Τους βασικούς άξονες και τους στόχους του νέου Περιφερειακού Σχεδίου Διαχείρισης των Αποβλήτων στην Αττική παρουσίασε στους Δημάρχους και τους αιρετούς εκπροσώπους των Δήμων, ο Περιφερειάρχης Αττικής Γ. Πατούλης, σε ειδική ενημερωτική συζήτηση η οποία πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά.
«Σήμερα ξεκινάει ο διάλογος γι΄αυτό το τόσο κρίσιμο ζήτημα για την Αττική με στόχο να προχωρήσουμε μαζί σας , με ενότητα και τη μέγιστη δυνατή συναίνεση, προκειμένου να δοθεί μία βιώσιμη και ρεαλιστική λύση, στο ζήτημα της διαχείρισης των στερεών αποβλήτων στην Αττική» ανέφερε χαρακτηριστικά.
Κρίσιμο να εγκριθεί ο νέος ΠΕΣΔΑ έως την άνοιξη του 2022
Στο πλαίσιο της σχετικής συζήτησης ο κ. Πατούλης δεσμεύθηκε ότι σε κανένα Πάρκο Κυκλικής Οικονομίας της Αττικής δεν θα υπάρχει μονάδα καύσης,
ενώ επισήμανε ότι είναι κρίσιμης σημασίας να έχει εγκριθεί ως την άνοιξη του 2022 ο νέος ΠΕΣΔΑ, για να μην υπάρξει κίνδυνος απώλειας κοινοτικών πόρων. Παράλληλα υπογράμμισε πως στόχος της Διοίκησης είναι κάθε Περιφερειακή Ενότητα να έχει τη δική της μονάδα επεξεργασίας Βιοαποβλήτων και ξεκαθάρισε κατηγορηματικά πως οι νέες απαιτούμενες μονάδες θα χωροθετηθούν εκτός των ήδη αδειοδοτημένων Ολοκληρωμένων Εγκαταστάσεων Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΟΕΔΑ).
Νωρίτερα προχώρησε σε απολογισμό όλων των δράσεων που έχει κάνει η Περιφέρεια Αττικής τα τελευταία δύο χρόνια στη βάση του στρατηγικού σχεδίου που έχει διαμορφώσει, εστιάζοντας στα μετρήσιμα και ορατά αποτελέσματα των πρωτοβουλιών που έχουν αναληφθεί.
Στην εξειδίκευση των βασικών αξόνων του νέου Περιφερειακού Σχεδίου, προχώρησαν κατά τη συνέχεια της συζήτησης, οι ειδικοί μελετητές Δ. Μπούργκας, Α. Μαυρόπουλος και Γ. Μιχαλόπουλος.
Οι βασικοί άξονες του Σχεδίου Δράσης μας
Στην τοποθέτησή του ο Περιφερειάρχης Αττικής αφού επισήμανε πως η Αττική δεν έχει χρόνο για χάσιμο, λόγω του νέου αυστηρού πλαισίου που έχει διαμορφωθεί αλλά και των θεσμικών αλλαγών που έχουν γίνει σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, συνόψισε τους 3 βασικούς άξονες πάνω στους οποίους βασίζεται ο σχεδιασμός της Περιφέρειας στους εξής:
ΑΞΟΝΑΣ 1: Μεγάλη έμφαση στην ανακύκλωση και υποστήριξη των δήμων στο δύσκολο έργο της επίτευξης των εθνικών και ευρωπαϊκών στόχων.
ΑΞΟΝΑΣ 2: Ανάπτυξη αποκεντρωμένου δικτύου διαχείρισης βιοαποβλήτων για να ελαφρύνουμε άμεσα το ΧΥΤΑ Φυλής εκτρέποντας εκατοντάδες χιλιάδες τόνους αποβλήτων από την ταφή.
ΑΞΟΝΑΣ 3: Δημιουργία νέων υποδομών για να δρομολογηθεί με έργα και όχι με λόγια το οριστικό κλείσιμο του ΧΥΤΑ Φυλής.
