Το ημερολόγιο έδειχνε 7 Σεπτεμβρίου του 1999 και οι διακοπές είχαν τελειώσει, το καλοκαίρι ήταν παρελθόν και οι κάτοικοι της Αθήνας προσπαθούσαν να προσαρμοστούν σε συνθήκες φθινοπώρου και έναρξης σχολείων. Και ξαφνικά, «χτύπησε» ένας ισχυρός σεισμός που αναστάτωσε την πρωτεύουσα.
Τα 15 δευτερόλεπτα που κλόνισαν την αντοχή της Αθήνας, ξυπνώντας στους παλαιότερους μνήμες του 1981, σηματοδοτούσαν τον δεύτερο πιο φονικό σεισμό στην Ελλάδα μετά από εκείνον του 1953 στα νησιά του Ιονίου.
Ο απολογισμός, «μαύρος»: Έχασαν τη ζωή τους 143 άνθρωποι από την κατάρρευση 11 κτιρίων.
Ο σεισμός χτύπησε στις 3:00, παρά τέσσερα λεπτά, το μεσημέρι της Τρίτης 7 Σεπτεμβρίου και είχε επίκεντρο ένα σημείο στους πρόποδες της Πάρνηθας, κοντά στο Μενίδι και τα Άνω Λιόσια.
Η ισχύς του ήταν 5,9 βαθμοί της κλίμακας Ρίχτερ και το εστιακό βάθος του λιγότερο από 10 χιλιόμετρα, γεγονός που έκανε το χτύπημα στην πόλη τόσο φονικό.
Μέχρι τις 7 Σεπτεμβρίου του ’99 το σημείο που έδωσε τον σεισμό θεωρείτο ακίνδυνο. Βρισκόταν μεν κοντά σε σεισμική ζώνη -αυτή του Κορινθιακού Κόλπου που είχε δώσει και τον προηγούμενο μεγάλο σεισμό της Αθήνας το 1981, με τα 20 θύματα- αλλά εντός του λεκανοπεδίου της Αττικής, που οι σεισμολόγοι το θεωρούσαν ασεισμικό.
Οι βαριές πληγές που άφησε ο σεισμός στην πόλη συνοψίζονται στα εξής βασικά σημεία:
- 80.000 οικογένειες έμειναν προσωρινά άστεγες, 6.000 οικογένειες διέμεναν σε κτίρια που κατέρρευσαν ή έπρεπε να κατεδαφιστούν.
- Το τμήμα του πληθυσμού που επηρεάστηκε περισσότερο ζούσε στην περιοχή όπου παρατηρήθηκε η μεγαλύτερη ένταση και ανέρχεται σε 150.000 κατοίκους.
- Στους τέσσερις δήμους (Άνω Λιόσια, Φυλή, Αχαρνές και Θρακομακεδόνες), οι οποίοι επλήγησαν περισσότερο το 10% και 40% των κατοικιών χαρακτηρίστηκαν ως κόκκινα και κίτρινα κτίρια αντίστοιχα.
- Σε άλλους δήμους του Λεκανοπεδίου, τα ποσοστά των κόκκινων και των κίτρινων αντίστοιχα ήταν σημαντικά μικρότερα, 0.3% και 5.2% αντίστοιχα.
- Τα κτίρια της Αττικής κατά την περίοδο του σεισμού ανέρχονταν σε 650.000 και στην Αθήνα ζούσε το 35% του πληθυσμού της Ελλάδας. Ο σεισμός έπληξε το 7% των κτιρίων αυτών.
- Τα κτίρια που υπέστησαν βλάβες κατά το σεισμό του 1999 ήταν τετραπλάσια του 1981.
«Σεισμός» και στην οικονομία
Βαριά λαβωμένος ήταν και ο κλάδος της οικονομίας καθώς ο σεισμός του 1999 προκάλεσε τις μεγαλύτερες απώλειες που έχουν παρατηρηθεί στον τομέα ασφαλίσεων στην Ελλάδα (130 εκατομμύρια ευρώ). Παρόλα αυτά ακόμα και σήμερα ασφαλισμένο για σεισμό είναι μόλις το 10% των κατοικιών της Ελλάδας. Συνολικά οι οικονομικές απώλειες που προκλήθηκαν υπολογίζεται ότι αντιστοιχούν στο 3% του ΑΕΠ.
Το κόστος του ελέγχου ανήλθε στα 10 εκατομμύρια ευρώ, ενώ σε 10 εκατομμύρια ανήλθε και το κόστος των τεχνικών ερευνών στα 28 κτίρια που υπέστησαν σοβαρές βλάβες, στα οποία σημειώθηκαν ανθρώπινες απώλειες.
