«Ο κορονοϊός ήρθε για να μείνει» δήλωσε ο Καθηγητής Παθολογίας – Λοιμώξεων του ΕΚΠΑ, Σωτήρης Τσιόδρας, μιλώντας στο webinar «COVID-19 Vaccines-Moving Forward» του Φόρουμ Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Ιατρικής στις 15 Ιανουαρίου.
Ο καθηγητής εξέφρασε την ελπίδα, η κοινωνία να απαλλαγεί γρήγορα από τον ιό και τα περιοριστικά μέτρα, κάτι που θα γίνει όταν η ανοσία φτάσει σε υψηλά επίπεδα, μέσω του εμβολιασμού.
Ο κ. Τσιόδρας παρουσίασε τις τελευταίες επιστημονικές εξελίξεις για την εμβολιαστική εκστρατεία στην Ελλάδα και τον κόσμο, κάνοντας αναφορά σε μελέτη πρόθεσης εμβολιασμού στον ελληνικό πληθυσμό, από την οποία φάνηκε ότι το 72% των Ελλήνων λέει «ναι» στο εμβόλιο.
«Μπορεί το εμβόλιο να μην καλύπτει κάποιες μεταλλάξεις – Δεν μας ανησυχεί!»
Σχολιάζοντας τις καθυστερήσεις στις παραδόσεις των εμβολίων της Pfizer μέσα στον Ιανουάριο, ο καθηγητής είπε, πως «δεν γνωρίζουμε πότε ακριβώς θα έχουμε τα εμβόλια για να εμβολιαστούμε».
«Με τα μέχρι τώρα στοιχεία, το εμβόλιο φαίνεται ότι καλύπτει αποτελεσματικά τις μεταλλάξεις του Ηνωμένου Βασιλείου. Υπάρχουν, ωστόσο, μεταλλαγές για τις οποίες υπάρχει σε εξέλιξη επιστημονική συζήτηση, για το εάν θα επηρεάσουν την αποτελεσματικότητα του εμβολίου», σημείωσε ο Καθηγητής και πρόσθεσε:
«Ένα είναι σίγουρο. Όσο πιο γρήγορα εμβολιάσουμε -και με τον σωστό τρόπο- τον πληθυσμό, πιθανότατα θα αποφύγουμε τη διασπορά και την ανάπτυξη νέων ανθεκτικών στελεχών».
Δεν απέκλεισε μάλιστα την πιθανότητα να συμβεί με τον κορονοϊό, το ίδιο που γίνεται κάθε χρόνο με το εμβόλιο της γρίπης. Δηλαδή, να υπάρχει προηγούμενη ταυτοποίηση των στελεχών που επικρατούν σε κάθε επιδημία, ώστε να τροποποιείται αναλόγως κάθε χρόνο και το εμβόλιο.
«Ίσως μπούμε σε μια κατάσταση, στην οποία για την αποτελεσματικότητα του εμβολίου θα εξετάζουμε κάθε χρόνο τον ιό για μεταλλάξεις, με ένα δίκτυο αντίστοιχο με της γρίπης, και θα εκδίδουμε οδηγίες για το πως θα κατασκευάζεται κάθε χρόνο το εμβόλιο», είπε χαρακτηριστικά. Η επιστήμη διαθέτει πλέον την τεχνογνωσία να αντιμετωπίσει αυτό το εμπόδιο, πρόσθεσε.
Η αποτελεσματικότητα του εμβολίου άρρηκτα συνδεδεμένη με τη στρατηγική του εμβολιασμού
Το θέμα της αποτελεσματικότητας του εμβολίου είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τη στρατηγική του εμβολιασμού που εφαρμόζεται σε κάθε χώρα και κυρίως με αστάθμητους ή άγνωστους ακόμη παράγοντες που σχετίζονται με την ανοσία, εξήγησε ο Καθηγητής.
Η αποτελεσματικότητα του 95% που έδειξαν οι μελέτες, «μένει να εφαρμοστεί στον πραγματικό κόσμο”, είπε, ενώ για να υπάρξουν ασφαλή συμπεράσματα οι επιστήμονες χρησιμοποιούν ειδικά μαθηματικά μοντέλα. “Είναι πάρα πολύ περίπλοκο”, παραδέχθηκε.
“Παίζουν πάρα πολλοί παράγοντες ρόλο, π.χ. η ανοσία στον γενικό πληθυσμό, εάν θα εμβολιάσει κανείς ενήλικες μόνο, μην ξεχνάτε ότι είναι ένα εμβόλιο το οποίο δεν έχει εγκριθεί στα παιδιά και τα περισσότερα εμβόλια της Covid δεν έχουν δοκιμαστεί εκτενώς σε παιδιά. Ανάλογα, λοιπόν, με τους παράγοντες που λαμβάνει κανείς υπόψη μπορεί και το ποσοστό πληθυσμού που πρέπει να εμβολιαστεί να κυμαίνεται από το 45% έως και το 85%”, εξήγησε ο κ. Τσιόδρας.
