιτισμό και τον αθλητισμό: η επιστροφή της «Ευτέρπης» ως μεγάρου πολιτισμού, η αναβίωση του κτιρίου Βρύσης, η ενεργειακή ανακαίνιση του κλειστού, η σύνδεση των σχολείων και των γειτονιών με νέα δίκτυα.
Όλα αυτά εκτελούνται παράλληλα με τα έργα στο λιμάνι, τα οποία —όπως λέει— «δεν είναι έργα ενός δήμου, είναι έργα περιφερειακής αναβάθμισης».
Η κουβέντα πηγαίνει αναπόφευκτα στις ανησυχίες των δημοτών. Ο κ. Λουκάς δεν μασάει τα λόγια του. Για τη φημολογούμενη μονάδα καύσης απορριμμάτων είναι κατηγορηματικός: «Όχι. Δεν θα γίνει. Ανατρέπει όλο το σχεδιασμό και είναι αντίθετο με την ταυτότητα της περιοχής». Για τις χημικές βιομηχανίες είναι εξίσου καθαρός: «Υποστηρίζουμε τη λειτουργία τους. Δεν θέλουμε επέκταση. Υπάρχουν όρια». Και για το θέμα TNT: «Το πρόβλημα δεν είναι ότι υπάρχουν TNT. Έχουν ανενεργοποιηθεί. Θέλει εξυγίανση το έδαφος. Δεν υπάρχει κίνδυνος ασφαλείας. Αυτά πρέπει να λέγονται χωρίς φόβο».
Σαφώς, η καθαριότητα αποτελεί ένα από τα πιο βασικά κομμάτια στη διαχείριση της καθημερινότητας των δημοτών σε όλους τους Δήμους. Ο κ. Λουκάς μίλησε ξεκάθαρα για την διαχείριση της, τα ογκώδη, τον καφέ κάδο που γίνεται αγώνας για να μπει στην καθημερινότητα των δημοτών. Και παράλληλα, το κομμάτι της πυρασφάλειας, που όλο το χρόνο αποτελεί ένα σημαντικό θέμα για το οποίο ο Δήμος Λαυρεωτικής σχεδιάζει το πώς θα είναι έτοιμος το καλοκαίρι.
Αναφέρεται και στο ζήτημα που φέτος απασχόλησε πολλούς γονείς: τη μεταφορά των μαθητών. Με τους διαγωνισμούς των ΚΤΕΛ άγονους, ο Δήμος ανέλαβε δικά του λεωφορεία. «Δεν ήταν στον ρόλο μας, αλλά ήταν ανάγκη. Και όταν υπάρχει ανάγκη, δεν κοιτάς το τυπικό. Κάνουμε έναν εξορθολογισμό δαπανών και έναν σχεδιασμό και θεωρούμε ότι αυτά που έχουν κοινωνικό αντίκτυπο στην τσέπη του δημότη μας, πρέπει εμείς να συμβάλλουμε, ώστε να ελαφρύνουμε και να εξυπηρετούμε και τους γονείς και τους μαθητές και τη μάθηση».
Στο σημείο αυτό η συζήτηση γίνεται αναπόφευκτα πολιτική. Οι οικονομικές στρεβλώσεις στους δήμους, η άνιση κατανομή πόρων και οι αρμοδιότητες χωρίς χρηματοδότηση είναι για τον Λουκά σαφές ζήτημα θεσμικής ισότητας. Φέρνει παραδείγματα που μιλούν από μόνα τους: το ΕΠΑΛ των 16.000 τ.μ. που εξυπηρετεί όμορους δήμους, τα αδέσποτα που κοστίζουν δεκαπλάσια από τη χρηματοδότηση, τα κλαδέματα και τα ΑΕΚΚ (Αποβλήτων Εκσκαφών, Κατασκευών και Κατεδαφίσεων) που απορροφούν τριπλάσιους πόρους από τα δημοτικά τέλη. «Δεν ζητάμε νέους φόρους. Ζητάμε σωστή κοστολόγηση και αναδιανομή πόρων με πιο δίκαιο τρόπο. Δεν μπορεί όλοι οι δήμοι να αντιμετωπίζονται σαν να είναι ίδιοι». Για τον νέο εκλογικό νόμο, η τοποθέτησή του είναι ρεαλιστική: «Ο κόσμος έχει πολύ σοφό κριτήριο και κρίνει ποια δημοτική αρχή πρέπει να τον εκροσωπήσει. Αν κάνεις σοβαρή δουλειά, δεν φοβάσαι ούτε τον πρώτο γύρο ούτε τον δεύτερο».
