Τα συστήματα ασφαλείας, σηματοδότηση, τηλεδιοίκηση, ETCS και GSMR, είναι σήμερα πολύ καλύτερα από ό,τι ήταν τον Φεβρουάριο του 2023, πολύ περισσότερο δε από το 2019, ανέφερε ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Χρήστος Σταϊκούρας, απαντώντας νωρίτερα σήμερα στη Βουλή, σε επίκαιρη ερώτηση του βουλευτή της Πλεύσης Ελευθερίας Αλέξανδρου Καζαμία.
«Κινούμαστε με ευθύνη στη σωστή κατεύθυνση με όλο και καλύτερα αποτελέσματα», τόνισε ο υπουργός Υποδομών που παρουσίασε στοιχεία, συγκριτικά με το 2019, όχι μόνο για την πρόοδο των έργων με στόχο την ασφάλεια στον σιδηρόδρομο αλλά και στοιχεία που δείχνουν ότι ο κόσμος εμπιστεύεται όλο και περισσότερο τον σιδηρόδρομο. «Στο Αθήνα-Θεσσαλονίκη είναι καλύτερη η κατάσταση απ’ ό,τι ήταν πριν από δύο χρόνια. Το 2024 έγιναν επτακόσιες εξήντα έξι χιλιάδες εννιακόσιες εξήντα πέντε μετακινήσεις στο Αθήνα-Θεσσαλονίκη και Θεσσαλονίκη-Αθήνα και τον Ιανουάριο του 2025 έγιναν πενήντα οκτώ χιλιάδες οκτακόσιες εβδομήντα τρεις μετακινήσεις, όταν τον Ιανουάριο του 2024 είχαν γίνει σαράντα οκτώ χιλιάδες και τον Ιανουάριο του 2019 σαράντα έξι χιλιάδες. Είναι πρόταγμα για εμάς η ασφάλεια», είπε ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών.
«Σήμερα, σε σχέση με το 2023 και το 2019, είμαστε σε πολύ καλύτερο σημείο. Έχουμε ολοκληρωμένη και λειτουργική σηματοδότηση, σε όλον τον άξονα Αθήνα Θεσσαλονίκη, εκτός από την περιοχή που επλήγη από τον Daniel, απαραίτητη προϋπόθεση για τη λειτουργία του συστήματος ETCS. Έχουμε ολοκληρώσει το αντικείμενο των συμβάσεων εγκατάστασης του παρατρόχιου συστήματος ETCS, με την εξαίρεση του τμήματος που έχει πληγεί από τον Daniel. Υπάρχει ενεργή σύμβαση ανάταξης του επί συρμού συστήματος ETCS, η οποία έχει ολοκληρωθεί σε ποσοστό 63% και αναμένεται να ολοκληρωθεί τον Σεπτέμβριο του 2025. Υπάρχει έγκριση λειτουργίας του παρατρόχιου συστήματος ETCS από τη ΡΑΣ, τον Νοέμβριο του 2022, για τα τμήματα Πλατύ-Θεσσαλονίκη και Θεσσαλονίκη-Στρυμόνας-Προμαχώνας. Έχει αδειοδοτηθεί τον Ιούνιο του 2023 το τμήμα Δομοκός-Λάρισα, το οποίο δυστυχώς καταστράφηκε από τον Daniel. Για τα τμήματα ΣΚΑ-Οινόη, Οινόη-Τιθορέα, Τιθορέα-Δομοκός και Λάρισα-Πλατύ, βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία υποβολής φακέλων από τον ΟΣΕ στη ΡΑΣ, προκειμένου να αδειοδοτηθούν. Αδειοδοτήθηκε τον Νοέμβριο του 2022, από τη ΡΑΣ, το επί συρμού σύστημα ETCS, και δρομολογούνται οι διαδικασίες προκειμένου να ξεκινήσουν οι δοκιμές ενσωμάτωσης το καλοκαίρι του 2025», υπογράμμισε ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών και πρόσθεσε ότι «μετά από αυτές τις εργασίες, το σύστημα, με δεδομένο ότι υπάρχει πλέον σηματοδότηση, θα είναι όπως πρέπει πλήρως λειτουργικό».
