Φιλικές διαδικασίες για τον κάθε πολίτη, όπως η μεταβίβαση ενός ακινήτου με ένα… κλικ, εξασφαλίζει το σχέδιο νόμου για τον εκσυγχρονισμό του Ελληνικού Κτηματολογίου που κατέθεσε στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κυριάκος Πιερρακάκης.
«Για το εμβόλιο πήγε το κράτος στον πολίτη, τώρα για το Κτηματολόγιο θα πηγαίνει το κράτος στο κράτος για να διασταυρώνει στοιχεία και να παρέχει υπηρεσίες στον κάθε ενδιαφερόμενο πολίτη», λέει χαρακτηριστικά στέλεχος του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, που υποστηρίζει ότι το νομοσχέδιο Πιερρακάκη (θα είναι το τελευταίο που θα ψηφιστεί προτού κλείσει η Βουλή για τις διακοπές του Αυγούστου).
Το Κτηματολόγιο θα αρχίσει να λειτουργεί πολύ νωρίτερα σε όλη την επικράτεια, αφού προβλέπεται ότι εντός του 2023 θα έχει ολοκληρωθεί το 90% της προετοιμασίας. Τι θα ισχύει από την ψήφισή του και μετά;
Μετά την ανάρτηση, οι πολίτες θα υποβάλουν αιτήσεις διόρθωσης των κτηματολογικών στοιχείων. Το Γραφείο Κτηματογράφησης θα διορθώνει όσα (πρόδηλα ή μη) σφάλματα μπορεί και θα αναμορφώνει τους κτηματολογικούς πίνακες και τα διαγράμματα. Στη συνέχεια, για όσες υποθέσεις προκύπτει αμφισβήτηση ως προς την ύπαρξη δικαιωμάτων ιδιωτών (απαιτείται εκτοπισμός προσώπου ή εντοπίζονται διαφορές πέρα από τη ζώνη κανονισμού ορίων και την επιτρεπτή απόκλιση του εμβαδού) θα συντάσσεται έκθεση και θα διαβιβάζεται στις επιτροπές επίλυσης υποθέσεων κτηματογράφησης.
Προϋπόθεση
Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία των ήδη κτηματογραφημένων περιοχών, το 98% των ακινήτων μιας περιοχής θα μπορούσε να καταχωρηθεί στο Κτηματολόγιο μετά την ανάρτηση, χωρίς να απαιτούνται άλλες διαδικασίες. Παρ’ όλα αυτά, κατά το ισχύον θεσμικό πλαίσιο, για να λειτουργήσει το Κτηματολόγιο πρέπει να έχουν εκδικαστεί όλες οι αιτήσεις και οι αντίθετες απόψεις.
Αντιθέτως, με το νέο πλαίσιο διασφαλίζονται πλήρως όλα τα δικαιώματα όσων θεωρούν ότι θίγονται με βάση τα στοιχεία της ανάρτησης (που προσεγγιστικά ανέρχονται στο 2% του συνόλου των ιδιοκτητών), χωρίς αυτό να μεταφράζεται σε σημαντική καθυστέρηση για τους υπόλοιπους ιδιοκτήτες.
Η δε αναμόρφωση των κτηματολογικών στοιχείων θα γίνεται σε αυτό το χρονικό σημείο, δηλαδή πριν από την εξέταση των παραπάνω υποθέσεων από τις επιτροπές επίλυσης. Τούτο σημαίνει ότι αμέσως μετά τη διόρθωση όλων εκείνων των σφαλμάτων που διορθώνονται θα ξεκινά η λειτουργία του Κτηματολογίου στην περιοχή.
- Σημαντική ανατροπή θεωρείται η ρύθμιση για τον χρόνο όπου θα εκκρεμεί η συζήτηση κάποιων αιτήσεων διόρθωσης, αφού αυτές θα σημειώνονται στο κτηματολογικό φύλλο του ακινήτου – ώστε κάθε τρίτος ενδιαφερόμενος να μπορεί να πληροφορείται σχετικά με την αμφισβήτηση.
- Η έναρξη του Κτηματολογίου συνοδεύεται και από άλλες σημαντικές πρακτικές συνέπειες: οι πολίτες και οι επαγγελματίες (δικηγόροι, μηχανικοί, συμβολαιογράφοι και δικαστικοί επιμελητές) θα έχουν αμέσως μετά την έναρξη λειτουργίας του Κτηματολογίου στην περιοχή πρόσβαση, δωρεάν και εξ αποστάσεως, στις ηλεκτρονικές υπηρεσίες του.
