Οι ασφυκτικοί όροι διεξαγωγής της τηλεοπτικής αναμέτρησης των πολιτικών αρχηγών, αλλά και η επιλογή τους να κινηθούν συντηρητικά, ακολουθώντας την πεπατημένη, ίσως και με τον φόβο κάποιας αστοχίας ή λάθους, που θα μπορούσε να στοιχίσει δυσανάλογα λίγες μέρες πριν από τις εκλογές, δεν επέτρεψαν εκπλήξεις στο χθεσινό ντιμπέιτ.
Επιβεβαιώθηκαν, όμως, οι επιλογές των προηγούμενων ημερών για τη στρατηγική με την οποία θα πορευθούν στα τελευταία μέτρα της κούρσας.
Κεντρική διαπίστωση είναι, πάντως, ότι το σενάριο μιας κυβέρνησης «προοδευτικών δυνάμεων», πέρα από τη δυσκολία των αριθμών, όπως αυτοί προκύπτουν με βάση τα δημοσκοπικά ευρήματα, προσκρούει και στις πολιτικές επιλογές των πρωταγωνιστών, που δεν δείχνουν να ομονοούν σε μια τέτοια προοπτική.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν μπήκε σε συζήτηση για συνεργασίες, κινούμενος στη γραμμή διεκδίκησης αυτοδυναμίας, που θα επιτρέψει τη συνέχιση της πολιτικής την οποία η κυβέρνηση μέχρι τώρα έχει ακολουθήσει και προέταξε τις προτεραιότητες μιας δεύτερης τετραετίας με αιχμή την ενίσχυση του εισοδήματος, την αναβάθμιση του συστήματος υγείας, την ολοκλήρωση μεταρρυθμίσεων στην παιδεία και στη λειτουργία του κράτους.
Ο κ. Τσίπρας επιδίωξε να κρατήσει ζωντανή τη συζήτηση για την προοπτική μετεκλογικών συνεργασιών με ΠΑΣΟΚ, ΚΚΕ, ΜέΡΑ25, που θα έδινε τη δυνατότητα σχηματισμού κυβέρνησης. Προσπάθησε να ερμηνεύσει ψήγματα τοποθετήσεων των δυνητικών εταίρων ως «παράθυρο» για τη συζήτηση περί κυβερνητικής συνεργασίας. «Ακουσα τον κ. Κουτσούμπα να λέει ότι δεν είναι όλοι ίδιοι, το καταγράφω. Ακούω προτάσεις από τον κ. Ανδρουλάκη, όπου βλέπω συγκλίσεις», είπε.
Ωστόσο, τόσο ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ –που αναφερόμενος στην υπόθεση των παρακολουθήσεων είπε πως κάποιοι πρέπει να πάνε φυλακή– όσο και ο γ.γ. του ΚΚΕ δεν άφησαν περιθώριο αισιοδοξίας για ένα τέτοιο σενάριο, με τον πρώτο να παραμένει αμετακίνητος στους όρους που έχει θέσει, όπως αυτός ενός τρίτου προσώπου για πρωθυπουργό. Ο κ. Κουτσούμπας ήταν ξεκάθαρος όταν μίλησε για «προοδευτική κυβέρνηση μούφα». Ο δε Γιάνης Βαρουφάκης ανέφερε ότι εδώ και δύο χρόνια προτείνει να συζητήσουν οι προοδευτικές δυνάμεις για να βρουν συγκλίσεις, αλλά δεν εισακούεται.
Από τη συζήτηση πέρασαν όλα τα θέματα που έχουν απασχολήσει: οικονομία, ενεργειακό, εξοπλισμοί, υποκλοπές, παράλληλο σύστημα πληρωμών, λειτουργία θεσμών, υγεία, παιδεία, λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων. Και όλοι εμφανίστηκαν σταθεροί στις θέσεις που έχουν υιοθετήσει απέναντι σε αυτά.
Ο Κυριάκος Βελόπουλος αξιοποίησε τη δύναμη της εικόνας για να ενισχύσει τα επιχειρήματά του πάνω στα θέματα στα οποία επενδύει περισσότερο. Εδειξε στην κάμερα δύο φωτογραφίες των κ. Μητσοτάκη και Τσίπρα με τον Ζόραν Ζάεφ, αλλά και μια εικόνα από βιβλίο της Γ΄’ Δημοτικού, που, όπως είπε, απεικονίζει μια γκέισα ως Παναγία.
