Αμερικανοί και Ρώσοι αξιωματούχοι συναντιούνται αυτήν την ώρα (Τρίτη 18.02.2025) στο Ριάντ της Σαουδικής Αραβίας για τις πιο κρίσιμες συνομιλίες μέχρι σήμερα μεταξύ των δύο χωρών με θέμα πιθανούς τρόπους για να μπει τέλος στις μάχες στην Ουκρανία αλλά και για να αποκατασταθούν οι σχέσεις μεταξύ Ουάσιγκτον και Μόσχας.
Οι σημερινές συνομιλίες στο Ριάντ της Σαουδικής Αραβίας θα μπορούσαν μάλιστα να προετοιμάσουν το έδαφος για μία σύνοδο μεταξύ του Αμερικανού προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ, και του Ρώσου ομολόγου του, Βλαντιμίρ Πούτιν.
Από αμερικανικής πλευράς, στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων κάθονται ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο, ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Ντόναλντ Τραμπ, Μάικ Γουόλτς και ο απεσταλμένος του Λευκού Οίκου για τη Μέση Ανατολή Στιβ Γουίτκοφ συμμετέχουν στη διαπραγματευτική ομάδα. Από ρωσικής, ο υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ και ο σύμβουλος εξωτερικής πολιτικής του Κρεμλίνου Γιούρι Ουσακόφ, και οι δύο έμπειροι διπλωμάτες με πολλά χρόνια στο πλευρό του Πούτιν που ξέρουν να προωθούν την εξωτερική πολιτική του.
Οι σημερινές συνομιλίες έρχονται μία ημέρα αφού οι Ευρωπαίοι ηγέτες συναντήθηκαν στο Παρίσι για μια έκτακτη άτυπη συνάντηση ώστε να συμφωνήσουν σε μια κοινή στρατηγική κάτι που δεν κατέστη εφικτό μετά από 3,5 ώρες σχεδόν άκαρπων συζητήσεων.
Οι ανταποκριτές του BBC αναλύουν τι ελπίζουν να κερδίσουν από τις συνομιλίες οι βασικές «παίκτες».
ΗΠΑ
Οι ΗΠΑ είναι η κύρια φωνή στο τραπέζι των συνομιλιών. Παρά τις δημόσιες δεσμεύσεις του Τραμπ τις τελευταίες ημέρες, είναι σαφές ότι οι διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία για την τύχη της Ουκρανίας είναι στο επίκεντρο, παρασκηνιακά.
Ο βραχυπρόθεσμος στόχος του Τραμπ είναι να σταματήσει τις μάχες στην Ουκρανία. Μακροπρόθεσμα, φαίνεται να θέλει λιγότερη αμερικανική συμμετοχή, δεδομένου ότι οι ΗΠΑ έχουν στείλει όπλα αξίας δεκάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων στο Κίεβο.
Ο Τραμπ πίεσε επίσης, για πρόσβαση σε σπάνια ορυκτά στην Ουκρανία με αντάλλαγμα βοήθεια, ή ακόμα και ως αποζημίωση για την υποστήριξη που έχουν ήδη παράσχει οι ΗΠΑ. Αλλά δεν έχει αποσαφηνίσει πώς θα ήταν μια μεταπολεμική Ουκρανία, με αποτέλεσμα να σημάνει «καμπανάκι» κινδύνου στην Ευρώπη.
Ρωσία
Από το καλοκαίρι, ο Πούτιν δήλωσε ότι οι βασικοί όροι του για την έναρξη διαπραγματεύσεων για τον τερματισμό του πολέμου είναι η αναγνώριση των ουκρανικών εδαφών που κατέχονται από τη Ρωσία, η άρση των κυρώσεων στη Ρωσία και η άρνηση στο αίτημα της Ουκρανίας να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. Οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες απορρίπτουν κατηγορηματικά αυτές τις απαιτήσεις.
Οι ΗΠΑ ήταν πολύ προσεκτικές στη συζήτηση για τις παραχωρήσεις που θα έπρεπε να κάνει η Ρωσία, αν και τόσο ο Λευκός Οίκος όσο και το Πεντάγωνο δήλωσαν ότι αναμένουν συμβιβασμούς και από τις δύο πλευρές.
Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ δήλωσε ότι «πρώτα θέλει να ακούσει» τις αμερικανικές προτάσεις για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία. Αλλά αν η Ρωσία είναι έτοιμη για συμβιβασμούς, παραμένει ένα ανοιχτό ερώτημα…
Ουκρανία
Ο ουκρανικός λαός αισθάνεται ότι το μέλλον του είναι τόσο αβέβαιο όσο ήταν τον Φεβρουάριο του 2022. Οι Ουκρανοί θέλουν ειρήνη, για να σταματήσει ο ήχος των σειρήνων και να μην θρηνούν άλλο για αγαπημένα τους πρόσωπα στο πεδίο της μάχης. Η Ρωσία καταλαμβάνει σχεδόν το 25% του εδάφους της Ουκρανίας.
