Ο Ρώσος πρόεδρος δήλωσε τον Νοέμβριο σε κορυφαίους εκλογικούς αξιωματούχους της χώρας, που συγκεντρώθηκαν στο σπίτι του έξω από τη Μόσχα ότι «το πιο σημαντικό αποτέλεσμα κάθε ρωσικής εκλογής είναι η νομιμότητα. Αυτό είναι το θεμέλιο της πολιτικής σταθερότητας».
Στις 17 Μαρτίου 2024, μετά από τρεις ημέρες ψηφοφορίας, οι ίδιοι αξιωματούχοι ανακήρυξαν τη συντριπτική νίκη του Ρώσου προέδρου, δίνοντάς του ποσοστό ρεκόρ 87% των ψήφων.
«Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Πούτιν θα χρησιμοποιήσει το αποτέλεσμα ως απόδειξη της μαζικής υποστήριξης που διαθέτει. Αλλά μια τόσο στρεβλή εκλογή – στην οποία όλοι οι αντίπαλοι συνεθλίβησαν και ακόμη και οι νεκροί μπορεί να τον ψήφισαν- κινδυνεύει να υπονομεύσει την πολιτική σταθερότητα που επιθυμεί», γράφει το Politico, κάνοντας λόγο για ιστορικό χαμηλό για τη μετασοβιετική Ρωσία.
«Έφτασε σε άνευ προηγουμένου κορύφωση»
Ο David Kankiya, της ανεξάρτητης ομάδας παρακολούθησης Golos δήλωσε στο Politico ότι η προεδρική διοίκηση, με την πάροδο των ετών δημιούργησε όλο και πιο ευνοϊκές συνθήκες για τον εαυτό της. «Αλλά αυτή τη φορά έφτασε σε μια άνευ προηγουμένου κορύφωση», πρόσθεσε.
Ακόμη και χωρίς να ληφθεί υπ’ όψιν η καταστολή που ασκήθηκε στην αντιπολίτευση, επρόκειτο για τη λιγότερο ανταγωνιστική ψηφοφορία στην ιστορία: Μόνο τρεις υποψήφιοι χώρισαν τον Πούτιν από ένα ψηφοδέλτιο τύπου Στάλιν, που θα διέθετε μόλις ένα όνομα. Ήταν επίσης η λιγότερο διαφανής. Ποτέ στο παρελθόν δεν υπήρξαν τόσο λίγοι ανεξάρτητοι παρατηρητές, με τόσο μικρή πρόσβαση, ενώ ακόμη κι ο επικεφαλής του Golos βρίσκεται στη φυλακή.
Σε μια άλλη πρωτοτυπία, σε περίπου 29 περιοχές της Ρωσίας, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που είναι πιο επιρρεπείς σε διαμαρτυρίες, η ψηφοφορία πραγματοποιήθηκε ηλεκτρονικά. Ανεξάρτητοι παρατηρητές κάνουν λόγο για τη μέθοδο του «μαύρου κουτιού», που είναι σχεδιασμένη να διευκολύνει την αλλοίωση της ψήφου.
Ψηφοφόροι «νεκρών ψυχών»
Η Ρωσίδα πολιτική αναλύτρια στο Carnegie Russia Eurasia Center στο Βερολίνο Ekaterina Schulmann σημειώνει ότι ίσως η πλέον κατάφωρη παραβίαση σε ένα τοπίο παρανομίας ήταν ένας στρατός ψηφοφόρων «νεκρών ψυχών». Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τις ψήφους που δόθηκαν από τα «νέα εδάφη» που κατέκτησε η Ρωσία στην Ουκρανία, όπου σύμφωνα με τις εκλογικές αρχές υπήρχαν περίπου 4,6 εκατομμύρια δυνητικοί ψηφοφόροι. Ο αριθμός αυτός είναι σύμφωνος με τις παλιές ουκρανικές στατιστικές σε περίοδο ειρήνης. Ωστόσο δύσκολα αντιστοιχεί στον σημερινό πληθυσμό. «Είναι προφανές ότι σε περιόδους πολέμου, οι άνθρωποι σκοτώνονται, απομακρύνονται» λέει η αναλύτρια.