Οικονομία και Εξωτερική Πολιτική
Παράθυρο Μητσοτάκη για νέο market pass
Το ενδεχόμενο επέκτασης του market pass και για το δεύτερο εξάμηνο του έτους άφησε ανοιχτό ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης κατά την τοποθέτησή του στον πρώτο κύκλο ερωτήσεων. Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας ξεκαθάρισε ότι σε περίπτωση νίκης, η κυβέρνησή του δεν πρόκειται να αμφισβητήσει τα εξοπλιστικά συμβόλαια τα οποία έχει υπογράψει η χώρα, σημειώνοντας, πάντως, ότι θα διεκδικήσει μεγαλύτερη συμμετοχή της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας.
Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Νίκος Ανδρουλάκης επανέλαβε για ακόμη μία φορά το βέτο του για τα πρόσωπα των κ. Μητσοτάκη και Τσίπρα στην πρωθυπουργία σε περίπτωση συνεργασίας, ενώ σημείωσε ότι δεν έχει λάβει επίσημη πρόσκληση να συναντήσει τον κ. Μητσοτάκη.
Ο γ.γ. του ΚΚΕ Δημήτρης Κουτσούμπας χαρακτήρισε ρεαλιστικό το πρόγραμμα του κόμματός του, ενώ ο πρόεδρος της Ελληνικής Λύσης Κυριάκος Βελόπουλος ετάχθη υπέρ συμμαχιών με χώρες όπως η Κίνα, η Ρωσία και η Ινδία. Ο γραμματέας του ΜέΡΑ25 Γιάνης Βαρουφάκης επανήλθε με την πρόταση του εναλλακτικού τρόπου πληρωμών «Δήμητρα».
Παράλληλα, οι έξι πολιτικοί αρχηγοί είπαν, μεταξύ άλλων, τα εξής:
Κ. Μητσοτάκης: «Βασική δέσμευση η αύξηση των μισθών τη δεύτερη τετραετία. Ο πληθωρισμός θα πέσει, αλλά αυτές οι αυξήσεις των μισθών θα είναι μόνιμες».
«Είμαι διατεθειμένος να μιλήσω με οποιονδήποτε επιλέξει ο τουρκικός λαός. Ο τουρκικός αναθεωρητισμός και το δόγμα της “γαλάζιας πατρίδας” είναι συστημικά καταγεγραμμένος στο DNA όλων των τουρκικών κομμάτων».
Αλ. Τσίπρας: Υπάρχουν έσοδα «από τη φορολόγηση των υπερκερδών, γιατί αυτή την ώρα που το μέσο νοικοκυριό δεν μπορεί να βγάλει την τρίτη εβδομάδα του μήνα, 15 εισηγμένες στο Χρηματιστήριο μεγάλες επιχειρήσεις έχουν κέρδη-ρεκόρ κερδοφορίας 20ετίας πάνω από 1 δισ. η καθεμία».
Ν. Ανδρουλάκης: «Τα ελληνικά σύνορα είναι ευρωτουρκικά. Στον Εβρο πρέπει να πληρώσουν και οι Ευρωπαίοι φορολογούμενοι για τον φράχτη».
Δ. Κουτσούμπας: «Μας εμποδίζει το εμπάργκο και οι κυρώσεις στη Ρωσία να αναπτύξουμε σχέσεις ισότιμες με τις άλλες χώρες».
Κ. Βελόπουλος: «Το πρώτο που θα έκανα θα ήταν να ξαναφέρω τα όπλα που απέσυρε η Ν.Δ. από τα νησιά μας. Και θα άλλαζα τη Συμφωνία των Πρεσπών».
Γ. Βαρουφάκης: «Το νόμισμα πρέπει να εξυπηρετεί τους ανθρώπους κι όχι οι άνθρωποι το νόμισμα». «Θεωρούμε λάθος την ένταξη στο ευρώ, αλλά γνωρίζουμε το κόστος της εξόδου».
