Στη νέα παραλλαγή του SARS-CoV-2, την παραλλαγή «Αρκτούρος» που πιστεύεται ότι οδηγεί σε μια νέα αύξηση των κρουσμάτων στην Ινδία – ενώ τα αναφερόμενα κρούσματα έχουν μειωθεί σε μεγάλο μέρος του υπόλοιπου κόσμου – έχει στρέψει την προσοχή του ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.
Όπως εξηγούν οι Ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (Καθηγήτρια Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής) και Γιάννης Ντάνασης η παραλλαγή XBB.1.16, που ονομάστηκε «Αρκτούρος», είναι παρόμοια με την μετάλλαξη «Kraken» XBB.1.5—την πιο μεταδοτική παραλλαγή μέχρι σήμερα, σύμφωνα με την Maria Van Kerkhove, τεχνική επικεφαλής COVID-19 για τον ΠΟΥ.
Ωστόσο, πρόσθετες μεταλλάξεις στην πρωτεΐνη-ακίδα του ιού, η οποία προσκολλάται και μολύνει τα ανθρώπινα κύτταρα, έχει τη δυνατότητα να κάνει τη συγκεκριμένη παραλλαγή πιο μολυσματική και δυνητικά να προκαλέσει σοβαρή ασθένεια.
Όπως σημειώνουν οι ιατροί του ΕΚΠΑ οι μεταλλάξεις του κορονοϊού που θεωρητικά φαίνονται ανησυχητικές σε προκλινικό επίπεδο δεν είναι πάντα ανησυχητικές στην πραγματική ζωή λόγω της εξαιρετικά περίπλοκης φύσης της ανοσίας του πληθυσμού. Για αυτόν τον λόγο, και λόγω των αυξανόμενων κρουσμάτων στην Ανατολή, η επιδημιολογία της XBB.1.16 έχει μπει υπό επιτήρηση.
Πότε και πού εντοπίστηκε η παραλλαγή XBB.1.16;
Η XBB.1.16 προστέθηκε στη λίστα των παραλλαγών του ΠΟΥ υπό παρακολούθηση μόλις πρόσφατα, στις 22 Μαρτίου 2023. Παγκοσμίως, η επιδημιολογική επιτήρηση της COVID βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα. Μέχρι στιγμής, ο μεγαλύτερος αριθμός των κρουσμάτων έχει εντοπιστεί εκεί που βρέθηκε για πρώτη φορά η νέα παραλλαγή, στην Ινδία, η οποία είναι μια από τις λίγες χώρες όπου τα καταγεγραμμένα κρούσματα COVID αυξάνονται, σύμφωνα με τον ΠΟΥ.
Η συγκεκριμένη παραλλαγή έχει επίσης εντοπιστεί στις ΗΠΑ, και συγκεκριμένα σε Καλιφόρνια, Νιου Τζέρσεϊ, Βιρτζίνια, Τέξας, Ουάσιγκτον, Νέα Υόρκη, Ιλινόις, Μινεσότα, Τζόρτζια, Φλόριντα, Πενσυλβάνια, Οχάιο, Νεβάδα, Ιντιάνα, Βόρεια Καρολίνα , Λουιζιάνα και Ντέλαγουερ. Μια υπο-παραλλαγή, η XBB.1.16.1, έχει επίσης αναφερθεί στη Νεμπράσκα, στο Μιζούρι και στο Μίσιγκαν. Προς το παρόν καμία νέα παραλλαγή δεν αντιπροσωπεύει το 1% σε εθνικό επίπεδο.
Η XBB.1.16 και οι υπο-παραλλαγές της έχουν επίσης εντοπιστεί σε Σιγκαπούρη, Αυστραλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιαπωνία, Ισραήλ, Καναδά, Μαλαισία, Δανία, Νέα Ζηλανδία, Γερμανία, Νότια Κορέα, Ισπανία, Ολλανδία, Ταϊλάνδη, Σουηδία, Νότια Αφρική, Ιταλία και την Κίνα.
