Υπογραφή συμφωνίας με τη Συρία για καθορισμό Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) προανήγγειλε ο υπουργός Μεταφορών της Τουρκίας, Αμπντουλκαντίρ Ουράλογλου, σύμφωνα με όσα μεταδίδει το τουρκικό δίκτυο TGRT.
«Θα συνάψουμε συμφωνία θαλάσσιας δικαιοδοσίας με τη συριακή διοίκηση. Εργαζόμαστε για ένα σχέδιο δράσης έκτακτης ανάγκης που περιλαμβάνει αεροπορικές, σιδηροδρομικές, οδικές και υπηρεσίες επικοινωνίας. Θα ενεργοποιήσουμε τα αεροδρόμια», φέρεται να δήλωσε.
Σύμφωνα με το δημοσίευμα, η δήλωση έγινε μετά το χθεσινό υπουργικό συμβούλιο.
Οπως πρόσφατα είχε γράψει η «Καθημερινή», στο επίκεντρο της Αγκυρας έχουν επανέλθει το τελευταίο διάστημα τα οφέλη που θα μπορούσε να έχει για την Τουρκία ο ενισχυμένος ρόλος που εκείνη διαδραματίζει πια στη Συρία, έπειτα από την ανατροπή του Ασαντ, με το βλέμμα στραμμένο στις θάλασσες της Ανατολικής Μεσογείου και τις εκεί οριοθετήσεις.
Ο απόστρατος ναύαρχος Τζιχάτ Γιαϊτζί είχε δηλώσει σχετικά, στο πλαίσιο τηλεοπτικής του εμφάνισης: «Mπορούμε να υπογράψουμε με τη Συρία μια συμφωνία καθορισμού Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ), όπως είχαμε κάνει με τη Λιβύη. Αυτή η συμφωνία θα δώσει κατα 12% περισσότερο χώρο στη Συρία σε σχέση με την πρόταση της Ελληνοκυπριακής Διοίκησης της Νότιας Κύπρου (sic). Αυτό δηλαδή θα δώσει περισσότερη ΑΟΖ στη Συρία. Αυτή η συμφωνία θα δώσει ένα κέρδος στην Τουρκία έκτασης 4.000 τ. χλμ. και θα χαλάσει το σχέδιο των Ελληνοκυπρίων. Ετσι, στην Ανατολή θα δημιουργηθεί μια τουρκική ασπίδα όπως είχε δημιουργηθεί και δυτικά μια τουρκική ασπίδα με τη συμφωνία με τη Λιβύη. Η κυβέρνηση αυτή πρέπει να το κάνει αυτό. Δεν είναι η εποχή για να διστάζουμε και να σκεφτόμαστε τι θα πει ο ένας ή ο άλλος. Η Τουρκία δεν πρέπει να φοβάται τους Ελληνοκύπριους».
«Στην Ανατολική Μεσόγειο το κλίμα άλλαξε υπέρ της Τουρκίας […] Πρέπει να υπογράψουμε συμφωνία ΑΟΖ με τη Συρία. Θα αλλάξει τα δεδομένα», είχε γράψει, από την πλευρά του, ο Αϊντίν Χασάν στη Milliyet, επικαλούμενος αναλυτές.
Η Αθήνα
Τις εξελίξεις παρακολουθεί ασφαλώς στενά η ελληνική πλευρά.
Η απόφαση του πρωθυπουργού να κοινοποιήσει στους ηγέτες της Ε.Ε. μαζί με τον πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκο Χριστοδουλίδη, τις πληροφορίες που έχουν έως τώρα δημοσιευθεί και αφορούν την αναβίωση σχεδίων οριοθέτησης ΑΟΖ ανάμεσα στην Τουρκία και τη Συρία, στα πρότυπα του τουρκολιβυκού μνημονίου, είχε στόχο να αναδειχθεί ένα ζήτημα το οποίο οι πολιτικές ηγεσίες στη συντριπτική πλειονότητα των χωρών της Ευρώπης αγνοούσαν σχεδόν εξ ολοκλήρου. Η ευαισθητοποίηση των Ευρωπαίων αποτελεί ένα εργαλείο το οποίο η Αθήνα και κυρίως η Λευκωσία, η οποία θίγεται από το τουρκικό σχέδιο, θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν.