Η άμυνα της Ουκρανίας έχει κοστίσει δεκάδες χιλιάδες ζωές πολιτών της. Η χώρα έχει αναφέρει στο παρελθόν ότι οποιαδήποτε ειρηνευτική συμφωνία περιλαμβάνει την πλήρη απόσυρση των ρωσικών στρατευμάτων από το ουκρανικό έδαφος.
Αυτό αφορά όχι μόνο περιοχές που έχει καταλάβει η Ρωσία αλλά και τη χερσόνησο της Μαύρης Θάλασσας της Κριμαίας, την οποία προσάρτησε η Μόσχα μετά το 2014, και τις περιοχές του Ντόνετσκ και του Λουχάνσκ.
Οι Ουκρανοί φοβούνται μια ειρηνευτική συμφωνία όπως αυτή του 2014 ή του 2015 όταν οι σφοδρές μάχες σταμάτησαν αλλά τα πυρά στα σύνορα συνέχισαν. Χωρίς εγγυήσεις ασφαλείας, είναι πιθανό να σημαίνει έναν νέο πόλεμο σε μια δεκαετία περίπου.
Βρετανία
Για το Ηνωμένο Βασίλειο, ο Κιρ Στάρμερ ελπίζει να λειτουργήσει ως «γεφυροποιός» μεταξύ των Ευρωπαίων ηγετών και του Ντόναλντ Τραμπ που τους επιπλήττει για τις αμυντικές τους δαπάνες. Η προσφορά του Στάρμερ να στείλει βρετανικά στρατεύματα στην Ουκρανία είναι μέρος αυτού του ρόλου που θέλει να παίξει. Η βρετανική κυβέρνηση συνήθιζε να λέει ότι οι όροι οποιασδήποτε ειρηνευτικής συμφωνίας εξαρτώνται από την Ουκρανία. Αυτό έχει αλλάξει καθώς η νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ σηματοδοτεί ότι η επιστροφή στα σύνορα του 2014 είναι μη ρεαλιστική.
Ο βρετανός πρωθυπουργός πήγε στο Παρίσι ευελπιστώντας ότι περισσότερα ευρωπαϊκά έθνη στο Παρίσι θα τον… ακολουθήσουν προσφέροντας τις δυνάμεις τους για να εξασφαλίσουν μια συμφωνία – και να αποτρέψουν μία νέα εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Ωστόσο, μεγάλη είναι η συζήτηση στη Βρετανία για το πόσα χρήματα πρέπει να δαπανά η χώρα για την άμυνα.
Οι Εργατικοί έχουν υποσχεθεί να «χαράξουν μια πορεία» για την αύξηση των αμυντικών δαπανών από το 2,3% του ΑΕΠ που είναι τώρα στο 2,5%. Αμυντικές πηγές λένε ότι αυτό θα ήταν μια σημαντική αύξηση.
Αλλά δεν υπάρχει ημερομηνία για το πότε θα συμβεί αυτό – και πολλοί υποστηρίζουν ότι είναι πλέον επείγον.
Γερμανία
Το ότι λίγες μέρες πριν από τις εθνικές εκλογές στη Γερμανία ο Όλαφ Σολτς μετέβη στο Παρίσι είναι ένα σημάδι του πόσο συγκλονισμένοι είναι οι Γερμανοί αξιωματούχοι από την προσέγγιση του Τραμπ στην Ουκρανία, σχολιάζει ο ανταποκριτής του BBC στη Γερμανία.
Όλα τα κυρίαρχα κόμματα έχουν καταδικάσει τις αμερικανικές προτάσεις να επιτευχθεί μια ειρηνευτική συμφωνία χωρίς την Ουκρανία ή την ΕΕ.
Ακροδεξιοί και λαϊκιστές αριστεροί πολιτικοί καλωσορίζουν τις συνομιλίες με τον Πούτιν και θέλουν να σταματήσουν να εξοπλίζουν το Κίεβο.
Αλλά δεν προβλέπεται να βρεθούν στην εξουσία. Όποια, πάντως, και να είναι η επόμενη γερμανική κυβέρνηση, η υποστήριξη του Βερολίνου προς την Ουκρανία θα παραμείνει ισχυρή.
Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η πολιτική ελίτ του Βερολίνου αναγνωρίζει ότι μια κακή συμφωνία- μια που υπονομεύει την ουκρανική κυριαρχία- θα ήταν καταστροφική για τη Γερμανία.
Τα τελευταία τρία χρόνια η χώρα έχει απομακρυνθεί επιτυχώς από τη ρωσική ενέργεια και έχει αυξήσει μαζικά τις αμυντικές δαπάνες. Αλλά αυτό έπληξε σκληρά τη γερμανική οικονομία, οδηγώντας στην κατάρρευση της γερμανικής κυβέρνησης. Έτσι, οι πολιτικοί προσπαθούν να αποφύγουν τις δημόσιες συζητήσεις για δύσκολα ζητήματα.
