Η δολοφονία του πολιτικού ηγέτη της Χαμάς και ενός από τους πιο μετριοπαθείς, σύμφωνα με διεθνείς αναλυτές, συνομιλητές για κατάπαυση πυρός με το Ισραήλ, ωθεί τη σύγκρουση Ισραήλ – Χαμάς σε απρόβλεπτες ατραπούς.
Η πιο προφανής πολιτική επίπτωση της δολοφονίας, όπως συνομολογούν αναλυτές, είναι η διατάραξη, αν όχι η παύση, των διαπραγματεύσεων με τη διαμεσολάβηση Κατάρ, ΗΠΑ και Αιγύπτου για κατάπαυση πυρός στη Γάζα, καθώς ο Χανίγια -παρότι δεν είχε ρόλο στις στρατιωτικές εξελίξεις εντός Γάζας- ήταν κομβικός πρωταγωνιστής στις συνομιλίες.
Σύμφωνα με τους αναλυτές, η σημειολογία του πλήγματος κάθε άλλο παρά τυχαία ήταν, αφού πραγματοποιήθηκε στην «εχθρική» για το Ισραήλ Τεχεράνη, μία ημέρα μετά την ορκωμοσία του νέου προέδρου του Ιράν, όπου τα μέτρα ασφαλείας ήταν αυξημένα λόγω υψηλών παρουσιών και η πολιτική συγκυρία εξόχως σημαντική.
«Οι Ιρανοί αξιωματούχοι βρίσκονται σε απόλυτο σοκ μετά τη δολοφονία του Χανίγια, σύμφωνα με πηγές, καθώς μεταξύ άλλων συνιστά τεράστιο πλήγμα στη φημισμένη ασφάλεια του Ιράν, σε μια συγκυρία που η χώρα θέλει να προβάλλει ως δύναμη στην περιοχή» σημειώνει η Φαρνάζ Φασίλι, ανταποκρίτρια στην Τεχεράνη των New York Times.
H δολοφονία Χανίγια είναι «ακόμη μία ισχυρή επίδειξη ισχύος του Ισραήλ να δρα σε όλη την περιοχή» σημειώνει ο λόρδος Πίτερ Ρίκετς στο BBC, πρώην σύμβουλος εθνικής ασφαλείας του Ηνωμένου Βασιλείου, προσθέτοντας πως η εξέλιξη αυτή, αποτελώντας ένα σοβαρό πλήγμα κατά της Χαμάς, ενδέχεται να είναι η αρχή του τέλους της επιχείρησης του Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας.
Και αυτό γιατί, όπως υποστηρίζει, «δίνει στο Ισραήλ το πολιτικό περιθώριο να μειώσει την ένταση των επιχειρήσεών του, από τη στιγμή που ο Νετανιάχου θα μπορεί να προτάξει ένα μεγάλο πλήγμα απέναντι στην ηγεσία της Χαμάς».
Κίνδυνος κλιμάκωσης
«Δύο δολοφονίες, μία στη Βηρυτό και μία στην Τεχεράνη, σκοτώνουν τις πιθανότητες για κατάπαυση του πυρός στη Γάζα και αντιθέτως ωθούν τη Μέση Ανατολή πιο κοντά σε έναν καταστροφικό περιφερειακό πόλεμο. Κι όλα αυτά, στο κενό μιας ανίσχυρης κυβέρνησης στις ΗΠΑ» σχολιάζει ο Βάλι Νασρ, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Σπουδών Μέσης Ανατολής στο Τζονς Χόπκινς, προσθέτοντας πως η τοποθεσία του πλήγματος καθιστά αναπόφευκτα τα αντίποινα από πλευράς Τεχεράνης «που θα πρέπει να πάρει αποφάσεις και να αναλάβει δράση που πιθανώς δεν περίμενε ή δεν επιθυμούσε».
Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Αμπάς Ασλάνι, συνεργάτης στο Κέντρο Στρατηγικών Μελετών Μέσης Ανατολής στην Τεχεράνη, ο οποίος θεωρεί αναπόφευκτη την κλιμάκωση της κρίσης, σε μια συγκυρία όπου το Ιράν έβγαινε από τον τούνελ της πολιτικής αναταραχής, μετά τον θάνατο του προέδρου Ραΐσι.
Ο ίδιος θεωρεί πως η ενέργεια αυτή, που προς το παρόν βάζει τέλος στις προσπάθειες για εκεχειρία, ήταν απότοκο της προσπάθειας του Ισραηλινού πρωθυπουργού, Μπενιαμίν Νετανιάχου, να παρατείνει την πολιτική του επιβίωση και να συνεχίσει τον πόλεμο.