Οι Στόχοι του νέου ΠΕΣΔΑ
Σε ότι αφορά το νέο ΠΕΣΔΑ ο κ. Πατούλης αφού υπογράμμισε πως θα εξαντληθεί κάθε περιθώριο διαβούλευσης με βασικό στόχο την επίτευξη της μέγιστης δυνατής συναίνεσης, τόνισε πως ο σημερινός περιφερειακός σχεδιασμός υπηρετεί συγκεκριμένους στόχους που είναι οι εξής:
- Να μετατραπεί η Αττική από προβληματική περιοχή στη διαχείριση αποβλήτων σε περιφέρεια πρότυπο κυκλικής οικονομίας.
- Να σχεδιαστεί και υλοποιηθεί ένα ολοκληρωμένο, δίκαιο, αποκεντρωμένο σχέδιο διαχείρισης βιοαποβλήτων , με πολλές μονάδες που θα εκτρέπουν εκατοντάδες χιλιάδες τόνους από τις ΜΕΑ και τους χώρους ταφής.
- Να υποστηριχθούν με κάθε τρόπο οι Δήμοι για να επιτύχουν τους στόχους της προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση.
- Να ολοκληρωθεί το αναγκαίο δίκτυο υποδομών επεξεργασίας και να δρομολογηθεί το κλείσιμο του ΧΥΤΑ Φυλής.
“Μαζί με τους Δήμους, με ρεαλισμό και δίκαιη κατανομή του βάρους της διαχείρισης, με στόχο αποκεντρωμένη διαχείριση και την κυκλική οικονομία” ανέφερε χαρακτηριστικά.
Όραμά μας κάθε Περιφερειακή Ενότητα να έχει τη δική της μονάδα επεξεργασίας Βιοαποβλήτων
Προς αυτή την κατεύθυνση ο Περιφερειάρχης και αναφερόμενος στις νέες Μονάδες Επεξεργασίας Βιοαποβλήτων, ενημέρωσε τους Δημάρχους πως ήδη εκπονούνται οι σχετικές μελέτες και αναμένεται από το 2022 να αρχίσουν να δημοπρατούνται 10 – 15 αποκεντρωμένες μονάδες σε όλη την Περιφέρεια.
Όπως επισήμανε το θέμα των απαιτούμενων μονάδων επεξεργασίας αντιμετωπίζεται σε μια καινούρια βάση.
«Το όραμά μας είναι, σύμφωνα και με τις ευρωπαϊκές εμπειρίες, η κάθε μία από τις 7 διακριτές Περιφερειακές Ενότητες της ηπειρωτικής Περιφέρειας Αττικής να έχει τη δική της μονάδα επεξεργασίας. Στα πλαίσια αυτά, η κάθε ενότητα θα έπρεπε να χωροθετήσει, κατά προτεραιότητα, εντός των γεωγραφικών ορίων της τη σχετική εγκατάσταση».
Διευκρίνισε ωστόσο πως με δεδομένη την ιδιαιτερότητα της Αττικής αλλά λαμβάνοντας υπόψιν τα ρεαλιστικά δεδομένα σε περίπτωση που σε κάποια Περιφερειακή Ενότητα αποδεδειγμένα δεν μπορεί να βρεθεί κατάλληλος χώρος, τότε είναι εφικτή η εξυπηρέτηση από μονάδα επεξεργασίας σε συνεργασία με άλλη Περιφερειακή Ενότητα ή μέρος άλλης ενότητας.