Η διάρκεια της ανοσίας
Η διάρκεια της ανοσίας -είτε αυτή προέρχεται από τη φυσική νόσο, είτε από το εμβόλιο- είναι ένας ακόμη αστάθμητος παράγοντας, σημείωσε ο ίδιος: “Προς το παρόν εμβολιάζουμε ανθρώπους που έχουν περάσει τη νόσο. Για το εμβόλιο μιλούν για ένα ή δύο χρόνια ανοσίας. Δεν ξέρουμε ποια είναι η ακριβής αλήθεια θα την μάθουμε στο μέλλον. Αυτό που παίρνουμε τώρα ως δεδομένο είναι, ότι η ανοσία στον κορονοϊό αυτόν καθ’ αυτόν, σε αρκετά μεγάλες μελέτες φαίνεται ότι κρατάει τουλάχιστον ένα 8μηνο και με βάση τη λειτουργική ανοσία ίσως και να κρατάει και αρκετά χρόνια”, είπε.
Όσον αφορά τις προβλέψεις του Σωτήρη Τσιόδρα για το μέλλον; “Ο κορονοϊός είναι εδώ για να μείνει. Έτσι φαίνεται και εξαρτάται από πάρα πολλούς παράγοντες στο μέλλον: σχετίζεται με τη διάρκεια της ανοσίας στον ιό, με την αποτελεσματικότητα του εμβολίου στο να περιορίσει τη διασπορά, την εποχικότητα και τη διαφορά που φέρνει στη διασπορά του ιού και φυσικά στις επιλογές που κάνουν οι κυβερνήσεις και τα άτομα. Πότε θα τελειώσει δεν ξέρουμε”.
Lockdown και απαγορευτικά, έχουν κουράσει τους ανθρώπους και δεν μπορούν να συμμορφωθούν, αναγνώρισε ο Καθηγητής και τόνισε ότι πρέπει η Πολιτεία να βρει τρόπους να βοηθήσει την κοινότητα και οι επιστήμονες “να επενδύσουμε περισσότερο χρόνο στο να κατανοήσουμε ακόμα περισσότερο, τι δουλεύει, πότε δουλεύει, πώς δουλεύει. Αντί να χτυπάμε την επιδημία με ένα σφυρί, να την χτυπάμε με όσο το δυνατόν καλύτερο και χειρουργικό τρόπο και με περισσότερα δεδομένα”.
Η κρίση δεν επηρεάζει ισότιμα τα κράτη
Μιλώντας για την τήρηση των μέτρων έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου και είπε ότι η κινητικότητα του πληθυσμού μπορεί να επηρεάσει τη διασπορά του ιού. Η στρατηγική είναι να τηρούνται τα μέτρα της αποσταστασιοποίησης με ταυτόχρονο εμβολιασμό του πληθυσμού. “Αυτό εξασφαλίζει ένα χαμηλό και σταθερό αριθμό λοίμωξης κι έτσι εξισορροπούνται τα αρνητικά αποτελέσματα στη δημόσια υγεία και το κοινωνικό και οικονομικό κόστος”, σημείωσε.
Σχολιάζοντας την εξέλιξη της πανδημίας στα υπόλοιπα κράτη του πλανήτη, είπε ότι αυτή δεν τα επηρεάζει όλα ισότιμα: “Το βλέπουμε, υπάρχουν μεγάλα δεύτερα και τρίτα κύματα στην Ευρώπη και στο Ηνωμένο Βασίλειο, στη Γερμανία 1.600 και 1.400 θάνατοι σε μία ημέρα. Lockdown στις Ηνωμένες Πολιτείες”.
Ο Καθηγητής Σωτήρης Τσιόδρας έκλεισε την ομιλία του με μία ευχή: “Ας ελπίσουμε ότι θα έχουμε ένα καλύτερο 2021. Είναι δύσκολη η μάσκα. Εγώ τη φοράω από 16 έως 18 ώρες τη μέρα. Τη φοράω στο Υπουργείο ή όπου αλλού βρεθώ. Ας ελπίσουμε ότι κάποια στιγμή θα μπορέσουμε να τη βγάλουμε, με την επιτυχία των εμβολιασμών και την ανοσία πλέον σε επίπεδο πληθυσμιακό, να φτάνει σε υψηλά επίπεδα”, είπε.