Πώς εξελίχθηκε η XBB.1.16;
Η νέα παραλλαγή είναι ένας ανασυνδυασμός, ή συνδυασμός, δύο απογόνων του λεγόμενου “stealth Omicron” BA.2. Σε σύγκριση με την πρότερη παραλλαγή XBB, έχει τρεις επιπλέον μεταλλάξεις, σύμφωνα με τον ΠΟΥ.
Η XBB.1.16 προκαλεί αύξηση των νοσηλειών και των θανάτων;
Μέχρι σήμερα, δεν έχουν ολοκληρωθεί οι εργαστηριακές μελέτες σχετικά με τη σοβαρότητα της νόσου που μπορεί να προκαλέσει η παραλλαγή. Οι νοσηλείες, οι εισαγωγές στη ΜΕΘ και οι θάνατοι δεν έχουν ακόμη αυξηθεί λόγω της νέας παραλλαγής, σύμφωνα με τον ΠΟΥ.
Γιατί λοιπόν η XBB.1.16 είναι τόσο ανησυχητική;
Το κατά πόσο η νέα παραλλαγή είναι πράγματι ικανή να οδηγήσει σε αύξηση των νοσηλειών ή/και των θανάτων, μπορεί να είναι πολύ νωρίς για να το πούμε. Ιδιαίτερα ανησυχητική είναι η μετάλλαξη K478R, η οποία μπορεί να κάνει την παραλλαγή αποτελεσματικότερη στο να ξεπερνά την εξουδετερωτική ικανότητα των αντισωμάτων από προηγούμενη μόλυνση και εμβολιασμό, να προκαλεί συμπτωματική λοίμωξη και να εξαπλώνεται, σύμφωνα με τον ΠΟΥ.
Οι αναμνηστικές δόσεις των εμβολίων αναμένεται να προσφέρουν κάποιου βαθμού προστασία, ειδικά αν είναι πρόσφατος ο εμβολιασμός. Το αντι-ιικό χάπι Paxlovid (νιρματρελβίρη/ριτοναβίρη) αναμένεται να συνεχίσει να έχει δράση έναντι της νέας παραλλαγής. Επιπλέον, η XBB.1.16 έχει δείξει την ικανότητα να υπερτερεί γρήγορα έναντι της XBB.1.5 που κυριαρχεί στις ΗΠΑ όσον αφορά τη διάδοση. Η νέα παραλλαγή έχει δείξει ισχυρό πλεονέκτημα ανάπτυξης τους τελευταίους τρεις μήνες.
Συμπερασματικά, γράφουν οι γιατροί του ΕΚΠΑ, είναι σημαντικό να παραμένουμε ως κοινωνία και ως παγκόσμια κοινότητα σε εγρήγορση σχετικά με τις νέες παραλλαγές του SARS-CoV-2 που αναδύονται, καθώς δεν μπορεί να είναι εκ των προτέρων γνωστός ο αντίκτυπος μιας νέας παραλλαγής στη μεταδοτικότητα του ιού και στη σοβαρότητα της νόσου που προκαλεί.
Τι να προσέξετε στα παιδιά
Σημειώνεται ότι παιδίατροι στην Ινδία όπου έχουν καταγραφεί τα περισσότερα κρούσματα κορονοϊού από την παραλλαγή «Αρκτούρος» έχει προσβάλει και αρκετά παιδιά, τα οποία έχουν παρουσιάσει ένα κοινό σύμπτωμα, διαφορετικό από τα προηγούμενα.
Σύμφωνα με τον πρώην επικεφαλής της ινδικής Ακαδημίας Παιδιατρικής, Βίπιν Βασίστα,όσα παιδιά βρίσκονται θετικά στην παραλλαγή «Αρκτούρος» έχουν επιπεφυκίτιδα ή κόκκινα μάτια χωρίς πύον. Όπως εξήγησε είναι ένα σύμπτωμα που δεν είχε παρατηρηθεί σε κανένα από τα προηγούμενα «κύματα» του κορονοϊού.
Όσον αφορά, δε, τους ενήλικες οι Ινδοί γιατροί έχουν καταγράψει ότι τα κυριότερα συμπτώματα από την παραλλαγή «Αρκτούρος» μοιάζουν με αυτά της γρίπης, ανάμεσα στα οποία η ρινική συμφόρηση, ο ξηρός λαιμός και ο βήχας.