Ο κ. Σταϊκούρας ανέφερε ότι για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το ETCS το παρατρόχιο είναι λειτουργικό, ακόμα και αν δεν είναι οn board. «Εμείς πρέπει να το κάνουμε πλήρως λειτουργικό», είπε ο κ. Σταϊκούρας. Παράλληλα και αναφορικά με το GSM-R (παραρόχιο σύστημα), ο κ. Σταϊκούρας ανέφερε ότι είναι εγκατεστημένο σε 377,9 χλμ., δηλαδή στο 78%. Υπολείπεται το τμήμα Τιθορέα – Δομοκός, για να ολοκληρωθεί στο 100% του άξονα Αθήνα-Θεσσαλονίκη, και έχουν γίνει τα τεύχη δημοπράτησης. Για το GSM-R επί συρμών, σήμερα, είναι εγκατεστημένες σε τρένα 100 μονάδες GSM-R (On Board συσκευές Cab Radios), έχοντας λάβει τον Ιούλιο του 2023, τη σχετική αδειοδότηση από τη ΡΑΣ.
Συνεπώς, σήμερα, σε σχέση με το 2019 και τον Φεβρουάριο του 2023, είμαστε σε πολύ καλύτερο σημείο, είπε ο κ. Σταϊκούρας και επισήμανε: «Έχει ληφθεί, από τον Ιούλιο του 2022, η αδειοδότηση από τη ΡΑΣ για το παρατρόχιο σύστημα GSM-R, οπότε και μπήκε σε λειτουργία το σύστημα, καθιστώντας δυνατή την επικοινωνία, μέσω αυτού, του προσωπικού του διαχειριστή υποδομής επί της γραμμής. Βρίσκεται σε φάση υλοποίησης η σύμβαση συντήρησης και ανάταξης του παρατρόχιου συστήματος GSM-R, που περιλαμβάνει και τη συντήρηση των εγκαταστημένων μονάδων (On Board συσκευές Cab Radios) προκειμένου να είναι λειτουργικές. Εκτιμάται ότι μέχρι τέλος Μαρτίου του 2025 θα έχουμε 118 μονάδες GSM-R (On Board συσκευές Cab Radios) σε 59 τρένα που θα εξυπηρετούν τον άξονα Αθήνα – Θεσσαλονίκη. Μέσα στο 1ο εξάμηνο του 2025, θα έχουμε 158 μονάδες GSM-R (On Board συσκευές Cab Radios), δηλαδή 38 επιπλέον από το 2019.
«Συμπερασματικά, τα συστήματα ασφάλειας των σιδηροδρομικών μεταφορών είναι σήμερα πολύ καλύτερα από τον Φεβρουάριο του 2023, πολύ περισσότερο δε από το 2019», είπε ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών.
«Δεν άκουσα καμία συγκεκριμένη απάντηση, όσον αφορά το ερώτημά μου: Λειτουργεί αυτή τη στιγμή το σύστημα ελέγχου ασφάλειας των σιδηροδρόμων ETCS ή όχι;», σχολίασε ο βουλευτής της Πλεύσης Ελευθερίας Αλέξανδρος Καζαμίας και πρόσθεσε: «Μου λέτε ότι τα τρένα σήμερα είναι ασφαλέστερα. Και λέτε ότι έχουν επιτευχθεί πρόοδοι. Σας ερωτώ, μετά από 57 νεκρούς, μπορούμε να λέμε στους πολίτες απλώς ότι είναι ασφαλέστερα και όχι ότι είναι ασφαλή; Μπορούμε να τους λέμε ότι τα πράγματα είναι κάπως καλύτερα από όσο ήταν πριν και ότι βρισκόμαστε σε μια διαδικασία ολοκλήρωσης, η οποία όμως δεν έχει ολοκληρωθεί; Οι άνθρωποι φοβούνται να ανέβουν στα τρένα».
Ο κ. Καζαμίας είπε ότι το ETCS είναι σύστημα που προϋποθέτει δύο εγκαταστάσεις, μια εγκατάσταση επί των γραμμών και μια επί των συρμών. «Πρόκειται για επικοινωνία, ανάμεσα σε αυτά τα δύο συστήματα, όπου πληροφορίες κάνουν τα τρένα να σταματούν, αν δεν βρίσκονται σε απόσταση ασφαλείας από άλλα τρένα. Με άλλα λόγια πρόκειται για σύστημα ζωτικό, όσον αφορά την ασφάλεια των σιδηροδρόμων. Αυτό που κατάλαβα από την απάντησή σας είναι ότι το δεύτερο τμήμα που αφορά την εγκατάσταση του συστήματος στους συρμούς, δηλαδή πάνω στα τρένα, το on board όπως λέτε, βρίσκεται ακόμη πολύ μακριά από το στάδιο ολοκλήρωσης και συνεπώς το σύστημα δεν λειτουργεί», είπε ο βουλευτής της Πλεύσης Ελευθερίας. Ο κ. Καζαμίας ανέφερε επίσης ότι η κυβέρνηση και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος δίνουν εσκεμμένα παραπλανητικές απαντήσεις διότι δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι οι σιδηρόδρομοι είναι ασφαλείς, «δύο χρονιά με το έγκλημα των Τεμπών», γιατί τα συστήματα είναι «υπό ολοκλήρωση».