Θεσμοί και Kοινωνικό Kράτος
Οι παρακολουθήσεις βρέθηκαν στο επίκεντρο
Το θέμα των υποκλοπών κυριάρχησε στην τρίτη ενότητα με τον πρωθυπουργό να σημειώνει πως δεν σκέφτηκε να παραιτηθεί με το σκάνδαλο, «αναλαμβάνοντας, όμως, με θάρρος τις ευθύνες μου, όταν έμαθα την υπόθεση». Ο κ. Μητσοτάκης παραδέχτηκε πως «οι εξηγήσεις που δόθηκαν για τις παρακολουθήσεις δεν ήταν επαρκείς», ενώ ο κ. Τσίπρας σηκώνοντας τους τόνους είπε, «ας δώσει επιτέλους εξηγήσεις ο πρωθυπουργός γιατί παρακολουθούσε τον κ. Ανδρουλάκη». Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ μίλησε για κρίση θεσμών και «παρακράτος». Την ίδια ώρα, οι κ. Κουτσούμπας και Βαρουφάκης έκλεισαν το παράθυρο «προοδευτικής διακυβέρνησης», με τον πρόεδρο του ΜέΡΑ25 να λέει πως «έχει κλείσει από τα προοδευτικά κόμματα η πόρτα της συνεννόησης». Εν τω μεταξύ, στο «κεφάλαιο» της υγείας ο κ. Βελόπουλος, αναφερόμενος στο θέμα του εμβολιασμού, είπε πως «δεν μπορώ να δεχτώ υποχρεωτικότητα, το σώμα μου είναι δικό μου». Ο πρωθυπουργός τόνισε πως «οι μεγάλες καθυστερήσεις στα χειρουργεία και τα ράντζα δεν είναι αποδεκτά», ενώ ο κ. Τσίπρας επέμεινε πως «η ελάχιστη βάση εισαγωγής θα καταργηθεί με μια προοδευτική διακυβέρνηση».
Παράλληλα, οι πολιτικοί αρχηγοί είπαν μεταξύ άλλων:
Κ. Μητσοτάκης: «Ποτέ δεν θα έπρεπε να αποτελεί αντικείμενο παρακολούθησης ο κ. Ανδρουλάκης», ενώ σε άλλο σημείο τόνισε πως «ακόμα και στην υπόθεση της Μυκόνου αποδείξαμε ότι δεν δεχόμαστε άβατα παραβατικότητας».
Αλ. Τσίπρας: «Η απλή αναλογική μπορεί να δώσει συγκυβέρνηση ανάμεσα στο πρώτο και το τρίτο κόμμα, υπάρχουν προγραμματικές συγκλίσεις, τις οποίες εκτιμώ ότι θα δούμε περισσότερο μετά τις εκλογές. Ακουσα τον κ. Κουτσούμπα να λέει ότι δεν είναι όλοι ίδιοι, το καταγράφω. Κανένας δεν θα οικειοποιηθεί το δικαίωμα του λαού να επιλέξει ποιος θα τον κυβερνήσει».
Ν. Ανδρουλάκης: «Εμείς δεν μπαίνουμε εμπόδιο στην ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων, όμως δεν δίνουμε λευκή επιταγή σε αναθεώρηση χωρίς να έχουμε συμφωνήσει στο πλαίσιο της Παιδείας στη χώρα», ενώ σε άλλο σημείο για την παρακολούθησή του είπε πως «δεν αποτελώ κίνδυνο για τη Δημοκρατία, αλλά αποτελούσα κίνδυνο για τη Νέα Δημοκρατία».
Δ. Κουτσούμπας: «Η ελάχιστη βάση εισαγωγής, η κατάργησή της, δεν λύνει τα προβλήματα. Το ΚΚΕ έχει δέσμη μέτρων».
Κ. Βελόπουλος: «Δεν πιστεύω στις δημοσκοπήσεις. Δεν μπορεί η πολιτική εξουσία να κόβει τον δρόμο σε όποιον θέλει να κατέβει στις εκλογές, ενώ τον άφηνε να κάνει διαγγέλματα μέσα από τις φυλακές».
Γ. Βαρουφάκης: «Εγώ ρωτάω τον κ. Μητσοτάκη γιατί δεν έκανε την Εξεταστική για το 2015, που εγώ τον παρακαλούσα».
