Πριν από περίπου 42.000 χρόνια, το μαγνητικό πεδίο της Γης κατέρρευσε. Φύλλα πάγου κάλυψαν τη Βόρεια Αμερική, την Αυστραλασία και τις Άνδεις. Ζώνες ανέμου μετατοπίστηκαν ανά τον Ειρηνικό και τους Νότιους Ωκεανούς. Παρατεταμένη ξηρασία έπληξε την Αυστραλία, όπου τα μεγαλύτερα θηλαστικά αφανίστηκαν. Οι άνθρωποι κατέφυγαν στις σπηλιές και άρχισαν να κάνουν τέχνη. Οι Νεάτερνταλ πέθαναν για πάντα.
Μέσα από όλο αυτό, ένα γιγαντιαίο δέντρο κάουρι έμεινε αγέρωχο για σχεδόν δύο χιλιετίες. Τελικά πέθανε και έπεσε σε έναν βάλτο όπου τα χημικά στοιχεία που ήταν ενσωματωμένα στην σάρκα του διατηρήθηκαν άψογα.
Αυτό το δέντρο, που ξεθάφτηκε πριν από κάποια χρόνια κοντά στο Ngawha Springs στη βόρεια Νέα Ζηλανδία, τελικά επέτρεψε στους ερευνητές να συντάξουν ένα χρονολόγιο με την ακολουθία των γεγονότων. Μήπως, αναρωτήθηκαν οι ερευνητές, η κατάρρευση του μαγνητικού πεδίου πυροδότησε τις κλιματικές αλλαγές εκείνης της εποχής; «Θα έπρεπε να έμοιαζε με τις τελευταίες ημέρες του κόσμου» λέει ο S.M. Turney, γεωεπιστήμονας στο Πανεπιστήμιο New South Wales στο Σίντνεϊ της Αυστραλίας και μέλος μίας ομάδας που περιέγραψε τα ευρήματα σε μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε τον περασμένο μήνα στο περιοδικό Science.
Συγκρίνοντας συγκεντρώσεις άνθρακα από το δέντρο κάουρι και πρόσφατα δεδομένα από δύο σταλαγμίτες στις σπηλιές Χούλου της Κίνας ο Δρ. Turney και οι 32 ακόμη επιστήμονες που υπογράφουν τη μελέτη κατάφεραν να δείξουν πότε το δέντρο έζησε και πέθανε. Βρήκαν ότι το δέντρο επιβίωσε κατά την μακρά αποσύνθεση του μαγνητικού πεδίου, μία περίοδο γνωστή ως «Laschamp excursion», όταν οι πόλοι της Γης προσπάθησαν, ανεπιτυχώς, να αλλάξουν θέσεις.
Το μαγνητικό πεδίο της Γης προστατεύει έναντι επικίνδυνων γαλαξιακών και ηλιακών ακτίνων. Ήταν όλα αυτά τα κλιματικά, βιολογικά και αρχαιολογικά φαινόμενα πριν από 42.000 έτη συνδεόμενα με την καταστροφή του μαγνητικού πεδίου; Έχει αλλάξει η κατάρρευσή του εκείνη την πορεία της ζωής στη Γη;
Χρησιμοποιώντας τελευταίας τεχνολογίας μοντέλα προσομοίωσης ο Δρ. Turney και οι συνάδελφοί του χρησιμοποίησαν το χρονολόγιο που παρήχθηκε από το δέντρο κάουρι για να προσπαθήσουν να δουν πώς ήταν το κλίμα εκείνη την περίοδο.
Μεταξύ των ευρημάτων τους: ένα ελαφρώς εξαντλημένο στρώμα όζοντος, ελαφρώς αυξημένη υπεριώδης ακτινοβολία, ειδικά κοντά στον Ισημερινό, ένα «άλμα» στην ιονίζουσα ακτιβολία. Η προσομοίωση αφήνει να εννοηθεί ότι οι κλιματικές αλλαγές πριν από 42.000 έτη ίσως είχαν ευρύτερο αντίκτυπο: πυροδότησαν την εξαφάνιση πολλών τεράστιων θηλαστικών στην Αυστραλία, επιτάχυναν το τέλος των Νεάτερνταλ και ίσως έδωσαν ώθηση στην τέχνη των σπηλαίων καθώς οι άνθρωποι προσπαθούσαν να κρυφτούν από τις υπεριώδεις ακτίνες.
Αν και κάποιο επιστήμονες έχουν εκφράσει θαυμασμό για τις εντυπωσιακές συνδέσεις αυτές, άλλοι είπαν ότι η ανάλυση τους άφησε με το ερώτημα κατά πόσο υπήρξαν και άλλες εξηγήσεις για τα φαινόμενα αυτά. «Περισσότερο άνοιξε ένα κουτάκι με σκουλήκια, παρά έδωσε ένα πακέτο απαντήσεων» λέει ο Luke C. Skinner, παλαιοντολόγος στο Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ, που δεν συμμετείχε στη μελέτη. Ωστόσο ο Δρ. Skinner αναγνώρισε: «Είμαι σίγουρα πιο ενθουσιασμένος με το θέμα αυτό σήμερα από ό,τι παλαιότερα».
Copyright: 2021 The New York Times
