Ο Βλαντιμίρ Πούτιν έθεσε τις ρωσικές πυρηνικές δυνάμεις σε κατάσταση συναγερμού. Θα χρησιμοποιούσε ποτέ πραγματικά πυρηνικά όπλα; Και αν ναι πώς θα απαντούσε η Δύση; Το εφιαλτικό ερώτημα αναβιώνει μετά τις καταιγιστικές εξελίξεις των τελευταίων ημερών.
Τι ακριβώς είπε ο Πούτιν για τα πυρηνικά όπλα;
Ο πρόεδρος της Ρωσίας κάλεσε τον υπουργό Άμυνας, Σεργκέι Σόϊγκου, και τον αρχηγό του στρατού, Βαλέρι Γκερασίμοφ, σε συνομιλίες την Κυριακή (27/2) και τους διέταξε να «μεταφέρουν τις δυνάμεις αποτροπής» – αναφορά στα πυρηνικά όπλα – «του ρωσικού στρατού σε «συναγερμό μάχης».
Τα λόγια του έχουν συγκεκριμένο στρατιωτικό νόημα;
Αν και η διπλωματική απειλή ήταν αρκετά σαφής, η ακριβής φράση μπέρδεψε τους πυρηνικούς εμπειρογνώμονες και τα υπουργεία Άμυνας, οι οποίοι δεν αναγνώρισαν τι μπορεί να συνεπάγεται συγκεκριμένα ο «συναγερμός μάχης». Υπήρξε ομοφωνία ωστόσο ότι η απειλή, αν και είχε ανέβει κατά ένα βαθμό, παρέμεινε σε χαμηλό επίπεδο.
Ο Παβέλ Πόντβιγκ, που θεωρείται ευρέως κορυφαίος ειδικός στις ρωσικές πυρηνικές δυνάμεις, έγραψε στο Twitter ότι η εντολή του Πούτιν «πιθανότατα» σήμαινε «οτι το πυρηνικό σύστημα διοίκησης και ελέγχου έλαβε αυτό που είναι γνωστό ως προκαταρκτική εντολή». Αυτό θα ενεργοποιούσε το σύστημα, στην πραγματικότητα, επιτρέποντας στην «εντολή εκτόξευσης» να «εκτελεσθεί εάν εκδοθεί».
Θα επέτρεπε επίσης, έγραψε, την εκτόξευση των πυρηνικών όπλων «εάν απομακρυνθεί ο πρόεδρος ή δεν μπορεί να εντοπιστεί», αλλά πρόσθεσε, μόνο στην περίπτωση που «ανιχνεύθούν πραγματικές πυρηνικές εκρήξεις στο ρωσικό έδαφος».
Ο Ντέιβιντ Κάλεν, της Υπηρεσίας Πυρηνικών Πληροφοριών, είπε ότι αυτό ήταν, κατά κάποιο τρόπο, «ανάλογο με το βρετανικό σύστημα», όπου δίνονται στους κυβερνήτες των πυρηνικών υποβρυχίων Trident επιστολές έσχατης ανάγκης, υπογεγραμμένες από τον πρωθυπουργό, με οδηγίες για το πώς να ενεργήσουν σε περίπτωση που το ΗΒ έχει καταστραφεί από μια ολοκληρωτική πυρηνική επίθεση.
Τόσο ο Πόντβιγκ όσο και άλλοι εμπειρογνώμονες, όπως ο Τζέιμς Άκτον ειδικός σε πυρηνικά στο Carnegie Endowment, είπαν ότι η εντολή του Πούτιν θα μπορούσε επίσης να συνεπάγεται περαιτέρω επιχειρησιακές αλλαγές. Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει την αποστολή περαιτέρω πυρηνικών υποβρυχίων στη θάλασσα ή τη διασπορά πυρηνικών πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς γύρω από το ρωσικό έδαφος, από όπου θα μπορούσαν θεωρητικά να χρησιμοποιηθούν.
Αλλά αυτό μπορεί να μην ισχύει απαραίτητα, λένε οι ειδικοί, δεδομένου ότι η φράση του Πούτιν ήταν εσκεμμένα διφορούμενη.
Ποιες είναι οι σκέψεις των δυτικών κυβερνήσεων;
Ο Μπεν Γουάλας, υπουργός Άμυνας της Βρετανίας, είπε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο δεν αναγνωρίζει τους όρους που χρησιμοποίησε ο Πούτιν. «Αυτός δεν είναι ένας όρος που είναι στο δόγμα τους», είπε ο υπουργός στο BBC το πρωί της Δευτέρας.
Ο υπουργός Άμυνας προειδοποίησε επίσης ότι η Ρωσία θα μπορούσε, θεωρητικά, να χρησιμοποιήσει τα λεγόμενα τακτικά πυρηνικά όπλα στον αγώνα κατά της Ουκρανίας. Αλλά αυτό θα ισοδυναμούσε με μια τεράστια –και ακόμα απίθανη– κλιμάκωση ενάντια σε αυτό που ο Πούτιν έχει περιγράψει ως «έναν λαό» με τους Ρώσους.
«Θα μπορούσαν να είναι τόσο ισχυρές όσο οι βόμβες της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι. Οι περισσότεροι άνθρωποι λένε ότι δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα όπως ένα μη στρατηγικό πυρηνικό όπλο», δήλωσε ο Σεμπάστιαν Μπρίξι-Ουίλιαμς, διευθυντής του thinktank Basic.
Έκανε κάποιες περαιτέρω διευκρινίσεις η Ρωσία ;
Υπήρξε ένα μήνυμα, από το ίδιο το Κρεμλίνο, τη Δευτέρα ότι η δήλωσή του ήταν πρωτίστως μια μορφή διπλωματίας υψηλού διακυβεύματος. Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, είπε ότι η απόφαση ήρθε ως απάντηση σε διάφορες προειδοποιήσεις της Δύσης ότι μπορεί να υπάρξουν « συγκρούσεις μεταξύ του ΝΑΤΟ και της Ρωσίας». Και πρόσθεσε: «Δεν θα αποκαλούσα τους συντάκτες αυτών των δηλώσεων με το όνομά τους, αν και ήταν ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών».
Ο Μάθιου Χάρις, ειδικός στα πυρηνικά στο thinktank Rusi, είπε ότι οι δηλώσεις ήταν μια προειδοποίηση διαφορετικού είδους. Ήταν, στην πρώτη περίπτωση, ένας απλός εκφοβισμός – «μπορούμε να σας βλάψουμε και το να μας πολεμήσετε είναι επικίνδυνο» – και μια υπενθύμιση στη Δύση, η οποία εξοπλίζει όλο και περισσότερο τους Ουκρανούς, να μην προχωρήσουν πολύ μακριά.
«Μπορεί η Ρωσία να σχεδιάζει μια βίαιη κλιμάκωση στην Ουκρανία και αυτή είναι μια προειδοποίηση «μείνετε έξω» προς τη Δύση», είπε.
Πηγή: Guardian
