Την πρόταση το Πολιτικό Συμβούλιο να εισηγηθεί στο συνέδριο την εκλογή προέδρου του κόμματος αλλά και της Κεντρικής Επιτροπής από τη βάση, και όχι από το συνεδριακό σώμα, κατέθεσε ο Αλέξης Τσίπρας στη χθεσινή συνεδρίαση του Πολιτικού Συμβουλίου του ΣΥΡΙΖΑ – Π.Σ.
Η πρόταση έπεσε σαν «βόμβα» και φαίνεται ότι αιφνιδίασε τα μέλη του οργάνου, έρχεται δε μια εβδομάδα μετά την επεισοδιακή συνεδρίαση του Πολιτικού Συμβουλίου για την τύχη του ημερήσιου φύλλου της «Αυγής».
Η πρόταση έλαβε την αποδοχή της πλειοψηφίας του οργάνου, αλλά συνάντησε την κάθετη διαφωνία από την πλευρά της Ομπρέλας. Σύμφωνα με πληροφορίες, αν και αρχικώς δεν υπήρχε πρόθεση να τεθεί η εισήγηση σε ψηφοφορία, κατόπιν αιτήματος του Νίκου Βούτση μπήκαν σε ψηφοφορία τρία σημεία, μεταξύ αυτών και εκείνο που αφορά την εκλογή προέδρου και Κ.Ε., προκειμένου τα στελέχη της μειοψηφίας να καταγράψουν τη διαφωνία τους. Στο μεταξύ ο Ευκλείδης Τσακαλώτος αυτή τη φορά φέρεται να ήταν από εκείνους που αντέδρασαν πιο έντονα στην πρόταση Τσίπρα. Η πρόταση εγκρίθηκε με 27 υπέρ (28 με τον Τσίπρα) έναντι 11. Ειδικότερα τα στελέχη που καταψήφισαν ήταν οι Σβίγκου, Βούτσης, Καλαμαρά, Σκουρλέτης, Φίλης, Βλαχάκης (γραμματέας νεολαίας), Βίτσας, Τσακαλώτος, Δρίτσας, Λάμπρου, Τ. Χριστοδουλοπούλου.
Όσο για το κείμενο Μπαλτά για τις Θέσεις, το οποίο είχε προκαλέσει κριτική και διαφωνίες σε προηγούμενη συζήτηση στο Πολιτικό Συμβούλιο, παραμονές Χριστουγέννων, και αναμενόταν να παρουσιαστεί με κάποιες αλλαγές, πέρασε σε δεύτερη μοίρα, εγκρίθηκε, ωστόσο υπήρξαν τροπολογίες από όλες τις πλευρές, σύμφωνα με πληροφορίες.
Σε ό,τι αφορά την πρόταση για εκλογή προέδρου από τη βάση, στο πρόσφατο παρελθόν ο Αλέξης Τσίπρας είχε αποκλείσει το ενδεχόμενο ένα τέτοιο σενάριο να απασχολήσει το επικείμενο συνέδριο ή εν πάση περιπτώσει μια τέτοια πρόταση να κατατεθεί με στόχο να τεθεί άμεσα σε ισχύ.
Εν τούτοις ο Αλέξης Τσίπρας τελικώς και το πρότεινε και πήγε και ένα βήμα παραπέρα, καθώς συμπεριέλαβε και την πρόταση να εκλεγεί και η Κεντρική Επιτροπή από τη βάση, δηλαδή από τα 60.000 μέλη του κόμματος και όχι από το συνεδριακό κόμμα (που θα απαρτίζεται από 5.000 συνέδρους), και αυτό θα ισχύσει άμεσα, με καθολική ψηφοφορία που θα γίνει μετά το συνέδριο, το οποίο θα εγκρίνει την πολιτική απόφαση.
Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ – Π.Σ. φαίνεται να επιχειρεί με αυτή την κίνηση να σηματοδοτήσει ευρείες αλλαγές και υπερβάσεις, το «σπάσιμο αυγών» με δραστικές επιλογές ή κατά μια παρόμοια οπτική να σηματοδοτήσει πως κόβει τον «γόρδιο δεσμό» της αέναης τήρησης των εσωκομματικών ισορροπιών που κατά πολλούς κρατούσαν το κόμμα σε μια παραλυτική κατάσταση.