«Ενας περιφερειακός πόλεμος είναι πιθανότερος από ποτέ, προσδεθείτε», προειδοποίησε ο ίδιος, μιλώντας στο Al Jazeera.
«Το Ιράν δεν έχει επιλογή παρά να απαντήσει» στην επίθεση αυτή που έγινε στην πρωτεύουσά του, εξηγεί ο Ασλάνι, που διευκρινίζει πως είναι πρόωρη μια συζήτηση για το είδος και το μέγεθος των αντιποίνων.
Όπως, πάντως, εκτιμά ο Σέντρικ Λέιτον, συνταγματάρχης εν αποστρατεία της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ, το Ιράν ενδέχεται να απαντήσει με πυραυλικές επιθέσεις σε ισραηλινό έδαφος, όπως είχε κάνει μετά την επίθεση στην ιρανική πρεσβεία της Δαμασκού, με τρομοκρατικές επιθέσεις κατά ισραηλινών εγκαταστάσεων όχι μόνο της περιοχής, αλλά σε όλο τον κόσμο, ή και κυβερνοεπιθέσεις.
Ο ίδιος προβλέπει μεγάλη κλιμάκωση όχι μόνο μεταξύ Χαμάς και Ισραήλ, αλλά και μεταξύ Ισραήλ και Ιράν. «Οταν βγάζεις από τη μέση τον βασικό διαπραγματευτή της Χαμάς στις συνομιλίες για εκεχειρία, αυτό θα έχει ως συνέπεια το τέλος των διπλωματικών προσπαθειών, τουλάχιστον βραχυπρόσθεμα» εκτιμά.
Η επόμενη μέρα για Χαμάς και Παλαιστινίους
Ενα από τα μεγάλα ερωτηματικά είναι το αν η δολοφονία αυτή θα γίνει κίνητρο συσπείρωσης των Παλαιστινίων και διαφορετικής πολιτικής προσέγγισης της σύγκρουσης με το Ισραήλ, σχολιάζει η Νουρ Οντέχ, πολιτική αναλύτρια και δημοσιογράφος.
Μέχρι στιγμής, εν πολλοίς κόντρα στο λαϊκό αίσθημα, οι παλαιστινιακές παρατάξεις δεν έχουν καταφέρει να ομονοήσουν πολιτικά και επιχειρησιακά στην πολυετή σύγκρουση με το Ισράηλ, έχουν αποτύχει να σχηματίσουν μια κυβέρνηση συναίνεσης και να αντιμετωπίσουν αυτόν τον πόλεμο ενωμένοι.
Η ένταξη της Χαμάς στη λίστα των «τρομοκρατικών οργανώσεων» από της ΗΠΑ έχει αναγκάσει τον Μαχμούντ Αμπάς να αποκλείει εδώ και χρόνια την οργάνωση από οποιαδήποτε κεντρικό διοικητικό ρόλο, ώστε η Παλαιστινιακή Αρχή να συνεχίζει να διασφαλίζει ξένη οικονομική βοήθεια.
Μένει, επίσης, να αποδειχτεί ποια πλευρά θα επικρατήσει, η μετριοπάθεια ή ο εξτρεμισμός, όταν η Χαμάς κληθεί να βρει τον διάδοχο του Χανίγια.
«Η Χαμάς είναι ιδέα, η Χαμάς είναι ιδεολογία. Και η δολοφονία του ηγέτη της δεν θα αλλάξει την οργάνωση, δεν θα την κάνει να παραδοθεί ή να κάνει άλλες παραχωρήσεις» διεμήνυσε στο BBC ανώτερος αξιωματούχος της οργάνωσης, δίνοντας ένα κάποιο στίγμα των προθέσεων.
Ανεξαρτήτως εξελίξεων στο στρατιωτικό πεδίο, η παλαιστινιακή διπλωματία χάνει μία φωνή που, σύμφωνα με το Reuters, πολλοί διπλωμάτες θεωρούσαν μετριοπαθή σε σύγκριση με τους σκληροπυρηνικούς της οργάνωσης.
Ως πολιτικός ηγέτης της Χαμάς από το 2017, ο Χανίγια μετακινείτο μεταξύ Τουρκίας και Κατάρ, ξεφεύγοντας από τους ταξιδιωτικούς περιορισμούς της αποκλεισμένης Λωρίδας της Γάζας και ενεργώντας ως διαπραγματευτής στις συνομιλίες κατάπαυσης του πυρός και απευθείας συνομιλητής του συμμάχου της οργάνωσης, του Ιράν.
«Παραμένει μια πολύ επικίνδυνη συγκυρία για τη Μέση Ανατολή, καθώς η Χαμάς είναι πλέον απίθανο να θέλει να συμβιβαστεί σε συνομιλίες κατάπαυσης του πυρός» καταλήγει ο Ρίκετς.