Πολωνία
Η Πολωνία υπήρξε βασικός υποστηρικτής της Ουκρανίας από την έναρξη του πολέμου με τη Ρωσία.
Είναι επίσης μια δυνατή φωνή που υποστηρίζει ότι δεν μπορεί να επιτραπεί στη Ρωσία να κερδίσει τον πόλεμο που ξεκίνησε επειδή διακυβεύεται ολόκληρη η ασφάλεια της Ευρώπης.
Επομένως, είναι έκπληκτοι που οι ΗΠΑ φαίνονται σαν να αποδέχονται τις βασικές απαιτήσεις της Μόσχας, ακόμη και πριν ξεκινήσουν οι συνομιλίες, τη στιγμή που η Πολωνία βλέπει ξεκάθαρα επικίνδυνη τη Ρωσία.
Η Ρωσία είναι ο λόγος που η Πολωνία ξοδεύει πολλά για τον δικό της στρατό– μέχρι και σχεδόν 5% του ΑΕΠ τώρα- και συμφωνεί με τις ΗΠΑ ότι η υπόλοιπη Ευρώπη πρέπει να κάνει το ίδιο. Όσον αφορά το ερώτημα εάν θα σταλούν πολωνικά στρατεύματα στην Ουκρανία- για να βοηθήσουν στην επιβολή οποιασδήποτε ενδεχόμενης κατάπαυσης του πυρός- οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι ήταν προσεκτικοί, αποκλείοντάς το προς το παρόν.
Σκανδιναβικές και βαλτικές χώρες
Η Δανία ήταν το μόνο σκανδιναβικό έθνος που προσκλήθηκε στη σύνοδο του Παρισιού που έγινε τη Δευτέρα (17.02.2025).
Ωστόσο, Ευρωπαίοι διπλωμάτες τόνισαν ότι εκπροσωπεί επίσης τα συμφέροντα των γειτόνων της στη Βαλτική στα ανατολικά (Εσθονίας, Λετονίας, Λιθουανίας) που συνορεύουν με τη Ρωσία και αισθάνονται ιδιαίτερα ευάλωτοι σε οποιαδήποτε μελλοντική επίθεση από τον Πούτιν.
Η ανανεωμένη επιθυμία του Τραμπ, στη δεύτερη θητεία του, να καταλάβει τη Γροιλανδία – ένα αυτόνομο εξαρτημένο έδαφος της Δανίας – ώθησε την πρωθυπουργό της Δανίας Μέττε Φρεντέρικσεν σε μια περιοδεία σε Ευρωπαίους συμμάχους τον περασμένο μήνα για να ενισχύσει την υποστήριξη.
Η Φρεντέρικσεν δεν έχει ακολουθήσει ακόμη τα βήματα του Στάρμερ και δεν έχει υποσχεθεί να στείλει ειρηνευτικά στρατεύματα στην Ουκρανία.
Γαλλία
Από την πλευρά του, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν συγκάλεσε την άτυπη συνάντηση- όχι «σύνοδο» όπως επέμειναν οι αξιωματούχοι του – της Δευτέρας, για να βοηθήσει την Ευρώπη να συντονίσει την απάντησή της τόσο προς την ολοένα και πιο αρνητική στάση της Ουάσινγκτον προς την Ευρώπη, όσο και σε ό,τι προκύπτει από τις ταχύρυθμες διαπραγματεύσεις του Λευκού Οίκου με το Κρεμλίνο.
«Οι Ευρωπαίοι, τη στιγμή που μιλάμε, δεν είναι συντονισμένοι, αλλά αυτό μπορεί να είναι το όλο νόημα (αυτής) της συνόδου κορυφής στο Παρίσι, και αυτή είναι η αρχή του συντονισμού… Είμαστε έτοιμοι; Η απάντηση είναι όχι. Μπορούμε να ετοιμαστούμε; Η απάντηση είναι ναι», δήλωσε ο Francois Heisbourg, βετεράνος Γάλλος στρατιωτικός ειδικός, σχολιάζοντας την ανάγκη η Ευρώπη να συνεργαστεί για να προετοιμάσει μια πιθανή ειρηνευτική δύναμη για την Ουκρανία.
Η διάθεση στη Γαλλία, ένα έθνος ανέκαθεν επιφυλακτικό απέναντι στους αμερικανικούς γεωπολιτικούς ελιγμούς, φαίνεται από τους τίτλους των εφημερίδων που προειδοποιούν για έναν νέο «άξονα Τραμπ-Πούτιν» που θα παραγκωνίσει την Ευρώπη λόγω του πολέμου στην Ουκρανία.