Ενδεχομένως υπό το πρίσμα αυτής της κίνησης φωτίζεται και η αρχική επιλογή για την «Αυγή», καθώς ο Αλέξης Τσίπρας αρχικώς είχε κινηθεί στις γραμμές της εισήγησης του Διοικητικού Συμβουλίου για αναστολή της έκδοσης. Μετά τις αντιδράσεις από την εσωκομματική αντιπολίτευση (πλην Τσακαλώτου, που συντάχθηκε με τη λογική να «βγαίνουν τα νούμερα»), αλλά και από τη βάση του κόμματος που κινητοποιήθηκε άμεσα για συνδρομές και συγκρότησε ένα κύμα συμπαράστασης προς την ιστορική εφημερίδα, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ στο Πολιτικό Συμβούλιο της περασμένης Πέμπτης κάλεσε να κατατεθούν και εναλλακτικές προτάσεις. Τελικώς, προώθησε μια σύνθετη πρόταση, η οποία προβλέπει εξυγίανση «εν κινήσει» της «Αυγής», αλλά πέρα από την υλοποίηση της εθελουσίας, στο πρόγραμμα είναι και οι απολύσεις. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, το σήμα που ήθελε να στείλει και σ’ αυτή την περίπτωση ο Αλέξης Τσίπρας είναι πως τελειώνει με ό,τι κρατάει τον ΣΥΡΙΖΑ καθηλωμένο.
Σύμφωνα με την Κουμουνδούρου, η πρόταση αυτή είναι μια «ρηξικέλευθη» πρόταση που στοχεύει σε ένα σύγχρονο, ανοιχτό κι ελκυστικό κόμμα στην πορεία προς τη νέα διακυβέρνηση.
Η πρόταση εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο καταστατικών αλλαγών – επτά τον αριθμό – που αποσκοπούν στο άνοιγμα του ΣΥΡΙΖΑ – Π.Σ. στο ευρύτερο δυνατό κοινωνικό ακροατήριο.
Εσωτερικά πάντως φαίνεται να επιδρά καταλυτικά και στους συσχετισμούς σε βάρος των μέχρι σήμερα διαμορφωμένων συσχετισμών και ειδικά σε βάρος των στελεχών της μειοψηφίας. Έτσι:
Υπέρ τάχθηκαν η Κίνηση Μελών των «προεδρικών» (Παππάς, Σπίρτζης, Πολάκης, Δούρου, Γ. Τσίπρας, Ζαχαριάδης κ.ά.), η μικρότερη αριθμητικά τάση «προεδρικών» ΡΕΝΕ (Σκορίνης, Κοτσακάς, Ρήγας, Φάμελλος κ.ά.) και οι «σύμμαχοι» ή αλλιώς το κομμάτι της «Προεδρικής Συμμαχίας» (Γέφυρα, στελέχη που προήλθαν απ’ το ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛΛ κατά τη διεύρυνση του 2019, ΔΗΜΑΡ).
Αντιθέτως, η Ομπρέλα διαφώνησε κάθετα και συντεταγμένα.
Σύσσωμο «Όχι» από μειοψηφία
Μάλιστα, υψηλόβαθμο κοινοβουλευτικό στέλεχος της Ομπρέλας σημειώνει στο «Π» πως η πρόταση «κινείται σε λογική υποβάθμισης των συλλογικών διαδικασιών, ευνοεί την εκλογή του ‘‘σταρ σύστεμ’’ στην Κ.Ε., οδηγεί στη μετατροπή της εκλογής Κ.Ε. σε αντιπαράθεση σκληρών μηχανισμών σε βάρος της πολιτικής συζήτησης. Αντί να συζητήσουμε γιατί δεν κερδίζουμε πετάει την μπάλα εκτός. Σε ποιον θα λογοδοτεί ένα μέλος της Κ.Ε. Αποσυσχετίζει τα πρόσωπα από τις απόψεις τους». Εν τέλει, καταλήγει το συγκεκριμένο στέλεχος, η πρόταση αυτή αποτελεί «πολιτική υποβάθμιση του οργάνου και του συνεδρίου».