Περιβάλλον και Νέα Γενιά
Ν.Δ., ΣΥΡΙΖΑ και το κόστος των προγραμμάτων
Να κοστολογηθούν τα προγράμματα των κομμάτων στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους πρότεινε ο πρωθυπουργός στην τελευταία ενότητα του ντιμπέιτ, με τον κ. Τσίπρα να εστιάζει στο ότι το 2022 «είχαμε υπέρβαση εσόδων από τον υψηλό ΦΠΑ κατά 4,5 δισ. ευρώ» και να ρωτάει «γιατί δεν χαμηλώνει τους φόρους ο κ. Μητσοτάκης;», καταλήγοντας πως «η ΔΕΗ σήμερα πρωταγωνιστεί στην αισχροκέρδεια, αλλά θα επιστρέψει σε δημόσιο έλεγχο». Οσον αφορά τα θέματα κόστους ενέργειας και υποδομών, «έγιναν βήματα, υπήρξαν και αστοχίες και καθυστερήσεις» είπε μεταξύ άλλων ο πρωθυπουργός, για να προσθέσει πως η κυβέρνησή του δίνει και θα συνεχίσει να δίνει «μεγάλη έμφαση στα μέσα σταθερής τροχιάς». Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, αντιθέτως, υποστήριξε ότι και με το σημερινό καθεστώς, δηλαδή του ελέγχου από το Δημόσιο του 34% των μετοχών της ΔΕΗ μπορούν να υπάρξουν λύσεις υπέρ της κοινωνίας. Ο κ. Κουτσούμπας από την πλευρά του κατηγόρησε τις κυβερνήσεις για εγκληματικές πολιτικές στους συγκεκριμένους τομείς, ενώ τις θέσεις του υπέρ των εξορύξεων φυσικού αερίου και πετρελαίου από τη χώρα μας επανέλαβε ο κ. Βελόπουλος, θέση με την οποία διαφωνεί ο επικεφαλής του ΜέΡΑ25. Οσον αφορά την ενότητα για τη Νέα Γενιά, παρά τις διαφωνίες, οι πολιτικοί αρχηγοί συμφώνησαν πως είναι ανάγκη οι νέοι να πάνε στις κάλπες στις 21 Μαΐου για να επιλέξουν το κόμμα που θέλουν.
Παράλληλα, μεταξύ άλλων, οι πολιτικοί αρχηγοί είπαν:
Κ. Μητσοτάκης: «Ενα λάθος γίνεται σφάλμα όταν επαναλαμβάνεται. Ο βαθμός ο οποίος θα μπει στην κυβέρνηση θα μπει από όλους τους Ελληνες και θα είναι το εκλογικό ποσοστό που θα πάρει η Ν.Δ. στις εκλογές της 21ης Μαΐου».
Αλ. Τσίπρας: «Κάποτε έλεγαν ότι ο Παπανδρέου έκλεψε τα συνθήματα της Αριστεράς. Τώρα κατηγορούν εμένα ότι κλέβω συνθήματα. Αυτό συμβαίνει γιατί τα συνθήματα αυτά τα κάνει επίκαιρα η Δεξιά του κ. Μητσοτάκη».
Ν. Ανδρουλάκης: «Να στηρίξουμε τα νέα ζευγάρια με την κοινωνική κατοικία, όπως το κάνει η Πορτογαλία. Εγκλημα κατά των ανθρωπίνων δικαιωμάτων η υπόθεση των παρακολουθήσεων. Οι υπεύθυνοι πρέπει να οδηγηθούν στη Δικαιοσύνη».
Δ. Κουτσούμπας: «Ξύνεται πολύ στην γκλίτσα του τσοπάνη ο ΣΥΡΙΖΑ με την προσέγγισή του στο ΚΚΕ με τη μούφα προοδευτική διακυβέρνηση και αυτό αφορά και την ενέργεια».
Κ. Βελόπουλος: «Ζητάω συγγνώμη από τα νέα παιδιά που δεν κάναμε τίποτα για να αποτρέψουμε τα Τέμπη».
Γ. Βαρουφάκης: «Το κλίμα εμφυλίου που καλλιεργεί η Μητσοτάκης Α.Ε. στα πανεπιστήμια υπονομεύει τη διακίνηση των ιδεών».
Οι ελεύθερες τοποθετήσεις των πολιτικών αρχηγών
Πώς αποτιμούν τα επιτελεία των κομμάτων την τηλεμαχία
Με διαφορετικές οπτικές αποτιμούν τα κομματικά επιτελεία το «αποτέλεσμα» του ντιμπέιτ, με τις απόψεις για το ποιος είναι κερδισμένος – αναμενόμενα – να μη συμπίπτουν.
Κυβερνητικά στελέχη μετά την τηλεμαχία σχολίαζαν πως «ο κ. Μητσοτάκης ήταν σαφής, ψύχραιμος, γνώστης» και «απαντούσε επί της ουσίας σε κάθε ερώτηση». Οι ίδιες πηγές τόνιζαν πως ο πρωθυπουργός εστίασε «στο πλαίσιο του περιορισμένου χρόνου, για το μέλλον και τι θέλει να κάνει», μιλώντας στους πολίτες «παρά τις συνεχείς επιθέσεις από τον Αλέξη Τσίπρα».
Οσον αφορά τον αρχηγό της αξιωματική αντιπολίτευσης, οι ίδιες πηγές έλεγαν πως ξεκινούσε πάντα με επιθέσεις στον κ. Μητσοτάκη «με τα γνωστά στερεότυπα» όπως ότι υπηρετεί «τα συμφέροντα και ο ίδιος τον λαό».