Δεσμευόμαστε πως οι νέες απαιτούμενες μονάδες θα χωροθετηθούν εκτός των ήδη αδειοδοτημένων ΟΕΔΑ
Στη συνέχεια της τοποθέτησής του ο κ. Πατούλης υπογράμμισε πως η Διοίκηση της Περιφέρειας στο σχεδιασμό της σε ό,τι αφορά στις Ολοκληρωμένες Εγκαταστάσεις Διαχείρισης Απορριμμάτων, δεσμεύεται για τα εξής:
- ότι η ΟΕΔΑ Φυλής είναι ήδη κορεσμένη από δραστηριότητες
- ότι η ΟΕΔΑ Γραμματικού θα υποδεχτεί αυστηρά και μόνο όσα απόβλητα προβλέπονται στις σχετικές αδειοδοτήσεις και τίποτα παραπάνω
- ότι η υπό σχεδιασμό και αδειοδότηση ΟΕΔΑ Σχιστού θα υποδεχθεί αυστηρά και μόνο όσα απόβλητα προέρχονται από την Περιφερειακή Ενότητα Πειραιά
«Δεν θα φιλοξενηθεί καμία νέα δραστηριότητα εντός των παραπάνω ΟΕΔΑ, δηλαδή οι νέες απαιτούμενες μονάδες θα χωροθετηθούν εκτός των ήδη αδειοδοτημένων ΟΕΔΑ αλλά και εκτός του υπό αδειοδότηση Σχιστού.
Αυτή η προσέγγιση ικανοποιεί τόσο το κριτήριο της γειτνίασης όσο και την απαραίτητη περιβαλλοντική δικαιοσύνη στη διαχείριση των στερεών αποβλήτων» σημείωσε χαρακτηριστικά.
Η Κυκλική Οικονομία θα έχει κεντρικό ρόλο στη διαχείριση των απορριμμάτων
Την έμφαση που δίνει ο νέος σχεδιασμός στην εισαγωγή της κυκλικής οικονομίας
στη διαχείριση των στερεών αποβλήτων, υπογράμμισε ο Περιφερειάρχης.
Προς αυτή την κατεύθυνση τόνισε ότι προβλέπεται η δημιουργία 6 Πάρκων Κυκλικής Οικονομίας δηλαδή:
- Το Δυτικό Πάρκο που θα προκύψει με αναβάθμιση και μετατροπή του ΕΜΑΚ σε πρότυπο πάρκο ανακύκλωσης
- Το Πάρκο Πειραιά που χωροθετείται στο Σχιστό και θα εξυπηρετεί την Περιφερειακή Ενότητα Πειραιά
- Το Βορειοανατολικό Πάρκο που χωροθετείται στο Γραμματικό και θα εξυπηρετεί μέρος της Περιφερειακής Ενότητας Ανατολικής Αττικής
- Το Βόρειο Πάρκο που θα εξυπηρετεί την Περιφερειακή Ενότητα Βόρειου Τομέα
- Το Νοτιοανατολικό Πάρκο που θα εξυπηρετεί μέρος της Περιφερειακής Ενότητας Ανατολικής Αττικής και μέρος του Νότιου Τομέα Αθηνών
- Το Κεντρικό Πάρκο που θα εξυπηρετεί τον Κεντρικό Τομέα και μέρος του Νότιου Τομέα Αθηνών
«Έχουμε ήδη δρομολογήσει τις ενέργειες αδειοδότησης αλλά και το ΣΔΙΤ για το Πάρκο Πειραιά στο Σχιστό και το διαγωνισμό για το Γραμματικό, για το Κεντρικό Πάρκο έχει ήδη ξεκινήσει η διαδικασία του ΣΔΙΤ και είναι υπό υλοποίηση οι μελέτες αναζήτησης χώρου και αδειοδότησης αυτού, ενώ δρομολογούνται τις επόμενες εβδομάδες και μελέτες αναζήτησης χώρου για μονάδα επεξεργασίας για το Βόρειο Πάρκο και το Νοτιοανατολικό Πάρκο», ανέφερε και πρόσθεσε
Τελικό στοιχείο του νέου σχεδιασμού είναι η διαχείριση του υπολείμματος της επεξεργασίας. Σύμφωνα με τις κατευθύνσεις του Εθνικού Σχεδιασμού και του ΥΠΕΝ, τα υπολείμματα της επεξεργασίας θα μετατρέπονται σε δευτερογενές καύσιμο για χρήση από ενεργοβόρες βιομηχανίες, κυρίως από τσιμεντάδικα ή/και θα οδηγούνται στις μονάδες αξιοποίησης υπολειμμάτων του άρθρου 63 του ν. 4819/2021 που σχεδιάζονται από το ΥΠΕΝ.
ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΔΡΑΣΕΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΤΤΙΚΗΣ
Προχωρώντας σε απολογισμό των σημαντικών δράσεων που έχουν γίνει από την Περιφέρεια Αττικής ο κ. Πατούλης υπογράμμισε πως, μετά από σχεδόν 20 χρόνια απραξίας, τα τελευταία 2 χρόνια έγιναν πολλά και ουσιαστικά βήματα στο ζήτημα της διαχείρισης των στερεών αποβλήτων. Όπως επισήμανε η διοίκηση της Περιφέρειας παρέλαβε μία «απαράδεκτη» κατάσταση.
Εντός της επόμενης διετίας θα έχουμε τουλάχιστον διπλασιασμό των ποσοστών ανακύκλωσης στην Αττική
Ειδικότερα ο κ. Πατούλης αναφέρθηκε αρχικά στις πρωτοβουλίες της Περιφέρειας με στόχο την ενίσχυση της ανακύκλωσης, υπογραμμίζοντας πως στις προτεραιότητες της διοίκησης ήταν και είναι η διευκόλυνση των Δήμων.
Συγκεκριμένα όπως ανέφερε:
- Έχουμε προχωρήσει σε σχεδόν 50 προγραμματικές συμβάσεις συνεργασίας με άξονα την ανακύκλωση και τα βιοαπόβλητα
- Χρηματοδοτήσαμε το σύνολο των Τοπικών Σχεδίων Διαχείρισης Αποβλήτων και ήδη 46 από τα 66 έχουν παραδοθεί στον ΕΔΣΝΑ ενώ τα υπόλοιπα επικαιροποιούνται με βάση τις πρόσφατες απαιτήσεις του νόμου 4819/2021 που ψηφίστηκε τον φετινό Ιούλιο.
- Έχουμε ήδη μοιράσει πάνω από 10.000 κάδους για την ανάπτυξη προγραμμάτων διαλογής στην πηγή.
- Ολοκληρώσαμε το διαγωνισμό που είχε δρομολογήσει η προηγούμενη διοίκηση και αυτή τη στιγμή έχουμε ήδη 60 Κινητά Πράσινα Σημεία που κυκλοφορούν στην Αττική , συλλέγοντας υλικά και αντικείμενα προς ανακύκλωση.
- Δρομολογήσαμε έγκαιρα το μεγαλύτερο διαγωνισμό εξοπλισμού ανακύκλωσης στην ΕΕ με Π/Υ άνω των 100 εκατομμυρίων ευρώ.
Διαφάνεια και νομιμότητα σε όλα τα στάδια των αποφάσεων
Σε αυτό το σημείο ο Περιφερειάρχης ανακοίνωσε πως για 8 από τις 10 ομάδες προμηθειών που περιλαμβάνει ο εν λόγω διαγωνισμός οι διαδικασίες αναμένεται σύντομα να ολοκληρωθούν, ενώ για δύο αναμένονται οι τελικές αποφάσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
«Αυτή η εξέλιξη είναι και η απάντηση στους ελάχιστους που ισχυρίζονται όλο αυτό τον καιρό ότι προωθούμε διαδικασίες με δεν διαθέτουν ούτε διαφάνεια, ούτε νομιμότητα. Και όλα αυτά με πλήρη χρηματοδότηση από τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία, χωρίς καμία επιβάρυνση των δήμων και των δημοτών. Οι πρώτες εξασφαλισμένες χρηματοδοτήσεις ήδη ξεκινούν από το Δεκέμβριο του 2021 και οι υπόλοιπες αναμένονται εντός του 2022» σημείωσε.