«Για εμάς, πρόταγμα είναι η μέγιστη ασφάλεια του επιβάτη. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θεωρεί λειτουργικό το ETCS αρκεί και μόνο να είναι στο παρατρόχιο. Και σας απαντώ πιο υπεύθυνα, από τη μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υποστηρίζει ότι το σύστημα αυτό υφίσταται στην Ελλάδα, τα χρόνια της διακυβέρνησης της ΝΔ, σε 163,67 χλμ, γιατί πιάνει μόνο το παρατρόχιο. Και το θεωρεί λειτουργικό», απάντησε ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών και σημείωσε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενεργοποίησε το σύστημα επί παραβάσει όχι για το σύστημα ETCS. «Αν το είχε γι΄αυτόν τον λόγο, θα έπρεπε να είχε παραπεμφθεί όλη η Ευρώπη, που έχει βάλει μόνο παρατρόχιο ETCS, στο 14% του ευρωπαϊκού σιδηροδρομικού δικτύου. Άρα εμείς, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΕ, έχουμε στο 26% αλλά είναι μόνο το παρατρόχιο. Και ναι, συμφωνώ ότι πρέπει να είναι και επιτρόχιο και αδειοδότηση, και integration test», είπε ο κ. Σταϊκούρας.
Και συμπλήρωσε: «Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε να κινήσει διαδικασία επί παραβάσει με την αποστολή προειδοποιητικής επιστολής στην Ελλάδα, επί της οποίας η χώρα μας έχει τοποθετηθεί έγκαιρα και αρμοδίως, επειδή δεν ευθυγραμμίζεται με τις συνολικές απαιτήσεις της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για την ασφάλεια των σιδηροδρόμων, σύμφωνα με την Οδηγία 798, του 2016. Πουθενά μέσα δεν είναι το ETCS, είναι γενικώς τα συστήματα ασφαλείας. Διαβάζω το δελτίο της ΕΕ: “Η Επιτροπή θεωρεί ότι στην Ελλάδα υπάρχουν μακροχρόνιες ελλείψεις στην εφαρμογή της οδηγίας από την έναρξη ισχύος της. Οι ελλείψεις είναι συστημικές και απορρέουν επίσης από την νοοτροπία ασφάλειας εντός των οικείων οργανισμών. Η Επιτροπή επισημαίνει ότι έπειτα από την έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Σιδηροδρόμων, σχετικά με την κατάσταση της υλοποίησης και της εφαρμογής της ενωσιακής νομοθεσίας για τους σιδηροδρόμους στην Ελλάδα, η Ελληνική Κυβέρνηση ενέκρινε σχέδιο δράσης, κατόπιν διαβουλεύσεων και συμφωνίας με τις υπηρεσίες της Επιτροπής. Το σχέδιο δράσης αποτελεί τη βάση για την αντιμετώπιση των ελλείψεων και σημειώνεται ικανοποιητική πρόοδος στην εφαρμογή του, με την Ελλάδα να υποβάλλει διμηνιαίες εκθέσεις στην Επιτροπή σχετικά με την πρόοδο που έχει σημειωθεί”». Προφανώς, είπε ο κ. Σταϊκούρας, «δεν είμαι εδώ για να ωραιοποιήσω καταστάσεις ούτε για να πω όλα καλά. Δεν έχουν λυθεί όλα τα προβλήματα, προβλήματα που έχουν συσσωρευθεί τις προηγούμενες δεκαετίες και για την επίλυση των οποίων απαιτείται συστημική, συστηματική, επίμονη και πολύχρονη προσπάθεια. Υποστηρίζω όμως ότι κινούμαστε με ευθύνη στη σωστή κατεύθυνση με όλο και καλύτερα αποτελέσματα».