Κατά ένα σενάριο, το οποίο είναι απολύτως εφικτό, η Ε.Ε. θα μπορούσε σε κάποια φάση να συμπεριλάβει σε ένα από τα κείμενα συμπερασμάτων Συνόδου Κορυφής αναφορά σχετικά με την ανάγκη σεβασμού των κυριαρχικών δικαιωμάτων αλλά και των δικαιοδοσιών των κρατών, τα οποία συνορεύουν με τη Συρία όχι μόνο στην ξηρά αλλά και στη θάλασσα. Για την ελληνική πλευρά κάτι τέτοιο θεωρείται ρεαλιστικός στόχος, καθώς υπάρχει το αρνητικό προηγούμενο του τουρκολιβυκού μνημονίου, επί του οποίου η Ε.Ε. είχε τοποθετηθεί επισήμως περιγράφοντάς το ως μια συμφωνία που δεν μπορεί να παραγάγει έννομα αποτελέσματα, καθώς παραβιάζει τα δικαιώματα τρίτων κρατών.
Ανάλογες κρούσεις αναμένεται ότι θα γίνουν και προς τις ΗΠΑ, που ήδη έχουν αρχίσει να ανοίγουν άμεσους διαύλους επαφών με τον ισχυρό άνδρα της σημερινής Συρίας, τον Αμπού Μοχάμεντ αλ Γκολάνι, ο οποίος, στο μεταξύ, άρχισε να χρησιμοποιεί το όνομα που του αποδόθηκε στη γέννησή του (Αχμεντ αλ Σάρα). Ηδη με εντολή του προέδρου των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, μεταβαίνει στη Δαμασκό για να τον συναντήσει η επικεφαλής της Διεύθυνσης Μέσης Ανατολής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Μπάρμπαρα Λιφ.
Η προσπάθεια της Τουρκίας να οριοθετήσει ΑΟΖ με τα κράτη που έχουν ακτογραμμή στο Λεβάντε (Συρία, Λίβανο, Ισραήλ), με βάση τις ιδιότυπες αντιλήψεις της Αγκυρας για την ουσιαστική ανυπαρξία υφαλοκρηπίδας νησιών όπως η Κύπρος –μάλιστα όχι μόνο η ελεύθερη Κυπριακή Δημοκρατία, αλλά και τα κατεχόμενα εδάφη που συνιστούν το ψευδοκράτος–, ήταν αναμενόμενη στο υπουργείο Εξωτερικών. Ωστόσο, οι κακές σχέσεις του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με τον Μπασάρ αλ Ασαντ τα τελευταία 15 χρόνια είχαν ουσιαστικά οδηγήσει αυτές τις προτάσεις στο περιθώριο.
Η πτώση Ασαντ δημιουργεί, προφανώς, ξανά τις συνθήκες για την επαναφορά των προτάσεων οριοθέτησης ΑΟΖ Τουρκίας και Συρίας. Η ταχύτητα με την οποία η Αγκυρα επανέφερε αυτές τις προτάσεις στο τραπέζι, μάλιστα με διάφορους τρόπους, επιβεβαιώνει όλους όσοι υποστηρίζουν ως πιθανότερο το αρνητικό σενάριο εξέλιξης. Η Τουρκία αντιλαμβάνεται ότι σε λίγους μήνες, εφόσον η κατάσταση στη Συρία σταθεροποιηθεί, θα είναι δυσκολότερο για όποια κυβέρνηση στη Δαμασκό να κινηθεί στο διεθνές πεδίο με τρόπους που βρίσκονται στα όρια της διεθνούς νομιμότητας.
Δεδομένου, πάντως, ότι η Αθήνα επί της ουσίας δεν μπορεί να επηρεάσει οποιαδήποτε συζήτηση μεταξύ Τουρκίας και Συρίας, δύο χωρών με συνοριακή γραμμή 900 χιλιομέτρων, εκείνο που προσπαθεί να υπογραμμίσει είναι η ανάγκη να αποφευχθούν οι «κερκόπορτες», οι οποίες θα ενίσχυαν το άλλοθι νομιμοφάνειας που επιχειρεί να δημιουργήσει η Αγκυρα στην Ανατολική Μεσόγειο και έχει ως μοναδικό επιχείρημα αυτή τη στιγμή το τουρκολιβυκό μνημόνιο. Προς το παρόν, η Αθήνα κρατάει από όλη αυτή τη δυσεπίλυτη εξίσωση ζητημάτων που ανοίγουν μετά την πτώση του καθεστώτος Ασαντ τις άριστες σχέσεις με το Ισραήλ, έναν από τους βασικούς παράγοντες ισχύος στην περιοχή.
