Σε μία σημαντική απόφαση, με την οποία καταδεικνύεται η ευθύνη του Δήμου για την επίβλεψη των δέντρων όχι μόνο στους κοινόχρηστους χώρους, αλλά και σε ιδιωτικούς, προχώρησε το Διοικητικό Εφετείο Θεσσαλονίκης. Το δικαστήριο, με την υπ’ αριθμ. 204/2021 απόφαση του, επέβαλε ποσό συνολικής αποζημίωσης, ύψους 135.000 ευρώ, στους συγγενείς ενός άνδρα που βρήκε τραγικό θάνατο όταν ένα κλαδί δέντρου τον χτύπησε στο κεφάλι.
Με δεκάδες νοικοκυριά να βρίσκονταν πρόσφατα αντιμέτωπα με το ίδιο πρόβλημα, μετά την επέλαση της κακοκαιρίας “Μηδεία”, εξαιτίας της οποίας δεκάδες δέντρα έπεσαν αφήνοντας χωρίς ηλεκτρικό ολόκληρες περιοχές, η Διοικητική Δικαιοσύνη έρχεται να “ανοίξει” το δρόμο αποζημιώσεων για χιλιάδες ενδιαφερόμενους, με μία απόφαση την οποία μάλιστα, έλαβε ελάχιστες ημέρες μετά την κακοκαιρία.
Σύμφωνα με το σκεπτικό της επετειακής απόφασης, “οι Δήμοι είναι αρμόδιοι, μεταξύ άλλων, για τη συντήρηση, επίβλεψη και ασφαλή χρήση από τους πολίτες των χώρων πρασίνου και των κοινόχρηστων χώρων”. Μάλιστα, όπως εξηγεί, “επιβάλλεται στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοικήσεως ρητή υποχρέωση να προβαίνουν, με επιμέλεια, σε κάθε αναγκαία ενέργεια και να λαμβάνουν προληπτικά, όλα τα κατάλληλα μέτρα για να αποτρέψουν την πτώση των δένδρων ή κλαδιών τους, ώστε να εξασφαλίζεται η ασφαλής και ακίνδυνη κίνηση των πεζών και οχημάτων στις παρακείμενες οδούς”. Το δικαστήριο κρίνει πως η υποχρέωση αυτή δεν αφορά μόνο χώρους δημόσιας περιουσίας, αλλά αντίθετα, για λόγους δημοσίου συμφέροντος, αλλά και για την προστασία των διερχόμενων ιδιωτών, εκτείνεται και “στους γειτνιάζοντες ή συνεχόμενους προς τους ανωτέρω χώρους, εφόσον, είτε είναι ιδιωτικοί ή κοινόχρηστοι (οικοδομών, πολυκατοικιών, μονοκατοικιών)”. Κι αυτό γιατί οι Δήμοι είναι αρμόδιοι για την ακίνδυνη και ασφαλή διακίνηση των πολιτών, η οποία επιτυγχάνεται “κατά τα δεδομένα της κοινής πείρας και τις αρχές της καλής πίστης, με την επέκταση της επιμέλειας αυτών”.
Η σφαίρα ευθύνης του Δήμου
Η απόφαση, η οποία δημοσιεύθηκε την 25η Φεβρουαρίου 2021, αφορά σε ένα δυστύχημα που έλαβε στο Δήμου Σερρών το 2014, όταν ένα συνεργείο συντήρησης κλήθηκε, προκειμένου να κλαδέψει ένα δέντρο, το οποίο ανήκε στους κοινόχρηστους χώρους των εργατικών κατοικιών και όχι στην ιδιοκτησία του Δήμου. Ωστόσο -όπως επισημαίνεται- το δέντρο “εφάπτετο με τον κοινόχρηστο χώρο του πεζοδρομίου και απείχε μόλις 1,5 μέτρο από τον δρόμο και αποτελούσε μία αισθητική και οργανική ενότητα, δοθέντος ότι οι κλάδοι του δένδρου επεκτείνονταν επάνω από το πεζοδρόμιο και τον δρόμο”, ενώ ο Δήμος “είχε αναδειχθεί στη σφαίρα ευθύνης του την υποχρέωση επιμέλειας και συντήρησης του ευρύτερου χώρου”.
Το “άτυπο συνεργείο συντήρησης” όπως χαρακτηρίζεται στην απόφαση, προχώρησε στην κοπή των κλαδιών του δέντρου χωρίς να ληφθούν τα αναγκαία προληπτικά μέτρα, ώστε να διεξάγεται ομαλώς και με κάθε δυνατή ασφάλεια για τους πεζούς, η κυκλοφορία, με αποτέλεσμα η πτώση ενός κλαδιού του να προκαλέσει τον θανάσιμο τραυματισμό ενός άνδρα. Πρόκειται για τον άνθρωπο ο οποίος είχε καλέσει το Δήμο για το κλάδεμα, και επειδή εμφανίστηκαν δύο άτομα ως συνεργείο, ανέλαβε το ρόλο να απομακρύνει ανυποψίαστους πολίτες, για να μην τραυματιστούν. Κάποια στιγμή όμως, ο άνδρας βρέθηκε κοντά στο συνεργείο με αποτέλεσμα να χτυπηθεί από ένα βαρύ κλαδί. “Κάποια στιγμή ενώ ήδη είχαν στοιβαχτεί στο έδαφος περιμετρικά πολλά κλαδιά και ενώ το αλυσοπρίονο σταμάτησε να λειτουργεί, ο θανών πλησίασε κοντά στο δένδρο. Τη στιγμή εκείνη, χωρίς προειδοποίηση, τέθηκε το αλυσοπρίονο πάλι σε λειτουργία με αποτέλεσμα να κοπεί ένα μεγάλο και βαρύ κλαδί, το οποίο με σφοδρότητα προσγειώθηκε στο κεφάλι του θανόντα, τραυματίζοντας τον θανάσιμα, μπροστά στα μάτια του ανήλικου εγγονού του. Ο θανών άρχισε να αιμορραγεί και έχασε τις αισθήσεις του, ενώ από τις φωνές του ανηλίκου βγήκε από το σπίτι της μια γειτόνισσα, η οποία προσπάθησε να παράσχει τις πρώτες βοήθειες μέχρι την έλευση του ΕΚΑΒ” αναφέρει χαρακτηριστικά η δικαστική απόφαση.
Κατά το δικαστήριο πάντως, “ο δε προβαλλόμενος ισχυρισμός περί έλλειψης ειδικού τεχνικού προσωπικού για το κλάδεμα δένδρου στην υπηρεσία πρασίνου δεν συνιστά λόγο αποκλεισμού της αντικειμενικής ευθύνης προς αποζημίωση” και έτσι υποχρέωσε το Δήμο να καταβάλει ως αποζημίωση για ψυχική οδύνη το συνολικό ποσό των 135.000 ευρώ στους πέντε ενάγοντες.