Μάλιστα όπως ανέφερε, υπολογίζεται ότι με σωστή χρήση του εξοπλισμού από τους Δήμους, εντός της επόμενης διετίας θα έχουμε τουλάχιστον διπλασιασμό των ποσοστών ανακύκλωσης στην Αττική και κάλυψη του στόχου του 50% ανακύκλωσης το 2025.
Στόχος μας οι μικρές και αποκεντρωμένες μονάδες βιοαποβλήτων
Σε ότι αφορά το ζήτημα της διαχείρισης των βιοαποβλήτων ο Περιφερειάρχης υπογράμμισε πως στο σχεδιασμό της διοίκησης δεν προβλέπονται μεγάλες φαραωνικές μονάδες,αλλά αρκετές μικρότερες και αποκεντρωμένες, με στόχο να μειωθούν τα κόστη αλλά και να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας.
«Υλοποιούμε το μεγαλύτερο αυτή τη στιγμή πρόγραμμα διαχείρισης βιοαποβλήτων στην Ευρώπη, η ολοκλήρωση του οποίου αναμένεται να δημιουργήσει πάνω από 300 νέες θέσεις εργασίας και να εξοικονομήσει πάνω από 10 εκατομμύρια ευρώ από το κόστος διαχείρισης των απορριμμάτων, σε επίπεδο δήμων» ανέφερε και εστίασε στα σημαντικότερα βήματα που έχουν γίνει και είναι τα εξής:
Μέχρι στιγμής έχουμε μοιράσει σε 48 δήμους:
- 80 υπερσύγχρονα απορριμματοφόρα εξοπλισμένα με πλυντήριο κάδων για απόλυτη προστασία της δημόσιας υγείας
- 9.000 καφέ κάδους για διακριτή συλλογή βιοαποβλήτων
- Εντός του έτους αναμένεται να αρχίσει η διανομή άλλων 100 απορριμματοφόρων βιοαποβλήτων και περίπου 19.000 κάδων, η οποία θα ολοκληρωθεί την επόμενη χρονιά.
- 28 δήμοι έχουν σήμερα τακτικά προγράμματα συλλογής βιοαποβλήτων, έναντι 2 δήμων τον Απρίλιο του 2020
- Οι συλλεγόμενες ποσότητες έχουν ανέβει από περίπου 100 τόνους τον Μάιο του 2020 σε πάνω από 800 τόνους σε μηνιαία βάση σήμερα.
- Ενώ κάποιοι Δήμοι, αν και παρέλαβαν εξοπλισμό, ακόμη δεν τον έχουν αξιοποιήσει. Κάτι που πρέπει να κάνουν σύντομα.
Τα αποτελέσματα δείχνουν μια σαφή ανοδική πορεία βελτίωσης στη διακριτή συλλογή βιοαποβλήτων, ωστόσο τα βήματα που απομένουν για να πιάσουμε το στόχο 40% εκτροπής βιοαποβλήτων είναι πολύ περισσότερα από αυτά που ήδη έγιναν.
Προχωρούν οι νέες Μονάδες Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων
Ακολούθως ο κ. Πατούλης αφού επισήμανε πως από το 2001 έως σήμερα, δεν έχει δημιουργηθεί καμία νέα μονάδα διαχείρισης απορριμμάτων. Για να αντιμετωπιστεί η κατάσταση αυτή, έχουν δρομολογηθεί μια σειρά από κινήσεις. Συγκεκριμένα:
Πρώτη κίνηση ήταν να προχωρήσουμε άμεσα στη δημοπράτηση του εκσυγχρονισμού του ΕΜΑΚ Άνω Λιοσίων και τη μετατροπή του σε Πράσινο Εργοστάσιο, ένα έργο Π/Υ 50 εκατομμυρίων ευρώ. Ο ανάδοχος έχει ήδη εγκατασταθεί και οι σχετικές εργασίες έχουν ήδη ξεκινήσει.