Η πλευρά της ηγεσίας σε ό,τι αφορά το θέμα της μάχης μηχανισμών υπογραμμίζει από την πλευρά της πως η διαδικασία που προτείνεται «περιφρουρεί» τη δυνατότητα οι τάσεις να λειτουργούν ως ρεύματα ιδεών, αλλά τις αποτρέπει από το να λειτουργούν ως μηχανισμοί αναπαραγωγής στελεχών με τα λεγόμενα «χαρτάκια» σε κάθε συνέδριο. Η άμεση εκλογή θα δώσει τη δυνατότητα σε στελέχη που έχουν θετική αναφορά στο κοινωνικό γίγνεσθαι, πράγμα που αντανακλάται συνήθως και στην κομματική βάση, να έχουν τη δυνατότητα να εκλεγούν ακόμη και αν δεν προσχωρήσουν σε καμία από τις υπάρχουσες τάσεις του κόμματος. Επιπλέον, για να υπογραμμίσουν περαιτέρω τη σημασία της εκλογής από τη βάση σημειώνουν πως «τα μέλη του κόμματος αποκτούν απευθείας και χωρίς διαμεσολαβήσεις τη δύναμη να αποφασίζουν για τη συλλογική τους ηγεσία», κάτι που «αποτελεί ένα ισχυρό κίνητρο εγγραφής μελών και συμμετοχής στις κομματικές διαδικασίες για τους φίλους του κόμματος και ιδιαίτερα για τους νέους ανθρώπους που θέλουν να γνωρίζουν ότι η συμμετοχή τους έχει νόημα» μέσω της συνδιαμόρφωσης αποφάσεων.
Ωστόσο, τουλάχιστον με βάση τα όσα μεταφέρουν κομματικές πηγές, η πρόταση αυτή δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία, αντιθέτως έχει προετοιμαστεί μεθοδικά εδώ και καιρό. Κατά τις επίσημες διαρροές, λοιπόν, τις «ριζοσπαστικές» προτάσεις της Επιτροπής Καταστατικού επεξεργάστηκαν στελέχη του κόμματος με επικεφαλής τον Γιάννη Δραγασάκη, ενώ ιδιαίτερο ρόλο στην Επιτροπή είχε και η Δανάη Κολτσίδα, επικεφαλής του Ινστιτούτου Πουλαντζά.
Η τελευταία, τονίζεται, «εδώ και μήνες είχε εντολή από τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ – Π.Σ. να ξεσκονίσει τα καταστατικά λειτουργίας όλων των κομμάτων της Αριστεράς, της Οικολογίας αλλά και της Σοσιαλδημοκρατίας προκειμένου να έχει πλήρη εικόνα για τις δομές και τη λειτουργία των σύγχρονων κομμάτων και να επιλέξει το μοντέλο που ταιριάζει πιο πολύ στα χαρακτηριστικά του ΣΥΡΙΖΑ – Π.Σ., αλλά και στο δικό του όραμα για ένα κόμμα μαζικό και συμμετοχικό. Ένα μοντέλο συμμετοχικής δημοκρατίας και ψηφιακής κινητοποίησης των μελών».
Τέλος Μαρτίου το συνέδριο
Το συνέδριο τελικά ορίστηκε για τις 31 Μαρτίου – 3 Απριλίου, παίρνοντας χρονική μετάθεση ενός μηνός (αρχικά είχε ανακοινωθεί για 24 – 27 Φεβρουαρίου) λόγω των υγειονομικών συνθηκών. Η ημερομηνία ανακοινώθηκε από τον Αλέξη Τσίπρα την περασμένη Πέμπτη στο Πολιτικό Συμβούλιο, απηχώντας μια έγνοια της ηγεσίας να κλείσουν τα σενάρια περί νέας «αναβολής» του συνεδρίου που είχαν διακινηθεί μέσα στις γιορτές. Τα σενάρια αυτά αξιοποιούνταν από την κυβερνητική παράταξη που επιχειρούσε να καταδείξει ότι λόγω Covid είναι στον αέρα το συνέδριο την ώρα που το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης ζητά εκλογές.
Οι επτά καταστατικές αλλαγές που προτείνει ο Αλέξης Τσίπρας
1. Ψηφιακή δομή και λειτουργία: Θεσπίζεται σε όλα τα επίπεδα του κόμματος η δυνατότητα ψηφιακής ή υβριδικής λειτουργίας των οργάνων, εκτός της διά ζώσης που παραμένει ο κανόνας. Η ψηφιακή πλατφόρμα αναβαθμίζεται σε εργαλείο όχι απλώς ενημέρωσης, αλλά και διαβούλευσης και ψηφοφορίας.
2. Απλοποίηση της διαδικασίας ένταξης στο κόμμα: Με μια απλή αίτηση είτε στην Ο.Μ. (Οργάνωση Μελών) είτε κεντρικά στο κόμμα είτε στην ηλεκτρονική πλατφόρμα iSyriza.gr, ο κάθε πολίτης που το επιθυμεί γίνεται αυτοδίκαια μέλος του ΣΥΡΙΖΑ – Π.Σ. Για περιπτώσεις ενστάσεων προκειμένου να προστατεύεται πολιτικά το κόμμα, δίνεται στα μέλη της Ο.Μ., στην οποία εντάσσεται το νέο μέλος, η δυνατότητα προσφυγής κατά της ένταξης στην Επιτροπή Δεοντολογίας.
