Στις 24 Απριλίου 1915 η ηγεσία της αρμενικής κοινότητας της Κωνσταντινούπολης φυλακίστηκε και εκατοντάδες Αρμένιοι απαγχονίστηκαν από το κίνημα των Νεοτούρκων του Κεμάλ Ατατούρκ.
Η πρώτη γενοκτονία του 20ου αιώνα, με τη συστηματική εξόντωση ενάμισυ εκατομμυρίου ανθρώπων από τις Οθωμανικές αρχές την τριετία 1915-1918. Υπήρξε ο προάγγελος του Εβραϊκού Ολοκαυτώματος, κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Η Γενοκτονία των Αρμενίων εξακολουθεί να περιβάλλεται από μία… σιωπή. Η σιωπή αυτή δεν αφορά μονάχα τη μη αναγνώρισή της ως Γενοκτονία από την Τουρκία –ή και από πολλές ακόμα χώρες-, αλλά εκτείνεται και στον χώρο του κινηματογράφου. Κάποιες ταινίες, πάντως προσπάθησαν να «σπάσουν» την σιωπή για την ανείπωτη τραγωδία.
Λίγες ταινίες τολμούν να μιλήσουν για την τραγωδία και όσες το κάνουν, το κάνουν αποσπασματική ή φτάνουν δύσκολα σε ένα ευρύτερο κοινό.
Υπάρχουν, βέβαια, αρκετά ντοκιμαντέρ για τα τραγικά γεγονότα του 1915 (όπως το βραβευμένο Αγέντ του 2010), αλλά η μυθοπλασία αδυνατεί ακόμα να ασχοληθεί με τα βάσανα των Αρμενίων: είτε λόγω της γενικότερης σιωπής σχετικά με αυτά, είτε γιατί δεν ξέρει με ποιους όρους να μιλήσει.
Ravished Armenia (1919)
Η πρώτη ταινία για τη Γενοκτονία των Αρμενίων βασίζεται σε ένα βιβλίο του 1918 που αφηγείται την ιστορία της Αουρόρα Μαρντιγκανιάν. Ο εναλλακτικός τίτλος της ταινίας είναι «Η Δημοπρασία των Ψυχών» και αφηγείται τα μαρτύρια της νεαρής Αουρόρα, η οποία είδε να εκτελούνται μπροστά στα μάτια της ο πατέρας της, η μητέρα της και τα αδέλφια της. Από την ταινία σώζεται μόνο ένα τμήμα, το οποίο διατίθεται σε DVD μαζί με το βιβλίο της Μαρντιγκανιάν, η οποία θεωρείται σύμβολο για τους Αρμένιους.
Ναχαμπέτ (1977)
Η ταινία βασίζεται στο βιβλίο του Χρατσιά Κοτσάρ και αφηγείται την ιστορία του Ναχαμπέντ, ο οποίος καταφεύγει στην ανατολική Αρμενία, όπου δημιουργεί νέα οικογένεια.
Μητέρα (Mayrik, 1991)
Η ξενιτιά αποτελεί ζήτημα που βρίσκεται στην καρδιά κάθε διωγμού. Στο λιμάνι της Μασσαλίας φτάνουν χιλιάδες Αρμένιοι, μετά τη Γενοκτονία των Αρμενίων. Μία οικογένεια προσπαθεί να χτίσει ξανά τη ζωή της, σε μια προσπάθεια να επουλώσει τα τραύματά της. Στην ταινία του Χένρι Βερνεουίλ πρωταγωνιστούν οι Ομάρ Σαρίφ και Κλαούντια Καρντινάλε.
Ararat (2002)
Από τις σημαντικότερες ταινίες για τη Γενοκτονία των Αρμενίων και μία από τις πρώτες πολύ γνωστές ταινίες που τολμά να μιλήσει για το θέμα, η ταινία του Ατόμ Εγκογιάν. Ένας σκηνοθέτης ζητά την βοήθεια μιας ιστορικού που έγραψε ένα βιβλίο για τον ζωγράφο από την Αρμενία, Αρσιλε Γκόργκι να γυρίσει μία ταινία πάνω στη Γενοκτονία των Αρμενίων.
The Cut (2014)
Ένας τουρκικής καταγωγής Γερμανός σκηνοθέτης αποφασίζει να ασχοληθεί με την Γενοκτονία των Αρμενίων, προκαλώντας –όπως είναι αναμενόμενο- την οργή της Άγκυρας. Ο Φατίχ Ακίν αφηγείται τις συμφορές των Αρμενίων: τις εκτελέσεις, το καραβάνι του θανάτου, τον διωγμό από τα σπίτια και την πατρίδα. Ο ήρωας της ταινίας, μετά την Γενοκτονία, μένει μουγγός. Πρόκειται φαινομενικά για ένα σωματικής φύσεως τραύμα, αλλά στην πραγματικότητα μένει μουγγός επειδή δεν ξέρει τι να πει γι’ αυτό που έζησε. Η σιωπή είναι γι’ αυτόν -που έχει αντικρίσει την απόλυτη δυστυχία- η μόνη λογική επιλογή.
Το θέμα της Γενοκτονίας θα βρεθεί στο επίκεντρο της ταινίας Genex του Αρτ Σεβαντά έχει ως κεντρική ηρωίδα την 25χρονη Σάλι που θέλει να ξεφύγει από την οικογένεια της. Όταν ο πατέρας της δολοφονείται, εκείνη βρίσκεται αντιμέτωπη με συνωμοσίες που σχετίζονται με την Γενοκτονία. Η ταινία αναμένεται να κυκλοφορήσει στις αίθουσες το 2016.
The promise (2016)
Ο δημιουργός, των βραβευμένων και εμβληματικών ταινιών «Hotel Rwanda» και «In the Name of the Father» καταπιάστηκε με τα γεγονότα της Γενοκτονίας των Αρμενίων. Στο δε πρωταγωνιστικό cast ξεχωρίζει το όνομα του Cristian Bale, της Angela Sarafyan και του Oscar Isaac.
Η ιστορία εκτυλίσσεται σε περιοχές της Τουρκίας- από την Κωνσταντινούπολη έως τα βάθη της ανατολής- στα χρόνια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας την κρίσιμη περίοδο από το 1914 και μετά και ενώ η χώρα ολισθαίνει στο χάος Ο θεατής παρακολουθεί την εξέλιξη μιας ιδιαίτερης ιστορίας αγάπης μεταξύ του Μάικλ, ενός ευφυούς φοιτητή της ιατρικής με ρίζες στην Ανατολική Τουρκία όπου ζουν Μουσουλμάνοι και Αρμένιοι χριστιανοί, της όμορφης και καλλιεργημένης Αρμένισας, Άννα αλλά και του Κρις, ενός γνωστού αμερικανού δημοσιογράφου με έδρα το Παρίσι που μαζί με τη νεαρή γυναίκα θα βρεθούν επίσης στην Τουρκία. Η ιστορία των τριών ηρώων ξεδιπλώνεται μέσα στο κλίμα ακραίου εθνικισμού και μισαλλοδοξίας που θα οδηγήσει στην οργάνωση και εκτέλεση της πρώτης γενοκτονίας του 20ου αιώνα.