Ο Kankiya υποστηρίζει ότι σε αυτές τις περιοχές διεξάγεται πόλεμος και η δημόσια εποπτεία είναι μηδενική. Οι κάτοικοι δεν χρειάζονται καν ρωσικό διαβατήριο για να ψηφίσουν. Έτσι, τα πάντα μπαίνουν στη σφαίρα της καθαρής φαντασίας. Στη συνέχεια, υπήρξαν τα δεκάδες εκατομμύρια κρατικών υπαλλήλων και φοιτητών που εξαναγκάστηκαν να ψηφίσουν.
«Ήσουν αναγκασμένος να ψηφίσεις, είτε το ήθελες είτε όχι»
Την Παρασκευή μπορούσε κάποιος να διακρίνει ουρές έξω από ορισμένα εκλογικά κέντρα. Άλλωστε ήταν η μέρα που είχε οριστεί για τους περισσότερους να ψηφίσουν. Σύμφωνα με τον Kankiya, αυτό έδωσε στους εκλογικούς υπαλλήλους περισσότερο χρόνο για να προσαρμόσουν το αποτέλεσμα σε ικανοποιητικά επίπεδα. «Ήταν στην πραγματικότητα μία επίδειξη ανθρώπων που “στερήθηκαν το δικαίωμα ψήφου τους”. Όπως στη σοβιετική εποχή, όταν ήσουν αναγκασμένος να ψηφίσεις, είτε το ήθελες, είτε όχι».
«Σε όλη τη χώρα, στα εκλογικά κέντρα οι άνθρωποι ντύθηκαν με κοστούμια, προφανώς για να προσδώσουν λίγη χαρά στις εκλογές – αλλά τίποτε δεν μπορούσε να αποσπάσει την προσοχή από τις ομάδες των πανομοιότυπα ντυμένων εργατών εργοστασίων, ψαράδων και έφιππων ανδρών που εμφανίστηκαν για να ψηφίσουν ακριβώς την ίδια ώρα. “Είμαι πεπεισμένος ότι η απόλυτη πλειοψηφία των Ρώσων δεν θα έχει μεγάλη εμπιστοσύνη στα αποτελέσματα αυτής της ψηφοφορίας”, δήλωσε ο Kankiya. Αν και πρόκειται για ένα ολοφάνερο τσίρκο, το Κρεμλίνο μπορεί να μην ενδιαφέρεται τόσο πολύ», γράφει το Politico.
Οι επιπτώσεις των εκλογών
Οι εκλογές στη Ρωσία του Βλαντίμιρ Πούτιν μοιάζουν με ένα πανεθνικό τεστ ετοιμότητας για τον κρατικό μηχανισμό, που πέρασε, όπως και την προηγούμενη φορά. Από τις κρατικές εταιρείες μέχρι τις βιβλιοθήκες, τα πανεπιστήμια και τα εργοστάσια, οι ανώτεροι έδωσαν οδηγίες στους κατώτερους υπαλλήλους τους για το πώς και πότε θα ψηφίσουν και στη συνέχεια τους παρενόχλησαν για αποδείξεις ότι είχαν ολοκληρώσει το έργο τους.
Ακόμα και στο υψηλότερο επίπεδο, κανένας από τους τρεις υποτιθέμενους αντιπάλους του Πούτιν δεν τόλμησε να προσποιηθεί έστω ότι πήγαινε για τη νίκη. Οι τρεις τελευταίες ημέρες της ψηφοφορίας έδωσαν στον Πούτιν τη βεβαιότητα ότι οι Ρώσοι θα κάνουν ό,τι τους λένε.
Για το Κρεμλίνο το αποτέλεσμα συνιστά χρήσιμη επιβεβαίωση, καθώς πολλοί προβλέπουν ταραχώδεις καιρούς. Μετά τις εκλογές του 2018, οι Ρώσοι υποβλήθηκαν σε επώδυνες συνταξιοδοτικές μεταρρυθμίσεις.
Τις επόμενες εβδομάδες και μήνες, ο Πούτιν αναμένεται ότι θα αλλάξει επίσης την κυβέρνηση, πιθανότατα προς όφελος των σκληροπυρηνικών, γράφει η πολιτική αναλύτρια Τατιάνα Στανόβαγια.