Από το Μαξίμου επέμειναν πως ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ δεν απάντησε για το ποια κυβέρνηση θα κάνει όσα λέει, ενώ ήταν γενικόλογος στις ερωτήσεις για το που θα βρει τα χρήματα, μιλώντας για αισχροκέρδεια.
Τέλος, όσον αφορά τον κ. Ανδρουλάκη λένε πως δεν είχε «κάποια σαφή θέση για το τι πρέπει να γίνει στη χώρα, αλλά κάποιες γενικόλογες προτάσεις, επίσης όχι κοστολογημένες» ενώ «οι υπόλοιποι προσπάθησαν να απευθυνθεί ο καθένας στο κοινό του».
Από την Κουμουνδούρου τονίζουν πως το ντιμπέιτ αποκάλυψε «γιατί ο κ. Μητσοτάκης κρύβεται όλο αυτό το διάστημα», ενώ εστιάζουν στις ερωτήσεις για τις υποκλοπές. «Ήξερε, αυτό που ήξεραν όλοι οι πολίτες, πως η απάντησή του σε ένα ερώτημα για τις παρακολουθήσεις θα τον εξέθετε ανεπανόρθωτα», με την ανακοίνωση να καταλήγει πως «επειδή τα ψέματα τελείωσαν ο κ. Μητσοτάκης αναγκάστηκε για πρώτη φορά να αποκαλέσει σκάνδαλο την υπόθεση των υποκλοπών».
Στην Χαριλάου Τρικούπη εκφράζουν ικανοποίηση για την εμφάνιση του Νίκου Ανδρουλάκη, καθώς, όπως λένε, για πρώτη φορά ο Κυριάκος Μητσοτάκης υποχρεώθηκε «να δηλώσει στον ελληνικό λαό ότι ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ δεν αποτέλεσε σε καμία στιγμή κίνδυνο για την εθνική ασφάλεια», ενώ εκτιμούν πως ο Νίκος Ανδρουλάκης κέρδισε σε τρία σημεία μεταξύ των κ. Μητσοτάκη και Τσίπρα: στην εμπιστοσύνη, την αξιοπρέπεια και τον τρόπο που θα έρθει η ανάπτυξη.
Στο «πράσινο» στρατόπεδο εστιάζουν κα σε μια συγκεκριμένα φράση του Νίκου Ανδρουλάκη: «Κίνδυνο αποτελώ για τη Νέα Δημοκρατία, γι’ αυτό παρακολουθήθηκα. Αυτό που είπε δεν φτάνει. Στόχος μου να πάνε φυλακή όσοι έστησαν το παρακράτος και εξέθεσαν διεθνώς τη χώρα».
Στο ΚΚΕ εκτιμούν πως ο Δημήτρης Κουτσούμπας ανέδειξε τις διαφορές του ΚΚΕ με τα άλλα κόμματα. Όπως είπε μετά το τέλος του ντιμπέιτ «αυτοί είναι… και εμείς αυτοί είμαστε», προσθέτοντας πως «τα κόμματα δεν είναι φωτοτυπίες, έχουν διαφορές». Ο γ.γ του ΚΚΕ θεωρείται πως κέρδισε και με την φράση του για την «γκλίτσα του τσοπάνη στην οποία ξύνεται ο Αλέξης Τσίπρας», με την οποία έβαλε κόκκινες γραμμές και οριοθέτησε την σχέση του με τον ΣΥΡΙΖΑ.
Ο Κυριάκος Βελόπουλος μετά από μία δύσκολη περίοδο, λόγω της υπόθεσης Μυλωνάκη, ήταν ίσως ο πιο «επιθετικός» επιχειρώντας να μιλήσει στο κοινό του. Στην Ελληνική Λύση θεωρούν πως πέτυχε τον στόχο του, ενώ οι φωτογραφίες που έδειξε, όπως εκείνη της Παναγιάς Γκέισας, έγιναν viral πετυχαίνοντας το μέγιστο της δημοσιότητας.
Τέλος, ο κ. Βαρουφάκης, που έχει κερδίσει ζωτικό χώρο το τελευταίο διάστημα λόγω της «Δήμητρας» κινήθηκε στο ίδιο μοτίβο. Στο ΜεΡΑ25 εκτιμούν πως αυτή η οριοθέτηση συνεχίστηκε και χτες και έγιναν σαφείς οι διαφορετικές θέσεις από όλα τα κόμματα.