3. Συμμετοχική και άμεση Δημοκρατία: Τα μέλη αποκτούν δικαίωμα να λαμβάνουν τις κρίσιμες αποφάσεις, όπως π.χ. για τη συμμετοχή σε μια κυβέρνηση, μέσα από τη διεξαγωγή καθολικών δημοψηφισμάτων. Επίσης, τα μέλη εκλέγουν αντιπροσώπους όχι μόνο για το συνέδριο αλλά και σε δημοτικές και περιφερειακές συντονιστικές επιτροπές και το Εθνικό Συμβούλιο, ενισχύοντας έτσι την παρέμβασή τους σε δημοτικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο. Αποφασίζουν με προκριματικές εκλογές, στις οποίες δύναται να συμμετέχουν και οι φίλοι του κόμματος, για τη συγκρότηση τοπικών ψηφοδελτίων για εθνικές ή αυτοδιοικητικές εκλογές.
4. Εκλογή της ηγεσίας του κόμματος απευθείας από τη βάση του κόμματος: «Η συλλογική ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ – Π.Σ., τόσο η Κεντρική Επιτροπή όσο και ο πρόεδρος του κόμματος θα εκλέγονται απευθείας από τα μέλη του κόμματος με καθολική ψηφοφορία, με ενιαία λίστα. Το συνέδριο του κόμματος θα εγκρίνει πέραν από το κείμενο Πολιτικής Απόφασης και τις υποψηφιότητες για την Κεντρική Επιτροπή καθώς και για την προεδρία του κόμματος. Η καθολική ψηφοφορία θα διεξάγεται μετά το συνέδριο». Υπογραμμίζεται επίσης ότι «δεν υπάρχει διάκριση ανάμεσα σε σώμα που εκλέγει τον πρόεδρο και την Κεντρική Επιτροπή», επομένως «κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι η πρόταση αποβλέπει σε αρχηγικό κόμμα, αλλά αντίθετα σε πιο δημοκρατικό και συμμετοχικό κόμμα».
5. Θητείες σε Βουλή – Ευρωβουλή – Κεντρική Επιτροπή: Με δεδομένο ότι ο ΣΥΡΙΖΑ – Π.Σ. εισηγήθηκε την υιοθέτηση ορίων στις διαδοχικές θητείες στη Συνταγματική Αναθεώρηση «προτείνεται η εισαγωγή ανώτατου ορίου στις τρεις θητείες ή στα δώδεκα συνεχόμενα χρόνια στη Βουλή/Ευρωβουλή και αντίστοιχα και στην Κεντρική Επιτροπή και την Πολιτική Γραμματεία του κόμματος, ώστε απρόσκοπτα να διασφαλίζεται η ανανέωση του στελεχιακού δυναμικού».
6. Ισότητα φύλων στην Κεντρική Επιτροπή: Πλήρης ισότητα στα όργανα, από την ποσόστωση υπέρ των γυναικών στο 30%, πάμε στο 50%, τα μισά μέλη της θα είναι γυναίκες. Προβλέπεται επίσης η «δημιουργία Παρατηρητηρίου κατά των Διακρίσεων ως προσπάθεια υπέρβασης των διακρίσεων και υπέρ της συμπερίληψης, με αρμοδιότητα να διερευνά προκαταρκτικά καταγγελίες για διακρίσεις και αν κριθεί σκόπιμο να παραπέμπει στην Επιτροπή Δεοντολογίας».
7. Θέσπιση Επιτροπής Δεοντολογίας/πειθαρχικές κυρώσεις: Διαμορφώνεται ένα αναλυτικό πλέγμα υποχρεώσεων των μελών, σε αντιστοιχία με τα διευρυμένα δικαιώματά τους. Στο πλαίσιο αυτό θεσμοθετείται Επιτροπή Δεοντολογίας, απευθείας εκλεγμένη από το συνέδριο, προκειμένου να παρακολουθεί την τήρηση του καταστατικού και να επιβάλει πειθαρχικές κυρώσεις όπου απαιτείται, μέσα από μία διαδικασία που εξασφαλίζει τα δικαιώματα των μελών αλλά και την εφαρμογή του καταστατικού. Για σοβαρά πειθαρχικά παραπτώματα η Επιτροπή Δεοντολογίας με αυξημένη πλειοψηφία 2/3 μπορεί να αποφασίσει την αναστολή ιδιότητας του μέλους ή ακόμα και τη διαγραφή του.