Στο ερώτημα για τη συνοχή της δημοτικής ομάδας και τις συνεργασίες, ο Δήμαρχος δείχνει μια πολιτική ωριμότητα που σπανίζει. Δεν μιλά για αντιπάλους, μιλά για θεσμικούς ρόλους. Θεωρεί ότι η περίοδος της απλής αναλογικής λειτούργησε ως τεστ και το πέρασαν όλοι όσοι συμμετείχαν με ευθύνη. «Η ισχύς εν τη ενώσει δεν ήταν σύνθημα. Ήταν εργαλείο διοίκησης». Η αντιπολίτευση αντιμετωπίζεται ως αντίβαρο, όχι ως εμπόδιο. «Ο καθένας ελέγχει με τον τρόπο του. Ο καθένας βοηθά χωρίς να το καταλαβαίνει».
Στο πιο προσωπικό κομμάτι, ο Δήμαρχος δεν κρύβεται πίσω από γενικότητες. Παραδέχεται ότι υπήρξαν συνεργάτες που δεν αξιοποίησαν τις ευκαιρίες. Δεν το παρουσιάζει ως αδικία. Το παρουσιάζει ως ευθύνη. «Στην πολιτική όλοι κρίνονται από τις επιλογές τους. Εγώ έδωσα ευκαιρία στους συνεργάτες μου και ειδικά στα νέα παιδιά, γιατί δεν είχα και δεν έχω κανένα θέμα αυτοεκτίμησης Σημασία έχει να δίνεις αυτόν τον χώρο στα νέα παιδιά και να χτίζεις συνέχεια. Προσωπικά, πάντα δίνω στους συνεργάτες μου αυτή την ευκαιρία και δημιουργούμε και τώρα ένα φυτώριο νέων παιδιών που στο μέλλον θα εξελιχθούν σε στελέχη μας. Την είχα δώσει και στο παρελθόν σε άτομα τα οποία, πρώτον, δεν είχαν το ενδιαφέρον να ασχοληθούν σε βάθος, αλλά κάνανε μια διαχείριση επιδερμική, επιφανειακή, και πιο πολύ για λόγους εντυπωσιασμού και εξυπηρέτησης». Τον ρωτώ αν έχει πικρία για κάποιον και μου απαντά ξεκάθαρα. «Όχι, γιατί στην πολιτική υπάρχουν συναισθήματα, αλλά πρέπει να τα βλέπεις με ένα ψύχραιμο βλέμμα και να λες ότι ο καθένας αναλαμβάνει την ευθύνη των πράξεών του.»
Όσο για τις εκλογές του 2028, ο κ. Λουκάς, πηγαίνει σε αυτές με άρμα την εμπειρία και παρακαταθήκη όσα έχουν γίνει στο Δήμο του. Η συνέχεια ενός έργου που έχει βάσεις. Μιλά για «ριζική ανανέωση», για «συνδυασμό εμπειρίας και νέας γενιάς», για ένα σχήμα που θα μοιάζει περισσότερο με ευρωπαϊκό μοντέλο από ό,τι με ελληνική πραγματικότητα. Και κλείνει με μια φράση που συνοψίζει όλη τη συζήτηση χωρίς υπερβολή: «Τώρα είναι η στιγμή της Λαυρεωτικής — και πρέπει να τη διαφυλάξουμε».
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Η Φωνή της Ανατολικής Αττικής