Δεύτερη κίνηση ήταν να δημοπρατήσουμε τη μονάδα επεξεργασίας των απορριμμάτων του Γραμματικού, Π/Υ 70 εκατομμυρίων ευρώ, εκπληρώνοντας τη νομική αλλά και πραγματική μας υποχρέωση για ολοκληρωμένη διαχείριση. Η μονάδα αυτή ήταν σε εκκρεμότητα πάνω από 4 έτη. Περιμένουμε άμεσα τις τελικές προσφορές των υποψηφίων αναδόχων και εκτιμούμε ότι εντός του 2022 θα αρχίσει η υλοποίηση του έργου.
Η τρίτη κίνηση ήταν να δημοπρατήσουμε δύο έργα ΣΔΙΤ, ένα για τις ανάγκες του Κεντρικού Τομέα (Π/Υ 386 εκ. ευρώ) και ένα για την εξυπηρέτηση της περιοχής του Πειραιά (Π/Υ 253,2 εκ. ευρώ). Για τα δύο έργα έχουν ήδη κατατεθεί οι εκδηλώσεις ενδιαφέροντος των υποψηφίων αναδόχων και σύντομα θα περάσουμε στην επόμενη φάση του ανταγωνιστικού διαλόγου.
Μέχρι σήμερα, έχουμε δημοπρατηθεί 4 εργοστάσια ολοκληρωμένης διαχείρισης απορριμμάτων:
2 έργα 130 εκατομμυρίων ευρώ για υποδομές με τη μέθοδο των κλασσικών δημόσιων έργων και 2 έργα 640 εκατομμυρίων ευρώ για υποδομές, με τη διαδικασία των ΣΔΙΤ.
Την επόμενη χρονιά οι Δήμοι δεν θα επιβαρυνθούν με τέλος ταφής
Στο πλαίσιο της συζήτησης, με προτροπή του Περιφερειάρχη Αττικής έγινε παρέμβαση του μέλους της Εκτελεστικής Επιτροπής του ΕΔΣΝΑ Νίκου Χιωτάκη, με την οποία ξεκαθαρίστηκε ότι με βάση τα όσα προβλέπονται στο Άρθρο 38 / Ν. 4819, το τέλος ταφής θα επιβληθεί από 1-1-2022. Με δεδομένο ότι η τιμολόγηση των Δήμων από τον ΕΔΣΝΑ για τα απορρίμματά τους το 2022 θα γίνει με βάση τα απορρίμματα που έστειλαν στο ΧΥΤΑ Φυλής το 2020, δεν πρόκειται την επόμενη χρονιά οι Δήμοι να επιβαρυνθούν με τέλος ταφής.
Στόχος μας να τερματιστεί η λειτουργία του ΧΥΤΑ Φυλής
Ολοκληρώνοντας την τοποθέτηςή του ο Περιφερειάρχης, υπογράμμισε πως τελικός στόχος είναι με την ολοκλήρωση των περιφερειακών υποδομών επεξεργασίας σύμμεικτων απορριμμάτων να τερματιστεί η λειτουργία του ΧΥΤΑ Φυλής και να υλοποιηθούν τα απαιτούμενα έργα αποκατάστασης.
«Σας καλώ λοιπόν όλους να συμμετάσχετε τόσο στη σημερινή συζήτηση όσο και στις διαδικασίες διαβούλευσης που θα ακολουθήσουν. Καμία ιδέα χαμένη, καμία πρόταση αναξιοποίητη, όλα πάνω στο τραπέζι με διαφάνεια, αποφασιστικότητα αλλά και ρεαλισμό διότι όλοι μαζί μπορούμε να κάνουμε από σήμερα ένα αποφασιστικό βήμα μπροστά για να δώσουμε μόνιμη λύση, στο ζήτημα της διαχείρισης των απορριμμάτων της Αττικής» σημείωσε κλείνοντας.