Οι διαδηλωτές και η ελίτ
Ο Πούτιν θα ξεκινήσει την πέμπτη θητεία του με φόντο τις μεγαλύτερες αντιπολεμικές διαδηλώσεις από τις αρχές του 2022. Ακολουθώντας το κάλεσμα να συγκεντρωθούν «το μεσημέρι κατά του Πούτιν», χιλιάδες Ρώσοι, την Κυριακή, διασκορπισμένοι σε περίπου 95.000 εκλογικά τμήματα και πόλεις σε όλο τον κόσμο, έκαναν μία επίδειξη διαφωνίας.
Είχαν προηγηθεί οι ουρές για τον αντιπολεμικό υποψήφιο Μπόρις Ναντέζντιν και πιο πρόσφατα για την κηδεία του Αλεξέι Ναβάλνι. Παρά την πρωτοφανή καταστολή, φαίνεται ότι η ικανότητα των Ρώσων να προβάλλουν αντίσταση δεν έχει ατροφήσει πλήρως.
Ο σύμβουλος του Clatham House Νικολάι Πετρόφ δήλωσε ότι μέσα σε μερικούς μήνες η εικόνα του Κρεμλίνου έχει υποστεί τρία πλήγματα. «Η εικόνα που ήθελε ο Πούτιν έχει καταστραφεί» σημείωσε αν και δεν υπάρχουν ακόμη ορατές πολιτικές συνέπειες.
Σε πολλά εκλογικά κέντρα σε όλη τη χώρα, ορισμένοι προσπάθησαν επίσης να προκαλέσουν ζημιές σε κάλπες και εκλογικά κέντρα, ρίχνοντας πράσινη μπογιά και μελάνι πάνω στα ψηφοδέλτια ή ανάβοντας φωτιές. Αν και δεν είναι σαφές τι ακριβώς παρακίνησε αυτούς τους ανθρώπους (μια εκδοχή είναι ότι εξαπατήθηκαν), πολλοί παρατηρητές είδαν τις πράξεις δολιοφθοράς ως έκφραση της οργής και της απογοήτευσής τους. Τέλος, πολλοί Ρώσοι επέλεξαν να ακυρώσουν το ψηφοδέλτιό τους τσεκάροντας πολλά κουτάκια και προσθέτοντας τα δικά τους αντιπολεμικά μηνύματα ή γράφοντας τα ονόματα πολιτικών της αντιπολίτευσης, όπως ο Ναβάλνι.
Ο Πούτιν το μεγαλύτερο κορόιδο της δικής του στημένης ψήφου
Τα μηνύματα αυτά δεν θα διαβαστούν από τον Πούτιν, αλλά θα περάσουν από τα χέρια χιλιάδων εκλογικών υπαλλήλων – και υψηλότερα.
«Το κύριο ακροατήριο του Κρεμλίνου είναι η ελίτ, είναι αυτοί που πρέπει να πειστούν ότι τα τελευταία έξι χρόνια η θέση του Πούτιν δεν έχει αποδυναμωθεί, αλλά έχει γίνει ισχυρότερη», εξηγεί ο Πετρόφ, σημειώνοντας ότι θα είναι δύσκολο να τους ξεγελάσουν, καθώς έχουν εμπλακεί στη νοθεία των ψήφων και επομένως γνωρίζουν σε ποιο βαθμό η επίσημη εικόνα διαφέρει από την πραγματικότητα.
Σύμφωνα με τον Πετρόφ, οι εκλογές δεν ενίσχυσαν τη θέση του Κρεμλίνου. Αλλά ο Πούτιν μπορεί να έχει την εντύπωση ότι απολαμβάνει απόλυτη υποστήριξη και ότι έχει πλέον ελεύθερο πεδίο δράσης. «Κατά ειρωνικό τρόπο, περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον, ο ίδιος ο Πούτιν είναι αυτός που μπορεί να είναι ο μεγαλύτερος ηττημένος της δικής του στημένης ψήφου», γράφει το Politico.
Ο Πετρόφ προσθέτει ότι αν η ελίτ θα βγάλει τα δικά της συμπεράσματα αν διαπιστώσει ότι οι αριθμοί είναι πολύ διαφορετικοί από τους πραγματικούς. Θα κοιτάξει γύρω της και θα αναρωτηθεί σε ποιον θα πρέπει να ποντάρουν για να γίνει το επόμενο αφεντικό τους.