- Οι πολίτες με τη χρήση κωδικών Taxisnet
θα μπορούν να λαμβάνουν ηλεκτρονικά όποιο πιστοποιητικό χρειάζονται.
- Κάθε τρίτος επενδυτής μπορεί να γνωρίζει εάν το ακίνητο που τον ενδιαφέρει διεκδικείται από κάποιον και πόσο βάσιμη ή μη είναι η σχετική αμφισβήτηση, καθώς θα έχει εξασφαλιστεί η σημείωση όλων των εκκρεμών αμφισβητήσεων στα κτηματολογικά φύλλα, πράξη που ενδυναμώνει την ασφάλεια των συναλλαγών. Μάλιστα, προκειμένου να μην τεθούν τα παραπάνω ακίνητα εκτός συναλλαγής, θεσπίζεται ειδική διαδικασία μεταβίβασης ή επιβάρυνσής τους, ώστε να μη δεσμεύεται υπέρμετρα η περιουσία των πολιτών μέχρι τη διόρθωση των ανακριβειών.
Καθοριστική και απολύτως απαραίτητη χαρακτηρίζεται εν τω μεταξύ από τα κυβερνητικά στελέχη η παράταση του ενός έτους για τη διόρθωση ανακριβειών των πρώτων κτηματολογικών εγγραφών. Διότι με το ισχύον καθεστώς όλα τα ακίνητα που είχαν καταγραφεί ως αγνώστου ιδιοκτήτη θα περιέρχονταν στο Ελληνικό Δημόσιο.
Ο νέος δρόμος για τη δυνατότητα διόρθωσης ανακριβειών των πρώτων κτηματολογικών εγγραφών παραπέμπει στη διαδικασία της διαμεσολάβησης. «Πλέον οι ιδιώτες, εάν συμφωνούν, μπορούν να λύνουν τη διαφορά συμβιβαστικά γλιτώνοντας χρόνο και χρήμα», όπως εξηγούν συνεργάτες του υπουργού Ψηφιακής Διακυβέρνησης, συμπληρώνοντας ότι με το νομοσχέδιο προβλέπεται ο ορισμός Κτηματολογικού Εφέτη, εξειδικευμένου δηλαδή δικαστή που θα κρίνει σε δεύτερο βαθμό τις σχετικές υποθέσεις. Μάλιστα, αποσκοπώντας στην επιμόρφωση των δικαστών όλων των βαθμών, επιχειρείται η διενέργεια σχετικών εκπαιδευτικών σεμιναρίων.
Πρόδηλα σφάλματα
Και τι θα ισχύει με τη διαδικασία διόρθωσης πρόδηλων σφαλμάτων με την ένδειξη «αγνώστου ιδιοκτήτη»; Οι νέες ρυθμίσεις έρχονται να ανατρέψουν αυτό που ισχύει μέχρι σήμερα: απαιτείται η ρητή συναίνεση του Ελληνικού Δημοσίου, την οποία το τελευταίο ουδέποτε χορηγούσε, για να διορθωθούν με τη σχετική διαδικασία οι εγγραφές «αγνώστου ιδιοκτήτη».
Η συναίνεση του Ελληνικού Δημοσίου για τη διόρθωση του σχετικού πρόδηλου σφάλματος θα τεκμαίρεται από τη μη προβολή αντιρρήσεων εντός 60 ημερών από την επίδοση σε αυτό της αίτησης. Σε μια τέτοια περίπτωση ο προϊστάμενος του κτηματολογικού γραφείου, εάν συντρέχουν και οι λοιπές νόμιμες προϋποθέσεις, θα οφείλει να διορθώσει τη σχετική κτηματολογική εγγραφή. Κεντρικό στοίχημα για τη διαμόρφωση φιλικών διαδικασιών προς τον πολίτη είναι αναμφίβολα για την ηγεσία του υπουργείου και την κυβέρνηση η πρόβλεψη για τον Ηλεκτρονικό Φάκελο Μεταβίβασης Ακινήτου. Κυβερνητικά στελέχη επιμένουν ότι θα διευκολύνει σημαντικά και σε όλα τα στάδιά της τη διαδικασία μεταβίβασης ενός ακινήτου, καθώς αποσκοπεί στην απλοποίηση και την ψηφιοποίηση των επιμέρους διαδικασιών σε μια αγοραπωλησία. Η διαδρομή με στόχο το ένα «κλικ» θα ξεκινά και θα ολοκληρώνεται ηλεκτρονικά στο γραφείο του συμβολαιογράφου, παρέχοντας σε όλους τους συμβαλλόμενους όλα τα εχέγγυα ότι η αγοραπωλησία θα ολοκληρωθεί ορθά.
